Czy i jak dzieci chorują na koronawirusa?

Pierwszy przypadek zakażenia koronawirusem został w Polsce potwierdzony 4. marca 2020 r. Od tego momentu wykrywa się w naszym kraju kolejne zachorowania na COVID-19. Choroba ta występuje we wszystkich grupach wiekowych, jednak można zauważyć pewną utrzymującą się tendencję. Obserwuje się dużo więcej nowych zachorowań wśród osób dorosłych (szczególnie powyżej 80. roku życia), w porównaniu do populacji pediatrycznej czyli dzieci. Dodatkowo przebieg krytyczny występuje u ok. 0,2% zakażonych dzieci w wieku 10-17 lat, podczas gdy u dorosłych jest to nawet 14,8%. Z czego wynikają tak duże różnice w zapadalności i ciężkości objawów chorobowych? Dowiedz się jak dzieci chorują na COVID-19, jakie mogą być objawy zakażenia koronawirusem oraz w jaki sposób można się przed nim uchronić.

W jaki sposób dziecko może się zarazić koronawirusem?

SARS-CoV-2 to wirus pochodzący z rodziny Coronavirinae, który wywołuje ostrą chorobę układu oddechowego. W związku z jego szybkim rozprzestrzenianiem się po świecie, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w dniu 11 marca 2020 r. ogłosiła stan pandemii. Transmisja SARS-CoV-2 odbywa się głównie na drodze kropelkowej. Oznacza to, że wirus przenosi się w wyniku kichania lub kasłania przez osobę zakażoną - cząsteczki wydzieliny dostają się wprost do układu oddechowego innej osoby lub osadzają się na różnych powierzchniach i przedmiotach, na których wirus może przetrwać od kilku godzin do kilku dni. Kontakt z tymi powierzchniami, a następnie dotykanie okolic ust, nosa lub oczu również może doprowadzić do rozwoju infekcji. Obecnie uważa się, że okres inkubacji (wylęgania) SARS-CoV-2 wynosi od 1 do 14 dni (najczęściej ok. 5 dni). Prócz drogi kropelkowej rozważana jest również wertykalna transmisja wirusa – przez łożysko, od matki do płodu. Podejrzenia te wynikały z zachorowania w Wielkiej Brytanii jednodniowego noworodka urodzonego przez matkę SARS-CoV-2-pozytywną. Jednak nie znalazły one potwierdzenia w badaniach kolejnych noworodków. Prawdopodobnie do zakażenia doszło bezpośrednio po porodzie . Niewielka liczba doniesień o podobnych przypadkach nie pozwala na razie ani na potwierdzenie, ani na wykluczenie takiej możliwości. Nie stwierdzono natomiast obecności wirusa w mleku kobiet karmiących i uważa się, ze karmienie mlekiem matki jest optymalnym sposobem żywienia noworodków. Zalecenia WHO wskazują, że kobieta zakażona koronawirusem SARS-CoV-2 może karmić piersią swoje dziecko przy zachowaniu zasad bezpieczeństwa – stosując przy każdym kontakcie z dzieckiem maski i myjąc ręce przed i po każdym dotknięciu dziecka.

Jak często dochodzi do zakażenia dzieci?

Na podstawie doniesień z Wuhan szacuje się, że dzieci stanowią jedynie 2% wszystkich zakażonych SARS-CoV-2. Jest to bardzo ciekawe zjawisko, zważywszy, że niemowlęta i małe dzieci nie mają jeszcze do końca wykształconego układu odpornościowego, co teoretycznie powinno powodować ich większą podatność na zachorowanie. Badania nie wyjaśniają jeszcze tego fenomenu, jednak wskazywana jest rola receptorów płucnych ACE-2. Receptory te stanowią prawdopodobnie miejsce wnikania koronawirusa do komórek organizmu. U dzieci ekspresja ACE-2 na komórkach układu oddechowego jest zdecydowanie niższa w porównaniu do osób dorosłych, co może wyjaśniać nieliczne u nich zachorowania na COVID-19. 

Inny prawdopodobny mechanizm chroniący dzieci przed zakażeniem to obecność krzyżowych przeciwciał przeciwko koronawirusom. Koronawirusy inne niż SARS-CoV-2 (szczególnie CoV-alfa) są dosyć powszechną przyczyną przeziębień. Przechorowanie takiego przeziębienia, powoduje stymulację układu odpornościowego i wytworzenie ochronnych przeciwciał. Jak się okazuje, przeciwciała te mogą być aktywne także wobec innych wirusów z rodziny Coronavirinae, w tym SARS-CoV-2. W ostatnich dniach pojawiły się wstępne odniesienia o skuteczności szczepienia przeciwko gruźlicy, wykonywanego w 1-3. dobie życia, przeciwko koronawirusowi SARS-CoV-2. Być może to szczepienie daje dzieciom ochronę przed zakażeniami koronawirusem?

Czy objawy COVID-19 są inne u dzieci niż u dorosłych?

Według światowej organizacji zdrowia, głównymi objawami, które mogą sugerować infekcję SARS-CoV-2 u osób dorosłych są: suchy kaszel, gorączka powyżej 38°C oraz duszność. Niektórzy pacjenci mogą skarżyć się dodatkowo na objawy grypopodobne, takie jak bóle głowy, bóle mięśni i stawów, ból gardła, katar oraz ogólne osłabienie. U dzieci najczęstszymi objawami są gorączka, objawy infekcji układu oddechowego, zmęczenie oraz objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak biegunka, nudności i wymioty. Wyżej wymienione objawy grypopodobne występują rzadko. Należy zaznaczyć, że znaczna część zakażonych dzieci może prezentować bardzo skąpe objawy, co może skutkować przeoczeniem ogniska choroby i powodować jej dalsze rozprzestrzenianie się. W badaniach laboratoryjnych obserwuje się limfopenię, neutropenię oraz umiarkowane podwyższenie CRP.

Jak mogę chronić siebie i moje dziecko przed zakażeniem?

By zminimalizować ryzyko zakażenia koronawirusem i zapobiec jego dalszej transmisji, należy stosować się do następujących zaleceń:

• Regularnie i dokładnie myj ręce wodą z mydłem oraz używaj środków dezynfekcyjnych
• Utrzymuj dystans przynajmniej 2 metrów w stosunku do nieznajomych osób oraz osób z objawami zakażenia dróg oddechowych
• Unikaj dotykania okolic twarzy
• Podczas kaszlu i kichania zasłaniaj usta za pomocą zgięcia łokcia lub chusteczki
• W czasie powitania i pożegnania nie całuj się, nie przytulaj i nie podawaj ręki
• Nie wyjeżdżaj za granicę
• Wychodź z domu tylko w celu załatwienia niezbędnych spraw - pójście do pracy, spacer z psem, wyjście na zakupy, pomoc rodzinie, wyjście do apteki
• Spotykaj się w grupach maksymalnie 2-osobowych (wyłączając członków najbliższej rodziny)

Żródła:

1. James H Diaz. Hypothesis: angiotensin-converting enzyme inhibitors and angiotensin receptor blockers may increase the risk of severe COVID-19. Journal of Travel Medicine, 2020;  
2. Wei M et al. Novel Coronavirus infection in hospitalized infants under 1 year of age in China. JAMA. 2020 Feb. 14. 
3. Huijun C et al. Clinical characteristics and intrauterine vertical transmission potential of COVID-19 infection in nine pregnant women: A retrospective review of medical records. Lancet. 2020 Mar 7 395; 
4. Strona internetowa WHO
5. Rymer W., Wroczyńska A., Matkowska-Kocjan A.: COVID-19 – aktualny stan wiedzy. Med. Prakt., 2020
6. Bi Q et al. Epidemiology and transmission of COVID-19 in Shenzhen China: Analysis of 391 cases and 1,286 of their close contacts.