Szacuje się, że kłopoty z prawidłowym ciśnieniem krwi ma ponad 30% dorosłej populacji naszego kraju czyli problem dotyczy ponad 11 mln. Polaków. Częściej na nadciśnienie tętnicze chorują mężczyźni, a częstość choroby zwiększa się z wiekiem. Dowiedz się więcej o nadciśnieniu, szczególnie w kontekście pandemii koronawirusa.
Spis treści:
- Nadciśnienie tętnicze - co to za choroba?
- Nadciśnienie tętnicze - przyczyny
- Jak rozpoznać nadciśnienie tętnicze?
Nadciśnienie tętnicze - co to za choroba?
Nadciśnienie tętnicze to przewlekła choroba układu krążenia, której cechą charakterystyczną jest podwyższone, tzn. przekraczające określoną normę ciśnienie krwi. Obecnie przyjętą wartością od której rozpoznajemy nadciśnienie jest dla ciśnienia skurczowego 140 a rozkurczowego 90 milimetrów słupa rtęci ( mmHg). Chorobę rozpoznaje się na podstawie co najmniej 2 pomiarów, wykonywanych podczas co najmniej dwóch różnych konsultacji lekarskich. Wyjątkowo można rozpoznać chorobę na podstawie pojedynczego wyniku pomiaru, gdy stwierdzana wartość przekracza 180/110 mmHg. Za optymalne uznaje się średnie wartości ciśnienia tętniczego nie przekraczające 120/80, za prawidłowe – nie przekraczające 139/89 mmHg.
Obecnie szacuje się, że kłopoty z prawidłowym ciśnieniem krwi ma ponad 30% dorosłej populacji naszego kraju (czyli problem dotyczy ponad 11 mln. Polaków). Częściej chorują mężczyźni. Częstość choroby zwiększa się z wiekiem.
Nadciśnienie tętnicze - przyczyny
U zdecydowanej większości (ponad 90%) chorych nie stwierdza się jednej konkretnej i uchwytnej przyczyny nadciśnienia tętniczego. Jest to tzw. nadciśnienie pierwotne. Za czynniki odpowiedzialne za rozwój choroby uważa się:
- uwarunkowania rodzinne – nadciśnienie tętnicze u rodziców, dziadków, rodzeństwa
- styl życia – niewielka aktywność fizyczna, dieta bogata w produkty wysoko przetworzone, nadmierne spożycie soli
- otyłość, zwłaszcza tzw. otyłość brzuszna (zwiększenie obwodu brzucha)
- przewlekły stres
- proces starzenia się organizmu.
U 5–10% chorych na nadciśnienie tętnicze rozpoznajemy tzw. nadciśnienie wtórne. U tych chorych podwyższone ciśnienie tętnicze jest następstwem innej choroby, najczęściej nerek, gruczołów wydzielających hormony (np. tarczycy, przytarczyc, nadnerczy, przysadki mózgowej), dużych tętnic czy chorób układu nerwowego. W takich przypadkach leczenie jest ukierunkowane na wyeliminowanie konkretnej przyczyny nadciśnienia.
Jak rozpoznać nadciśnienie tętnicze?
Najprostszy sposób wykrycia choroby to systematyczny pomiar ciśnienia tętniczego. Należy go profilaktycznie przeprowadzać raz w roku, nawet u osób z prawidłowym ciśnieniem i bez czynników ryzyka choroby. Stwierdzenie w jednorazowym, przygodnym pomiarze umiarkowanie podwyższonego ciśnienia krwi nie zawsze świadczy o chorobie, ale powinno skłonić pacjenta do wykonania dalszych pomiarów oraz zgłoszenia się do lekarza w celu przeprowadzenia właściwej oceny wysokości ciśnienia tętniczego i czynników ryzyka jego ujawnienia się.
Osoba, u której stwierdzono nadciśnienie tętnicze, powinna się zaopatrzyć w aparat do pomiaru ciśnienia i, po przeszkoleniu przez lekarza lub wyszkoloną pielęgniarkę, samodzielnie mierzyć ciśnienie krwi. Samokontrola ciśnienia tętniczego jest podstawą prawidłowego leczenia i zapobiegania powikłaniom. Preferujemy aparaty automatyczne naramienne, jako najwygodniejsze do domowego użytku i z najmniejszym ryzykiem błędów pomiarowych. Zaleca się aby model aparatu posiadał walidację, tzn. był poddany próbom klinicznym i odpowiednio skalibrowany. Na rynku dostępne są również aparaty nadgarstkowe.
Nadciśnienie tętnicze - powikłania
Nadciśnienie tętnicze na ogół przebiega bezobjawowo. Powszechnie wiązany z chorobą ból głowy, w praktyce klinicznej wcale nie jest często spotykany. Nierzadkie są przypadki stwierdzania ciśnienia znacznie przekraczającego 160/100 przy braku jakichkolwiek dolegliwości u pacjenta, stąd tak istotna rola badań profilaktycznych. Bezobjawowe i bezbólowe nadciśnienie tętnicze prowadzi stopniowo do pogrubienia i utraty sprężystości naczyń tętniczych, szybszego odkładania się blaszki miażdżycowej oraz jej niestabilności (skłonności do pękania, tworzenia przyściennych zakrzepów lub zatorów) niekorzystnych zmian w sercu – przerostu ścian, zwiększenia zapotrzebowania mięśnia sercowego na tlen, czego konsekwencją są niewydolność serca, zawały serca, udary mózgu, upośledzenie czynności nerek, uszkodzenia naczyń siatkówki oczu i wiele innych.
Jak leczyć nadciśnienie tętnicze?
Leczenie obejmuje zmianę stylu życia i odżywiania oraz leki obniżające ciśnienie krwi. W grupie pacjentów z nadciśnieniem wtórnym, wywołanym inną chorobą, leczenie skupia się na wyeliminowaniu przyczyny.
Najważniejsze zasady leczenia niefarmakologicznego
- utrzymywanie właściwej masy ciała - obwód brzucha nie może przekraczać 88 cm (kobiety)/102 cm (mężczyźni), wskaźnik masy ciała BMI – dla obu płci poniżej 25
- ograniczenie spożycia soli kuchennej do 6. g na dobę (6 g = 1 łyżeczka), nie należy dosalać potraw, należy unikać produktów konserwowanych związkami sodu – dziłają jak sól kuchenna.
- modyfikacja diety – należy ograniczyć spożycie tłuszczów zwierzęcych, jeść więcej surowych warzyw, owoców (bogatych w potas) i ryb
- rzucenie palenia, unikanie również biernego narażenia na dym tytoniowy
- ograniczenie spożycia alkoholu
- zwiększenie aktywności fizycznej – spacer, pływanie, jazda na rowerze, ważne by próbować codziennie, systematycznie podejmować wysiłek o umiarkowanej intensywności, trwający przez 30–45 minut.
Jeżeli nie uda się uzyskać prawidłowych wartości ciśnienia tętniczego wyłącznie postępowaniem niefarmakologicznym, należy wdrożyć leczenie farmakologiczne. Dysponujemy obecnie 5 podstawowymi grupami leków na nadciśnienie. Obejmują one leki odwadniające, inhibitory konwertazy angiotensyny ( iACE), blokery receptora angiotensyny (ARB), b-blokery oraz blokery kanału wapniowego. W terapii stosuje się pojedynczy lek lub kombinację kilku leków, coraz częściej i chętniej w formie preparatów złożonych (2-3 leki w jednej tabletce), które zapewniają stabilniejsze działanie i lepszą kontrolę nadciśnienia, przy mniejszej liczbie tabletek. Rodzaj leku lub leków dobiera się indywidualnie do pacjenta, kierując się stopniem nadciśnienia, chorobami współistniejącymi, interakcjami z już stosowanymi lekami.
Nadciśnienie tętnicze w dobie koronawirusa
Czy koronawirus ma związek z nadciśnieniem tętniczym? W początkowym okresie pandemii zaobserwowano, że u dużej grupy pacjentów z ciężkim przebiegiem zakażenia koronawirusem występowało nadciśnienie tętnicze. Pojawiły się więc obawy, czy samo nadciśnienie tętnicze nie jest czynnikiem ryzyka ciężkiego przebiegu zakażenia SARS-CoV-2. W kolejnych badaniach obserwacyjnych wykluczono jednak to podejrzenie. Nadreprezentację pacjentów z nadciśnieniem w grupie ciężko przechodzących COVID-19 tłumaczy się faktem, że wraz z wiekiem rośnie liczba chorych na nadciśnienie, a najcięższy przebieg zakażenia koronawirusowego obserwuje się właśnie u osób w podeszłym wieku. Niemniej choroby będące następstwem nadciśnienia jak choroba niedokrwienna serca, niewydolność serca, ostre zespoły sercowo-naczyniowe – udar mózgu czy zawał serca - mogą być czynnikiem ryzyka ciężkiego przebiegu choroby COVID-19. Dlatego bardzo istotne jest, aby zadbać o prawidłową kontrolę nadciśnienia tętniczego i utrzymywać jego wartości w zakresach zalecanych dla danego pacjenta (zależnych od wieku i współwystępowania dodatkowych chorób).
Początkowe wątpliwości dotyczące bezpieczeństwa stosowania niektórych leków na nadciśnienie u osób narażonych na zakażanie koronawirusem lub chorujących na COVID-19 również - w czasie dalszych badań i obserwacji - zostały rozwiane. Europejskie, amerykańskie i australijskie towarzystwa naukowe w sposób jednoznaczny zaleciły kontynuowanie terapii wszystkimi stosowanym obecnie grupami leków na nadciśnienie. Jeżeli więc nie zaistnieją inne powody do zmiany terapii, pandemia koronawirusa SARS-CoV-2 nie powinna wpływać ani na inicjowanie ani na kontynuowanie terapii nadciśnienia tętniczego. W myśl starej zasady „lepsze wrogiem dobrego” należy przyjmować stałe leki tak jak przed okresem pandemii, szczególnie gdy terapia zapewniała prawidłowe wyrównanie ciśnienia i była dobrze tolerowana przez pacjenta.
Data dodania:
Artykuły powiązane
Czy noszenie maski może chronić przed zakażeniem koronawirusem?
Rozprzestrzeniająca się epidemia koronawirusa SARS-CoV-2, która rozpoczęła się w chińskim mieście Wuhan i dotarła do Europy, spowodowała wzrost sprzedaży masek, które w opinii wielu nabywców mają ochronić ich przed chorobą. Czy to prawda? Czy noszenie maski może rzeczywiście uchronić przed zakażeniem koronawirusem?
Deksametazon w terapii koronawirusa. Czy jest skuteczny?
Walka z pandemią wirusa SARS-COV-2 jest prowadzona na różne sposoby – z jednej strony szczepimy się kolejnymi dawkami, z drugiej naukowcy wciąż szukają skutecznych leków mogących pomóc w walce z COVID-19. Rozwiązań poszukują także wśród znanych, sprawdzonych leków.
Koronawirus a płuca - jak choroba wpływa na ten organ?
Jak koronawirus wpływa na komórki nabłonka płuc? Czy zmiany powstałe w przebiegu COVID-19 są odwracalne? Dlaczego stosowanie się do zaleceń może uratować życie? Dowiedz się jakie jest jedno z najpoważniejszych powikłań przebycia zakażenia wirusem SARS-CoV-2 i czy można mu zapobiec.
Koronawirus a udar - dlaczego zagrożenie wzrasta?
Udar mózgu należy w Europie do najczęstszych przyczyn zgonów i trwałej niepełnosprawności u osób po 40. roku życia. Dowiedz się, dlaczego w przebiegu COVID-19 może dojść do udaru mózgu, a także jak go rozpoznać i co zrobić w przypadku podejrzenia udaru.
Koronawirus (SARS-CoV-2)
Na najważniejsze pytania o koronawirus SARS-CoV-2 odpowiada specjalista chorób zakażnych dr n. med. Wojciech Basiak. Jak można się zarazić i jak zminimalizować ryzyko zarażenia? Czy produkty zamawiane z Chin przez internet mogą być niebezpieczne? Dlaczego przed podróżą warto zaszczepić się przeciwko grypie?