Tomografia komputerowa to jedno z podstawowych badań diagnostyki obrazowej, szybkie, powszechnie dostępne i wykonywane w celu diagnostyki wielu, także poważnych chorób. Przed jego wykonaniem warto się dowiedzieć, co to za badanie, co obrazuje, ile trwa tomografia komputerowa, a także jak wygląda przygotowanie do tomografii.
Spis treści:
rozwińCo to jest tomografia komputerowa?
Tomografia komputerowa (CT lub TK) to badanie, podczas którego wykonuje się zdjęcia przy użyciu promieni Gamma. Jest to więc metoda wykorzystująca podobną technikę jak badanie RTG, ale bardziej zaawansowana. Zdjęcia wykonywane są w technice 2D lub 3D, w różnych płaszczyznach i pod różnym kątem dzięki lampie (detektorze) przesuwającej się w okolicach diagnozowanej części ciała.
Tomograf komputerowy składa się ze stołu, na którym kładzie się pacjent, oraz gantry, czyli właściwego urządzenia, zawierającego jedną lub kilka lamp emitujących promieniowanie rentgenowskie. Lampy wykonują szybkie obroty i jednocześnie przesuwają się wzdłuż ciała pacjenta, po to, by objąć swoim zasięgiem cały badany obszar. Podczas tego ruchu wykonują serie zdjęć RTG.
Uzyskany w badaniu tomografii obraz jest przetwarzany w komputerze ze specjalistycznym oprogramowaniem. Umożliwia ono nałożenie na siebie przekrojów wybranych struktur anatomicznych, w rezultacie czego powstają dwu- i trójwymiarowe ich obrazy.
Co obrazuje tomografia komputerowa?
Tomografia komputerowa umożliwia szybką i dokładną diagnostykę układu kostno-stawowego, centralnego układu nerwowego, narządów i struktur klatki piersiowej, jamy brzusznej oraz miednicy. Badanie to wykonywane jest również w stanach nagłych, ponieważ pozwala w krótkim czasie ustalić rozpoznanie lub postawić diagnozę.
W przypadku podejrzenia urazów wielonarządowych, na przykład w wyniku wypadku komunikacyjnego, często stosuje się jednoczesne badanie całego ciała. Jest to tak zwany “trauma scan”, czyli tomografia komputerowa głowy, tomografia komputerowa klatki piersiowej, brzucha i miednicy. Badanie to obrazuje wszystkie obrażenia, których doznał pacjent, co pozwala niezwłocznie wdrożyć właściwe leczenie.
Jeżeli występuje podejrzenie udaru mózgu, to właśnie badanie TK jest pierwszym badaniem obrazowym umożliwiającym stwierdzenie, czy do tego udaru doszło, zarówno w przypadku udaru niedokrwiennego, jak i krwotocznego. Tomografia komputerowa głowy pozwala także na diagnozowanie guzów mózgu czy krwiaków pourazowych.
Badanie kości przy pomocy tej metody jest dokładniejsze niż w podczas badania RTG, dlatego tomografia komputerowa jest szczególnie pomocna przy złożonych złamaniach i uszkodzeniach stawów.
Tomografia komputerowa jest także doskonałym narzędziem diagnostycznym w badaniach planowych, ponieważ pozwala na ocenę praktycznie wszystkich części ciała. Jest to podstawowe badanie służące do diagnostyki i monitorowania leczenia większości chorób nowotworowych.
Tomografia komputerowa jest zlecana po wykonaniu badania USG jamy brzusznej czy badania RTG klatki piersiowej, które dały nieprawidłowe obrazy, sugerujące na przykład proces nowotworowy. Pozwala na uzupełnienie tych badań i ocenę stopnia zaawansowania choroby, występującej na przykład w płucach, w narządzie rodnym, pęcherzu moczowym, odbytnicy czy innych narządach miednicy mniejszej. Umożliwia też diagnostykę guzów kości czy badanie struktur ucha oraz zatok.
Podczas prowadzonego leczenia onkologicznego tomografia komputerowa jest stosowana do oceny wyników chemioterapii, gdyż umożliwia porównywanie wielkości zmian podczas kolejnych badań kontrolnych. Badanie to obrazuje postęp prowadzonego leczenia, a dla lekarza chirurga może być wskazówką dotyczącą przewidywanego zakresu planowanej operacji.
Tomografia komputerowa z kontrastem podawanym dożylnie umożliwia ocenę tkanek miękkich, pozwala między innymi na ocenę stanu przewodu pokarmowego, w tym przełyku, żołądka czy jelit.
Przygotowanie do tomografii
Gdy czeka nas takie badanie, dobrze jest wiedzieć, jak wygląda przygotowanie do tomografii. Trzeba pamiętać o tym, aby około 4-5 godzin przed badaniem być na czczo, a w ciągu godziny przed nim wypić około 0,5 do litra wody niegazowanej. Picie wody jest także zalecane po badaniu z podaniem kontrastu, gdyż ułatwia jego "wypłukiwanie", w tym celu dobrze jest wypić co najmniej 2,5 lita wody w ciągu następnych 24 godzin.
Jeśli mamy zlecone badanie z kontrastem, przygotowanie do tomografii obejmuje także sprawdzenie poziomu kreatyniny we krwi.
Przygotowanie do badania, jakim jest tomografia komputerowa, wymaga od osób chorujących na cukrzycę i przyjmujących preparat metforminy, odstawienia tego leku 48 godzin przed badaniem i wznowienie jego przyjmowanie dopiero 48 godzin po badaniu.
Ponieważ tomografia komputerowa wykorzystuje promieniowanie jonizujące, w celu jej wykonania potrzebne jest skierowanie od lekarza. Także z tego powodu tomografia nie może być wykonywana u kobiet w ciąży. Przeciwskazaniem do wykonania tego badania z zastosowaniem kontrastu może być też nadczynność tarczycy, choroby nerek a także nadwrażliwość na środki kontrastujące zawierające jod.
Tomografia komputerowa - jak wygląda badanie?
Tomografia komputerowa polega na tym, że pacjent leży na ruchomym stole, który jest wsuwany do maszyny przypominającej duży okrąg, czyli do gantry, wykonującej serię zdjęć określonej części ciała. Aby uzyskać rzetelne wyniki tego badania, należy podczas jego wykonywania pozostać w nieruchomej pozycji. U małych dzieci czy u osób z klaustrofobią można zastosować środki uspakajające, a nawet narkozę.
Jeżeli jest to tomografia komputerowa z kontrastem, podawany jest dożylnie środek kontrastowy.
Ile trwa tomografia komputerowa? Nie jest to długie badanie. Czas jego trwania zależy od badanego narządu i od tego, czy stosowany jest środek kontrastowy. Zwykle, razem z przygotowaniem trwa od 5 do 20 minut.
Krótki czas badania zapewniają nowoczesne aparaty wykorzystujące technikę wielowarstwowej tomografii komputerowej (multislice computed tomography – MSCT). Urządzenie takie posiada zwiększoną liczbę rzędów detektorów (nawet do 320), co przekłada się na większą liczbę warstw obrazowanych w trakcie jednego obrotu lampy wokół pacjenta.
Takie rozwiązanie sprawia, że tomografia komputerowa trwa krócej, poza tym redukuje dawkę promieniowania oraz umożliwia uzyskanie obrazów lepszej jakości. Nowoczesne wielowarstwowe tomografy komputerowe pozwalają na zbadanie zarówno klatki piersiowe, jak i jamy brzusznej i miednicy podczas pojedynczego zatrzymanego oddechu pacjenta.
Źródła:
https://radiopaedia.org/articles/computed-tomography?lang=us
Data dodania:
Artykuły powiązane
Co to jest rezonans magnetyczny i co obrazuje to badanie?
Rezonans magnetyczny to wysokospecjalistyczne, nieinwazyjne, bezpieczne i bezbolesne badanie pozwalające na dokładne zobrazowanie struktur anatomicznych i narządów. Badanie MR służy do diagnostyki wielu chorób, w tym także zmian nowotworowych.
Zespół Leigha - przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Zespół Leigha to rzadka, nieuleczalna choroba, której przyczyną są mutacje genetyczne. Objawia się we wczesnym wieku dziecięcym i powoduje dysfunkcje różnych narządów. Wymaga dokładnej diagnostyki, dedykowanym badaniem jest rezonans magnetyczny głowy.
Rezonans magnetyczny z kontrastem – dlaczego nie należy się bać?
Rezonans magnetyczny z kontrastem to najdokładniejsze badanie z zakresu diagnostyki obrazowej. Często budzi obawy, dlatego wyjaśniamy na czym polega i czy są jakieś przeciwskazania do jego wykonania.
Mammografia RM - na czym to polega?
Mammografia MR to ważne narzędzie w diagnostyce raka piersi. Pozwala zdiagnozować nawet najmniejsze zmiany, niewidoczne w innych badaniach obrazowych.
Chondropatia - przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Chondropatia dotyczy zmian w obrębie stawu kolanowego, które mogą się pojawiać z wiekiem lub w wyniku urazu. Podstawą ich rozpoznania jest dokładna diagnostyka, w tym rezonans magnetyczny kolana.