Właściwości kawy. Jaką kawę wybrać?

Kawa naturalna, zbożowa czy zielona? Dowiedz się jak kawa może pomóc, a kiedy może zaszkodzić. Choć ten codzienny rytuał budzi kontrowersje, spożycie kawy ma też wiele pozytywnych aspektów.

Skład kawy

Do składników kawy naturalnej wymienianych najczęściej należy kofeina. Jednak kawa to nie tylko kofeina. Jest ona źródłem również antyoksydantów i szczawianów. Z ich obecności wynikają właśnie właściwości kawy. A jeśli przyjrzysz się składowi kawy zbożowej, zauważysz, że jest odmienny i z kawą naturalną ma niewiele wspólnego. Stąd też inny wpływ na twój organizm. 

Kawa naturalna

Kawa naturalna otrzymywana jest z ziaren rosnących na wiecznie zielonych drzewach i krzewach  kawowych. Dojrzałe ziarna poddawane są prażeniu, co daje jej charakterystyczny smak i aromat. Wśród najważniejszych jej składników wyróżnić można: węglowodany, tłuszcz, wodę, białko, kwasy roślinne, składniki mineralne, substancje aromatyczne oraz alkaloidy, do których należy kofeina. W zależności od odmiany i technologicznej obróbki ziaren skład może się między sobą różnić. 

Kawa naturalna może mieć ona pozytywny wpływ na twój układ nerwowy, zmniejszać ryzyko choroby Alzheimera,  chorób układu sercowo – naczyniowego, cukrzycy typu 2, nowotworu wątroby. Dzięki temu wpływając na długość twojego życia. Spożycie kawy powinny ograniczyć, a najlepiej wykluczyć osoby chorujące na: wrzody żołądka oraz chorobę refluksową. Może ona prowadzić do zaostrzenia objawów. 

Antyoksydanty w kawie

Składnikami kawy odpowiedzialnymi za jej pozytywny wpływ na twój organizm są w głównej mierze antyoksydanty. Neutralizują wolne rodniki, wzmacniają układ sercowo – naczyniowy i zmniejszają ryzyko chorób. Aktywność antyoksydacyjna kawy zależy od odmiany kawy, ale również sposobu przygotowania naparu. I tak kawa odmiany arabica charakteryzuje się o 30% niższa aktywnością od odmiany robusta. Dla robusty największą aktywnością odznacza się napar kawy przygotowany przez zalanie wrzątkiem. Ma dwa razy wyższą wartość w porównaniu do kawy otrzymanej w ekspresie ciśnieniowym. W przypadku kawy arabica sposób przygotowania naparu nie wpływa znacząco na aktywność antyoksydacyjną. 

Zawartość kofeiny

Według wyników badań Instytutu Żywności i Żywienia w zależności od rodzaju kawy różna jest zawartość kofeiny. Najwyższą jej ilością charakteryzują się napary kawy rozpuszczalnej, a najniższą napary kawy mielonej otrzymywanej z kawy ziarnistej. Kawa mielona przy użyciu młynka domowego ma niższą zawartość kofeiny w stosunku do kawy mielonej w postaci handlowej. Jak wskazują analizy kawa rodzaju arabica charakteryzuje się mniejszą zawartością kofeiny (1,2%) niż robusta (2,2%). Na wydajność przechodzenia kofeiny do naparu wpływa też stopień rozdrobnienia kawy. 

Kawa zielona

Kawa zielona otrzymywana jest z tych samych krzewów kawowca, z których pozyskuje się kawę naturalną. Z tą różnicą, że kawa zielona powstaje z nieprażonych ziaren. Ukazało się wiele publikacji naukowych prezentujących wyniki badań, które wskazują pozytywny wpływ ekstraktu z zielonej kawy na zdrowie. Zaobserwowano również, że lepszymi właściwościami charakteryzuje się kawa bezkofeinowa. Co świadczy, że za efekt prozdrowotny odpowiadają polifenole, a zwłaszcza kwas chlorogenowy. Stanowi on około 86% wszystkich polifenoli w ziarnach kawy. Zielona kawa obniża ciśnienie krwi, poprawia parametry gospodarki węglowodanowej oraz zmniejsza ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2.  Z badań przeprowadzonych przez Lana i współpracowników wynika, że spożycie kofeiny może zwiększać ryzyko powikłań u osób chorujących na cukrzycę typu 2. Dlatego zaleca się u nich stosowanie kawy bezkofeinowej. 

Badania przeprowadzone przez naukowców z Japonii wskazują, że spożywanie zielonej kawy poprawia nawilżenie skóry oraz mikrokrążenie. 

Właściwości odchudzające zielonej kawy

Wyniki badań, które zostały opublikowane w styczniu tego roku w British Journal of Nutrition potwierdzają, że spożywanie bezkofeinowego ekstraktu z zielonej kawy obniża parametry ciśnienia, stężenie glukozy na czczo, zmniejsza insulinooporność oraz sprzyja utracie zbędnych kilogramów. Może również zmniejszać apetyt. 

Kawa rozpuszczalna

Kawa rozpuszczalna powstała, gdy produkcja kawy przekroczyła zapotrzebowanie na nią. Była sposobem na dłuższe przechowywanie kawy bez starty walorów smakowo – zapachowych. Zawiera takie same składniki jak kawa naturalna, lecz w różnych proporcjach. Cechuje się większą zawartością kofeiny, antyoksydantów oraz szczawianów. 

Kawa zbożowa

Jak sama nazwa wskazuje kawa zbożowa jest napojem, który otrzymywany jest ze zbóż: jęczmienia, żyta, orkiszu. W niektórych pojawia się również owies i gryka. Stosowane są do niej także dodatki w postaci cykorii czy buraka cukrowego, co nadaje jej właściwości smakowe zbliżone do kawy naturalnej. Jest kawą bezkofeinową. Może być rozpuszczalna lub mielona. Jest źródłem błonnika pokarmowego, przede wszystkim frakcji rozpuszczalnej oraz inuliny pochodzącej z cykorii. Inulina charakteryzuje się właściwościami prebiotycznymi. Stymuluje więc wzrost prawidłowej mikroflory jelitowej. Może również pełnić ważną rolę w usuwaniu toksyn z organizmu przez wpływ na enzymy jelitowe oraz wątrobowe. Błonnik pokarmowy z kolei nie tylko stymuluje pracę jelit. Pozytywnie wpływa też na stężenie cholesterolu.

Kawa zbożowa podobnie jak w przypadku kawy naturalnej dostarcza substancji o działaniu przeciwutleniającym: polifenoli oraz kwasu fitynowego. Jednak jak wskazują wyniki badań są to ilości mniejsze. Z tych samych badań naukowców z SGGW w Warszawie wynika też, że najsilniejszymi właściwościami antyoksydacyjnymi charakteryzują się kawy mające w składzie jęczmień oraz cykorie w porównaniu do orkiszu.  

Uwaga na szczawiany!

Szczawiany to związki, przez które kawa naturalna oraz instant umieszczane są na liście produktów przeciwwskazanych w kamicy nerkowej. Normy żywieniowe wskazują, że dziennie spożycie szczawianów u osób z kamicą nerkową powinno wynosić maksymalnie 40 – 50mg na dobę. Kawa rozpuszczalna może zawierać nawet trzykrotnie więcej szczawianów (21 – 28 mg / g kawy) niż kawa naturalna mielona oraz kawa zbożowa (  8 – 23 mg/g kawy). Kawy ciemno palone charakteryzują się większą zawartością szczawianów niż kawy jasno palone. Kwas szczawiowy wiąże wapń, przez co nie jest on wchłaniany przez twój organizm. Łączy się również z magnezem, żelazem i manganem. Może prowadzić do niedoborów tych składników mineralnych. Dlatego warto, abyś kawę wypijał pomiędzy posiłkami, a nie jako dodatek do nich.