Łokieć golfisty – ćwiczenia i rehabilitacja, które uśmierzą ból

Łokieć golfisty to powszechny zespół bólowy przyczepów ścięgien mięśni do kości. Jeśli podczas ściskania ręki przy przywitaniu odczuwasz ból, warto zgłosić się do specjalisty. Przeciążenie prowadzące do mikrouszkodzeń tkanek objawia się dolegliwościami bólowymi po wewnętrznej stronie stawu łokciowego. Choroba dotyczy nie tylko osób uprawiających golfa, ale narażeni są na nią też ludzie wykonujący powtarzalne ruchy zginające nadgarstek oraz zbyt często obracające przedramieniem. Schorzenia nie należy lekceważyć, ponieważ nieleczone prowadzi do niesprawności ręki.

Łokieć golfisty - objawy

Łokieć golfisty (entezopatia nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej), określany czasami łokciem oszczepnika, jest przeciążeniem związanym ze stanem zapalnym wspólnego ścięgna mięśni zginających nadgarstek do nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej. W grupie tych mięśni znajdują się: nawrotny obły, zginacz promieniowy i łokciowy nadgarstka oraz zginacz powierzchowny palców. Choroba rozwija się w zróżnicowany sposób, ponieważ jej początek może być nagły i ostry lub powolny i przewlekły. Może wystąpić w każdym wieku i częściej pojawia się u mężczyzn niż u kobiet.

Bezpośrednim czynnikiem powodującym łokieć golfisty jest wykonywanie powtarzalnych ruchów zginających nadgarstka oraz zbyt częstego obracania przedramienia. Prowadzą one do powstawania mikrourazów w obrębie przyczepów mięśni. Takie ruchy wykonuje się przy grze w tenisa, golfa, badmintona oraz w łucznictwie i wioślarstwie. - Golf jest specyficzną dyscypliną sportu, w której istnieje jeden prawidłowy wzorzec ruchowy, który trzeba optymalizować, czyli pracować tak, aby tak powtarzana technika nie była źródłem przeciążeń i urazów - mówi dr n. med. Remigiusz Rzepka z enel-sport.

Bardziej niż u sportowców schorzenie związane jest z wykonywaniem specyficznych czynności (w określonych zawodach). Prace obciążające staw łokciowy, polegające np. na przykręcaniu i odkręcaniu śrub. Choroba często występuje u stolarzy, krawców, mechaników samochodowych, informatyków i stomatologów. Uważa się, że wykonywanie niektórych prac domowych oraz tych w ogrodzie też sprzyja urazom nadgarstka.

Choć dolegliwości bólowe są przeważnie mniej dotkliwe niż przy łokciu tenisisty, to uraz ścięgna łokciowego utrudnia codzienne funkcjonowanie. Najbardziej charakterystycznym objawem łokcia golfisty jest ból występujący po wewnętrznej stronie stawu, mogący promieniować wzdłuż zginaczy do przedramienia. Ponadto do typowych symptomów należą:

• supinacja bólu (nasilenie) w nadgarstku po zaciśnięciu dłoni w pięść;
• osłabienie siły mięśniowej i funkcji chwytnej ręki;
• sztywność w łokciu (zwłaszcza po dłuższym przebywaniu w bezruchu);
• drętwienie lub mrowienie palców;
• nasilenie bólu w nadgarstku podczas wykonywania ruchów wbrew oporowi, pronacji (obrotu do wewnątrz) przedramienia i obracania ręki kciukiem do dołu;
• tkliwość przy dotykaniu ręki w okolicy kości ramiennej;
• może rozwinąć się neuropatia nerwu łokciowego.

W pierwszych stadiach choroby jest lekki i umiarkowany, ale z czasem uniemożliwia normalne funkcjonowanie.

Łokieć golfisty – rehabilitacja i ćwiczenia

Chory, który zaobserwuje u siebie opisane objawy, powinien zgłosić się do specjalisty. Warto bowiem pamiętać, że leczenie łokcia golfisty jest niezbędne, ponieważ w innym razie schorzenie może skutkować trwałymi uszkodzeniami, a nawet niepełnosprawnością. Podstawą jest zaprzestanie wykonywania czynności sprawiających ból i odciążenie stawu. Lekarz może postawić wstępną diagnozę na podstawie badania (testu) palpacyjnego, w trakcie którego wykonuje ręką chorego określone ruchy i pyta o odczuwany ból. Pozwalają one na rozróżnienie entezopatii nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej od innych patologii stawu łokciowego, takich jak: zespół rowka nerwu łokciowego, niestabilność lub zwyrodnienia stawu łokciowego. - Sprawdzamy między innymi zakres ruchu i właściwą koordynację, wtedy zajmujemy się optymalizacją czyli czynimy wszystko, by nasz golfista uderzał daleko i w optymalny sposób - wyjaśnia specjalista dr. Rzepka, fizjoterapii i rehabilitacji w enel-sport pracujący z golfistami, którzy chcą poprawić swoje umiejętności, formę fizyczną i zadbać o własne bezpieczeństwo.

Rozpoznanie potwierdza się badaniami obrazowymi, takimi jak: RTG (zwapnienia w ścięgnach i więzadłach, ciała wolne w stawie lub osteofity na nadkłycku przyśrodkowym), ultrasonograf i rezonans magnetyczny (przypadki wątpliwe kliniczne i nakładające się patologie oraz zmiany degeneracyjno-zwyrodnieniowe stawu).

Jeżeli łokieć golfisty nie jest w bardzo zaawansowanym stadium rozwoju, leczenie zaczyna się od właściwych ćwiczeń. W pierwszym etapie prowadzi je fizjoterapeuta, a następnie pacjent może wykonywać je samodzielnie w domu. Program rehabilitacji obejmuje ćwiczenia izometryczne, polegające na siłowej pracy mięśni, następnie wprowadza się intensywniejsze ćwiczenia z oporem. Mogą one obejmować np.:

• rozciąganie zginaczy nadgarstka - rękę z grzbietem skierowanym ku górze i wyprostowanym łokciem pacjent unosi przed siebie, drugą ręką chwyta dłoń i delikatnie odgina nadgarstek ku górze, aż do pojawienia się uczucia rozciągania;
• rozciąganie prostowników nadgarstka - rękę z grzbietem skierowanym w górę i wyprostowanym łokciem pacjent wyciąga przed siebie, a drugą ręką chwyta dłoń i delikatnie zgina nadgarstek ku dołowi, aż do pojawienia się uczucia rozciągania.

Każde ćwiczenie należy powtarzać 5-10 razy.

Ponadto na określonym etapie, wprowadzane są ćwiczenia wzmacniające z optymalnym obciążeniem, czasami dodatkowym, w liczbie 2-4 serii, od 8-15 powtórzeń każda. Oprócz nich pod opieką specjalisty wprowadzane są ćwiczenia rozciągające od 6-12 powtórzeń.

Ćwiczenia na schorzenie można uzupełnić o metodę PNF, czyli kompleksową kinezyterapię, opartą na neurofizjologicznych zasadach wykonywania czynności ruchowych i ich rozwoju w trakcie życia człowieka, wykorzystywaną do odzyskiwania utraconych lub kształtowania zaburzonych umiejętności ruchowych.
Dodatkowo do leczenia wprowadza się zabiegi rehabilitacyjne, a wśród nich masaże rozluźniające oraz przeciwbólowe, regenerujące magnetoterapię i ultradźwięki, działające przeciwbólowo jonoforezę i krioterapię, kinesiotaping oraz falę uderzeniową w celu poprawy metabolizmu chorych tkanek. W chore miejsce wstrzykuje się osocze bogatopłytkowe, zawierającym duże ilości czynnika wzrostu. Taki zabieg zapobiega dalszej degradacji tkanek miękkich, stymulując ich gojenie i pobudzając naturalne procesy regeneracyjne.

Łokieć golfisty - leczenie

W leczeniu łokcia golfisty stosuje się też farmakoterapię przy użyciu leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych. Gdy ich przyjmowanie nie przynosi efektu w dolegliwościach bólowych wykorzystuje się blokadę z kortysteroidów. Jeśli leczenie zachowawcze nie daje zakładanych skutków przez pół roku, rozważa się wykonanie zabiegu chirurgicznego. W trakcie operacji usuwa się uszkodzone tkanki, poprawia ukrwienie i przyspiesza proces gojenia. Można również odtworzyć przyczep mięśni do nadkłykcia. Celem zabiegu jest odzyskanie pełnej funkcjonalności kończyny, co wymaga procesu rehabilitacji.

Źródła:

1. Milchert M., Fliciński J., Brzosko M.; Ból mięśniowo-powięziowy, Medycyna Po Dyplomie, 2013, 1;
2. Wolfe F., Clauw DJ., Fitzcharles MA., et al.; The American College of Rheumatology preliminary diagnostic criteria for fibromyalgia and measurement of symptom severity, Arthritis Care Res (Hoboken), 2010; 62:600-10;