Koronawirus – rodzaje maseczek ochronnych

Pandemia koronawirusa SARS-CoV-2 sprawiła, że wprowadzony został obowiązek zakrywania ust i nosa w przestrzeni publicznej. W dalszej kolejności wprowadzono nowe przepisy zakazujące stosowania szalików, kominów, chust oraz przyłbic do zasłaniania twarzy. Rekomendowane są jedynie maseczki ochronne, które zmniejszają ryzyko rozprzestrzeniania się drobnoustrojów. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów maseczek ochronnych. Wyjaśniamy, jakie są typy masek i które dają najlepszą ochronę przed przenoszonym drogą kropelkową koronawirusem. Dowiedz się, czym różnią się te produkty i jaką decyzję podjąć przy wyborze odpowiedniej maseczki dla siebie i swoich bliskich.

Kiedy należy nosić maseczkę ochronną?

Obostrzenia administracyjne zmieniają się zależnie od sytuacji epidemicznej w Polsce. Pod koniec lutego rząd zaapelował o dalsze przestrzeganie zasad bezpieczeństwa, aby skutecznie zapobiegać zakażeniom. Zgodnie z obowiązującymi przepisami usta oraz nos należy zasłania wszędzie tam, gdzie występuje kontakt z ludźmi, z którymi się nie mieszka i nie ma możliwości zachowania odpowiedniego dystansu, tj. min. 1,5 metra.

Obowiązek zakrywania ust i nosa przy pomocy maseczki obowiązuje:

• w środkach publicznego transportu zbiorowego: autobusie, tramwaju, pociągu, samolocie;
• w samochodzie, jeśli jedzie z Tobą osoba, z którą nie mieszkasz;
• w zakładach pracy oraz w budynkach użyteczności publicznej np. na poczcie, w urzędzie;
• w obiektach handlowych lub usługowych, np. w sklepach, galeriach handlowych, aptekach, na targu, w kinie, teatrze, w przychodni, salonie kosmetycznym czy salonie masażu;
• w kościele, w budynku użyteczności publicznej przeznaczonym na potrzeby kultu religijnego oraz na cmentarzu;
• w przestrzeni publicznej, w tym także na wolnym powietrzu, na ulicy, na spacerze;
• na uczelni;
• w miejscu pracy przy obsłudze klienta.

Maseczki nie trzeba nosić w lasach, parkach i ogrodach botanicznych lub zabytkowych, zieleńcach, na terenie rodzinnych ogródków działkowych i na plaży, ale pod warunkiem zachowania dystansu 1,5 m. Dodatkowo z obowiązku zwolnione są tylko dzieci do 5. roku życia i osoby, które posiadają zaświadczenie lekarskie lub dokument, który potwierdza:

• całościowe zaburzenia rozwoju;
• zaburzenia psychiczne;
• niepełnosprawność intelektualną w stopniu umiarkowanym, znacznym lub głębokim;
• trudności w samodzielnym odkryciu lub zakryciu ust lub nosa.

Ponadto zgodnie z przepisami z obowiązku zwolnieni są:

• kierowcy (taksówek, autobusów), motorniczy i maszyniści, jeśli są odgrodzeni od pasażerów;
• kierujący statkami, jeśli są odgrodzeni od pasażerów;
• kierowcy samochodów osobowych, jeśli jadą sami lub z osobami wspólnie zamieszkującymi lub z dzieckiem do lat 5;
• kierowcy wiozący towary, jeśli jadą ze zmiennikami;
• żołnierze i funkcjonariusze wykonujący zadania służbowe;
• duchowni podczas czynności lub obrzędów religijnych;
• osoby uprawiające sport, sędziowie oraz ich trenerzy na terenie obiektów sportowych (gdzie obowiązują nadal ograniczenia dotyczące liczby osób);
• osoby siedzące przy stoliku w restauracji, a także jedzące po zajęciu miejsca siedzącego w pociągu objętym obowiązkową rezerwacją miejsc oraz osoby jedzące w miejscu pracy.

Rodzaje maseczek ochronnych

Na wstępie należy zaznaczyć, że maski ochronne są tylko środkiem uzupełniającym i nie zastępującym odpowiednich profilaktycznych zachowań, jak właściwy dystans społeczny, postępowanie przy kasłaniu czy kichaniu, higiena rąk i unikanie dotykania twarzy. Maseczki ochronne można kupić już nie tylko w aptekach, ale również w sklepach, marketach czy punktach usługowych. Maseczki ochronne różnią się budową, mechanizmem zapewniania ochrony i przeznaczeniem.

Istnieje wiele podziałów maseczek ochronnych, główne to:

• maseczki niemedyczne (wykonane z jednej lub kilku warstw materiału) - nie są poddawane żadnym regulacjom i wykazują się najmniejszą skutecznością. Każdy rodzaj materiału daje inny poziom ochrony przed substancjami z zewnątrz. Trzeba pamiętać, że zapewniają one najmniejszą ochronę przed koronawirusem SARS-CoV-2. Należy je prać po każdym użyciu w 60 st. C, a następnie prasować. Bardzo istotne jest również, by maska szczelnie przylegała do twarzy, nie była za mała ani za duża;
• maseczki chirurgiczne (maseczki jednorazowe) - ich zadaniem nie jest filtrowanie powietrza, ale stworzenie bariery ochronnej pomiędzy błonami śluzowymi a zagrożeniem. Budowa maseczek chirurgicznych nie zapewnia pełnej szczelności ani filtracji wdychanego powietrza. Przede wszystkim powstrzymują przed płynami ustrojowymi i aerozolami rozpylanymi w czasie kaszlu i kichania (kroplami pochodzącymi z górnych dróg oddechowych). Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca stosowanie maseczek chirurgicznych przez pacjentów zakażonych SARS-CoV-2 (szczególnie w miejscach publicznych), a także ich opiekunów/domowników przebywających w tym samym pomieszczeniu;
• półmaski filtrujące (maseczki FFP2 i FFP3) - zapewniają najwyższy stopień ochrony spośród dostępnych na rynku produktów, ponieważ ściśle przylegają do skóry twarzy - są przeznaczone dla personelu medycznego narażonego na kontakt z pacjentem zakażonym (lub podejrzanym o zakażenie) wirusem SARS-CoV-2. Zapewniają oczyszczanie powietrza wydychanego przez osobę noszącą maskę. Posiadają trzy klasy ochrony filtra. Klasa oznaczona nr 1 jest najniższą, a 3 - najwyższą. Jak sama ich nazwa wskazuje, maski filtrują powietrze i minimum 94 procent (w przypadku masek FFP2 i FFP3, czyli drugiej i trzeciej klasy) zawartego w nim aerozolu zakaźnego. Różne są także dopuszczalne czasy ich używania. Niektóre modele są jednorazowego użytku, inne można stosować wielokrotnie (z zachowaniem odpowiednich procedur bezpieczeństwa);
• maseczki N95 (oznaczenie stosowane w Stanach Zjednoczonych) - półmaski zgodne z amerykańskim rozróżnieniem. Zapewniają podobny poziom zabezpieczenia jak FFP2, czyli potrafią zatrzymać cząsteczki o średnicy do 0,5 mikrometra. Nie powinny być stosowane długotrwale, ponieważ mogą utrudniać oddychanie. W USA zatwierdził je National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH).

Każdy rodzaj maseczek ochronnych, które można nabyć na rynku posiada swoje wady i zalety. Najistotniejsze są warunki, w jakich będziemy stosować taką ochronę. Jeżeli jesteśmy narażeni na bezpośredni kontakt z osobą chorą na COVID-19, to powinniśmy zastosować maseczkę z filtrem FFP2 lub FFP3.

Jeśli jesteśmy w stanie zapewnić odpowiedni dystans społeczny, wówczas można profilaktycznie stosować trójwarstwowe maseczki chirurgiczne lub maseczki niemedyczne .

Jak prawidłowo nosić maseczkę?

Maseczki mogą chronić przed większym rozprzestrzenianiem się koronawirusa pod warunkiem, że będziemy prawidłowo z nich korzystać. Warto przypomnieć sobie kilka podstawowych zasad właściwego wykorzystania maseczek w walce z pandemią COVID-19.

• maska powinna szczelnie przykrywać zarówno nos, jak i usta.
• nie powinno się używać zawilgoconej lub uszkodzonej maseczki,
• maska musi być dobrze dopasowania – zbyt luźna maska nie spełni swojej funkcji, ponieważ drobnoustroje będą mogły przedostać się przez nieszczelności, zbyt mała będzie się przesuwać przy ruchach żuchwy i odkrywać przewody nosowe.
• podczas używania maski w przestrzeni publicznej, nie powinno się jej dotykać - na powierzchni osiada aerozol, w którym może znajdować się wirus.
• maski jednorazowej nie można używać wielokrotnie.

Źródła:

1. Białożyt K.; Maseczki ochronne a SARS-CoV-2 - rodzaje, przeznaczenie, skuteczność, Puls Medycyny 2020(05);

2. Serwis Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia, pacjentgov pl/aktualnosc/kiedy-nosic-maseczke;

3. Liu X., Zhang S.; COVID-19: Face masks and human-to-human transmission. Influenza Other Respir. Viruses, 2020; doi: 10.1111/irv.12 740;

4. WHO: Rational use of personal protective equipment (PPE) for coronavirus disease (COVID-19): interim guidance. 19.03.2020.