Kalkulator BMI

Wskaźnik BMI umożliwia sprawdzenie, czy mamy prawidłową masę ciała. Do jego obliczenia służy prosty wzór, zawierający wartości dotyczące wagi i wzrostu. Od czego zależy BMI i jak należy interpretować otrzymany w ten sposób wynik – wyjaśniamy poniżej.

Otyłość jest jednym z największych problemów współczesnych społeczeństw i jednym z największych cywilizacyjnych zagrożeń. Sprzyja jej powszechny obecnie tryb życia, często siedzący, a także brak ruchu i niewłaściwa (zbyt obfita i bogata w cukier i niezdrowe tłuszcze) dieta.

Otyłość, głównie brzuszna, to nie tylko problem estetyczny, ale także zdrowotny. Jest ona głównym elementem zespołu metabolicznego, który stanowi czynnik ryzyka wielu chorób, na przykład chorób sercowo-naczyniowych i niektórych nowotworów. Pozostałe elementy zespołu metabolicznego to zaburzenia gospodarki węglowodanowej (stany przedcukrzycowe lub cukrzyca typu 2) nieprawidłowe stężenie cholesterolu i trójglicerydów oraz nadciśnienie tętnicze. Występowanie otyłości to także większe ryzyko takich schorzeń jak bezdech senny, zespół policystycznych jajników, choroba Alzheimera, refluks żołądkowo-przełykowy, kamica pęcherzyka żółciowego czy niealkoholowe stłuszczenie wątroby. Diagnoza i leczenie otyłości jest więc istotnym działaniem mającym na celu zapobieganie wielu schorzeniom. Pierwszym krokiem do diagnozy jest zważenie się, w celu sprawdzenia, czy nie mamy do czynienia z nadwagą lub otyłością. Pomocne w tej diagnozie jest zastosowanie wskaźnika BMI (Body Mass Index).

Jak obliczyć BMI? Wzór na wskaźnik Body Mass Index

Wskaźnik BMI bierze pod uwagę wzrost i wagę. Oblicza się go, dzieląc masę ciała (w kilogramach) przez wzrost podniesiony do kwadratu (w metrach).

BMI=(masa ciała/kg)/(wzrost ^2/m)

Czym jest wskaźnik BMI?

Wartość obliczonego w ten sposób wskaźnika pokazuje nam, czy nasza masa ciała jest prawidłowa, czy mamy niedowagę lub czy może nadwagę lub otyłość. Może to być sygnałem do podjęcia kroków w celu wprowadzenia zmian w zakresie odżywiania i trybu życia.

Normy BMI - jaka jest prawidłowa masa ciała?

Obliczony za pomocą wzoru wskaźnik o wartości od 18,5 do 24,99 oznacza prawidłową wagę, poniżej 18,5 – niedowagę. Wartość wskaźnika wynosząca od 25 do 29,99 to nadwaga a od 30 do 34,99 oznacza I stopień otyłości. Z otyłością II stopnia mamy do czynienia, gdy wskaźnik BMI ma wartość od 35 do 39,9, natomiast otyłość III stopnia występuje powyżej 40.

BMI a wiek

Podane wyżej zasady dotyczą obliczania wskaźnika BMI u osób dorosłych. U dzieci i młodzieży normy wyglądają inaczej, zależne są od wieku oraz płci.

Na przykład prawidłowa masa ciała u dziewcząt w wieku 13 lat to wskaźnik BMI o wartości od 15,3 do 21,8, w wieku 14 lat- od 16,3 do 22,2, w wieku 15 lat – od 16,9 do 22,7.

U chłopców prawidłową masę ciała określa wskaźnik BMI o wartości od 15,5 do 22,9, w weku 14 lat – od 16 do 23,1, a w wieku 15 lat – od 16,7 do 23,2.

BMI a płeć

Wskaźnik BMI nie uwzględnia płci ani wieku w przypadku osób dorosłych.

Wskaźnik BMI u dzieci

Do obliczania wartości BMI u dzieci i młodzieży zależnego od wieku i płci, służą specjalne wskaźniki, tzw. per(centyle). Stosuje się je w przypadku osób w wieku od 2 do 18 lat. Siatki centylowe lub percentylowe umożliwiają porównanie wagi dziecka w stosunku do wagi innych dzieci o tej samej płci i wieku.

Obliczona za pomocą tych wzorów prawidłowa waga dzieci i młodzieży mieści się między 25 a 85 centyla. Wartość powyżej 95 oznacza otyłość, natomiast dzieci ze wskaźnikiem poniżej 25 percentyla mają niedowagę.

Jednak aby w pełni ocenić, czy mamy do czynienia z nadwagą, musimy stwierdzić, jaka jest zawartość tkanki tłuszczowej w ciele. Według niektórych ekspertów wskaźnik BMI jest bardziej odpowiedni do porównawczej oceny większych grup, a nie indywidualnej diagnozy.

BMI a masa mięśniowa

Dlaczego wskaźnik BMI nie zawsze jest miarodajnym narzędziem? Może być tak, że jego wartość przekracza normę, a mimo to nie mamy do czynienia z nadwagą czy otyłością. Może tak się zdarzyć wówczas, gdy posiadamy zwiększoną masę mięśniową, a tkanka mięśniowa jest znacznie cięższa od tkanki tłuszczowej. Dotyczy to osób intensywnie uprawiających sport, na przykład kulturystów. U takich osób zawartość tkanki tłuszczowej jest prawidłowa, a wyższy wskaźnik BMI wynika z rozbudowanych mięśni.

Z drugiej strony - są osoby, u których wskaźnik BMI może mieć prawidłową wartość, a w których organizmie jednocześnie może być za dużo tkanki tłuszczowej. Mówimy wtedy o tzw. sylwetce skinny fat. U takich osób, podobnie jak u osób otyłych, występuje zwiększone ryzyko wystąpienia takich schorzeń jak cukrzyca lub miażdżyca.

Wskaźnik BMI nie analizuje składu ciała. Do tego celu służy specjalne badanie, tzw. bioimpedancja (BIA). Taki pomiar można wykonać w wielu gabinetach lekarskich i dietetycznych. Pokazuje on, jaka jest zawartość tłuszczu w organizmie. Normy dotyczące tej zawartości zależne są od wieku i płci. Na przykład u kobiety w wieku od 25 do 29 lat norma to 22 do 25,4 procent, u kobiety w wieku od 50 do 54 lata – 29,7 do 33,1 procent tkanki tłuszczowej.

Gdy BMI jest zbyt duży

Gdy BMI wskazuje, że możemy mieć nadwagę lub otyłość i potwierdza to analiza składu ciała, należy skonsultować się z lekarzem, który zaleci odpowiednie badania, oceni stan zdrowia, ustali plan postępowania i przepisze leki, które pomogą zmniejszyć masę ciała.

W celu opracowania indywidualnej diety, dostosowanej do stanu zdrowia, wieku i aktywności najlepiej skonsultować się z dietetykiem.

Do obliczenia indywidualnego zapotrzebowania kalorycznego potrzebne są takie dane jak wzrost, waga, wiek, płeć i aktywność fizyczna. Na podstawie tych danych ustalane jest dzienne zapotrzebowanie kaloryczne. Aby obliczyć zapotrzebowanie kaloryczne, warto skorzystać z kalkulatora kalorii.

W celu redukcji masy ciała najlepiej stosować dietę o obniżonej kaloryczności w stosunku do zapotrzebowania o około 500-600 kcal dziennie. W przypadku kobiet zaleca się dietę o wartości 1200-1500 kcal na dobę, u mężczyzn – 1500-1800 kcal na dobę.

W diecie zaleca się ograniczenie słodyczy, słonych przekąsek, potraw smażonych, zwłaszcza na głębokim tłuszczu i produktów o dużej zawartości tłuszczu, a także wysoko przetworzonej żywności. Dietę warto wzbogacić o warzywa i owoce (tych ostatnich mniej). Zaleca się wypijanie co najmniej 1,5-2 litrów wody.

Diety zalecane pacjentom w celu redukcji masy ciała to dieta DASH lub dieta śródziemnomorska. Uznane zostały za najzdrowsze diety, gdyż zmniejszają ryzyko sercowo-naczyniowe oraz poprawiają wartości ciśnienia tętniczego. Charakteryzują się wysokim spożyciem warzyw, pełnoziarnistych produktów zbożowych, mleka i sfermentowanych produktów mlecznych, a także ryb, chudych mięs, tłuszczów roślinnych, roślin strączkowych, orzechów i nasion.

Gdy chcemy zmniejszyć masę ciała, niezbędnym elementem trybu życia jest aktywność fizyczna, dostosowana do stanu zdrowia i kondycji. Zalecenia mówią o umiarkowanej aktywności fizycznej podejmowanej przez co najmniej 30 minut dziennie lub o 150 minutach takiej aktywności tygodniowo podzielonych na 5 części.

Źródła: 
Gąsiewska P., Przytyć? Schudnąć? – BMI prawdę Ci powie, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej
Gosa P., Czy (nie) warto się ważyć?, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej
Stupnicki R., Relacje wagowo-wzrostowe i stosowanie wskaźnika BMI  u dzieci i młodzieży, Zeszyty Naukowe WSKFiT, 2015, 10, 41-47