Czy koronawirus infekuje jądra, powodując bezpłodność?

Wirus SARS-CoV-2 to zupełnie nowy patogen, jednak naukowcy szybko zorientowali się, że infekuje nie tylko płuca, ale może powodować powikłania w całym organizmie człowieka. Zagrożony jest więc nie tylko – jak myślano na początku pandemii - układ oddechowy, ale także serce, nerki, wątroba i wiele innych narządów. W mediach i sieci powtarzają się informacje, jakoby zdarzały się pojedyncze przypadki, w których pacjenci zakażeni wirusem SARS-CoV-2 zgłaszali ból jąder. Stąd wiele wątpliwości odnośnie wpływu wirusa na męski układ rozrodczy i na płodność. Czy znamy już odpowiedź na pytanie czy koronawirus ma wpływ na jakość męskiego nasienia? O tym w poniższym artykule.

Czy ból jąder może być objawem koronawirusa?

Ból jąder to częsty problem kliniczny, z jakim lekarze specjaliści spotykają się w swojej codziennej praktyce. Przypadłość ta może mieć różne podłoże, w tym:

• zapalne;
• infekcyjne;
• nowotworowe;
• urazowe;
• inne.

Ból jąder może mieć zróżnicowane pochodzenie, jednak bez względu na przyczyny jego powstawania, nigdy nie powinno się go lekceważyć. Bóle jądra mogą świadczyć o wystąpieniu zaburzeń w jego funkcjonowaniu. Do najczęstszych, mogących wymagać bardzo szybkiej interwencji chirurga, należą między innymi zapalenie najądrza i jądra, skręt jądra lub jego przyczepków oraz różnego rodzaju urazy. Przyczynami, które nie wymagają natychmiastowej interwencji lekarskiej mogą być natomiast żylaki powrózka nasiennego oraz zespoły bólu przewlekłego, których przyczyny nie są do końca poznane. W okolicy krocza ból może być spowodowany także przewlekłym stanem zapalnym prostaty. Wirusowe zapalenie ślinianek przyusznych, częściej nazywane świnką, może również skutkować bolesnym i grożącym niepłodnością zapaleniem jąder.
Czy ból jąder może być także wywołany przez koronawirusa? Na pewno nie jest on objawem typowym dla SARS-CoV-2. Jak do tej pory wspomina się o pojedynczych przypadkach tego typu dolegliwości towarzyszących tej infekcji. Nie ma pewności czy są to obserwacje wynikające z reakcji jąder na koronawirusa, czy koincydencja dwóch różnych chorób.  Występowanie bólu jąder u mężczyzn przechodzących infekcję SARS-CoV-2 jest na pewno wystarczającym wskazaniem do skierowania pacjenta do lekarza specjalisty. Warto zachować czujność i reagować na niepokojące symptomy.

Czy koronawirus może uszkadzać jądra?

Jądra są narządami znajdującymi się w mosznie i są odpowiedzialne za produkcję plemników oraz testosteronu. Do jąder przylega najądrze, które ma za zadanie magazynowanie wytworzonego przez nie nasienia oraz produkowanie wydzieliny, która powoduje dojrzewanie plemników.
Jeśli chodzi o odpowiedź na pytanie czy koronawirus może uszkadzać jądra, na dzień dzisiejszy brakuje dłuższych obserwacji, na podstawie których można byłoby wyciągać jednoznaczne wnioski. Wiadomo, że każdy przypadek zachorowania na koronawirusa ma indywidualny przebieg. Jednym z jego objawów może być gorączka. Jak wiadomo jądra są bardzo wrażliwe na wysokie temperatury, dlatego utrzymująca się przez długi okres znacznie podwyższona temperatura ciała nie jest sytuacją sprzyjającą męskiemu układowi rozrodczemu. Towarzysząca jej hipertermia jąder może mieć wpływ na czasowe obniżenie się jakości nasienia. Jednak czy faktycznie sama infekcja wirusem SARS-CoV-2 może mieć  dłuższy, negatywny wpływ na uszkodzenie jąder oraz męską płodność -  z takimi wnioskami należy poczekać na dokładne badania naukowców. Na tym etapie wyłonienie rzetelnej wiedzy i danych na temat powiązań wirusa SARS-CoV-2 z uszkodzeniami w obrębie struktury jąder nie jest możliwe ze względu na zbyt krótki okres obserwacji i zbyt małą ilość przypadków.

Jak chronić swoją płodność?

Obecnie medycyna nie dysponuje wystarczającą wiedzą, by wirus SARS-CoV-2 mógł u mężczyzn powodować nieodwracalne zmiany w jakości nasienia. Nie ma również dostępnych badań przeprowadzonych na grupie mężczyzn, które mogłyby wskazywać na bezpośrednie powiązania infekcji SARS-CoV-2 z przypadkami zagrożenia dla męskiej płodności.
Skąd zatem biorą się informacje o tym, że koronawirus może być powiązany z męskim układem rozrodczym i negatywnym wpływem na niego? Zapewne stąd, że w jądrach obserwuje się znaczną ilość receptorów ACE2, które są wykorzystywane przez wirusa SARS-CoV-2 do namnażania się w ludzkim organizmie. Chociaż badania wskazują na to, że w komórkach jąder rzeczywiście obserwuje się więcej receptorów ACE2, nie ma jednoznacznych dowodów na to, że w związku z tym dochodzi tam do namnażania się koronawirusa i powstawania uszkodzeń. Rozważania te wciąż pozostają więc wyłącznie niepotwierdzoną teorią.
Jedno jest pewne - chronienie męskiej płodności powinno w pełni opierać się na kontrolowaniu stanu zdrowia mężczyzn u lekarzy specjalistów. Panom w każdym wieku, cierpiącym na ból jąder czy jakiekolwiek inne dolegliwości w podbrzuszu zaleca się zgłaszanie do urologa. W przypadku zachorowania na SARS-CoV-2 i ewentualnych wątpliwości co do wpływu tej choroby na męski układ rozrodczy również warto skonsultować się z urologiem, który na pewno odpowie na wszelkie pytania i skieruje na badania niezbędne do diagnostyki każdego z problemów. Jeśli mężczyzna ma obawy o swoją płodność, powinien zbadać poziom testosteronu oraz parametry nasienia. Warto także pamiętać, by możliwie w największym stopniu unikać zarażenia wirusem SARS-CoV-2, pamiętając o najważniejszej formie ochrony przed zakażeniem, jakim są szczepienia (wraz z dawkami przypominającymi). Na co dzień w celu zapewnienia bezpieczeństwa i minimalizowania ryzyka zakażenia wirusem niezmiernie ważny jest także higieniczny tryb życia i przestrzeganie zasad bezpieczeństwa obowiązujących w czasie pandemii.

Źródła:
Juszczak K., Przewlekły ból jąder - etiopatogeneza, rozpoznanie, leczenie; Przegląd Urologiczny; Nr 2014/4 (86); 25-27;
Kępa W., Krzyżanowski G., Zieliński A., Ostre zapalenie jądra i najądrza – etiologia, diagnostyka i leczenie; Przegląd Urologiczny; Nr 2014/5 (87); 27-29;
Materiały University of Texas Medical Branch w Galveston, New study finds SARS-CoV-2 can infect testes, Science Daily, 18.06.2021; https://www.sciencedaily.com/releases/2021/06/210618091637.htm
Urbanowicz Z., Mała encyklopedia anatomii człowieka; Wydawnictwo Czelej; Lublin 2003; 327-329.