Wypadanie włosów: przyczyny, leczenie i domowe sposoby

Wypadanie włosów może być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak brak mikroelementów, stres lub choroby. Ich określenie jest pierwszym krokiem do poradzenia sobie z tym problemem Wyjaśniamy, jak rozpoznać wypadanie włosów, jakie mogą być jego przyczyny oraz jakie metody leczenia można zastosować.

Wypadanie włosów to normalny proces fizjologiczny, który możemy obserwować każdego dnia, na przykład podczas czesania. 

Każdy włos przechodzi kilka faz wzrostu - anagen, katagen i telogen. Podczas pierwszej fazy, która trwa od 3 do 6 lat, włosy szybko rosną. Zwykle około 85 procent włosów jest w tej fazie. Podczas fazy katagen, która może trwać około 2 tygodnie, włosy przestają rosnąć. Zwykle w tej fazie mamy około 1 procent włosów. Faza trzecia czyli telogen trwa od 2 do 4 miesięcy. Podczas tego etapu stary włos jest wypychany z cebulki przez nowy i wypada. Zwykle faza ta dotyczy około 15 procent włosów.

Gdy dochodzi do zaburzenia faz wzrostu, pojawia się łysienie, między innymi telogenowe. Wówczas w fazie telogenowej znajduje się powyżej 25 procent, nawet do 80 procent włosów. Jest to wyraźnie widoczne, gdyż włosy się przerzedzają, gęstość włosów się zmienia i włosów jest stopniowo coraz mniej.

Jak rozpoznać nadmierne wypadanie włosów?

Zwykle tracimy dziennie około 70–100 włosów, więcej wypada ich wiosną i jesienią. Gdy zaczynamy tracić więcej niż 100 włosów dziennie i trwa to dłużej niż kilka tygodni, jest to nadmierne wypadanie włosów. Może ono być przejściowe i po ustaniu powodującej je przyczyny, włosy odrastają, ale może także prowadzić do całkowitego wyłysienia. W sytuacji, gdy zauważamy takie niepokojące objawy, najlepiej skonsultować się z lekarzem.

Przyczyny wypadania włosów

Wypadanie włosów może być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak:
- anemia
- choroby tarczycy
- brak mikroelementów i witamin
- stres
- infekcje, w tym między innymi przechorowanie Covid-19
- łysienie androgenowe
- choroby skóry głowy
- przyjmowanie niektórych leków

Anemia

Anemia, czyli niedokrwistość, charakteryzuje się obniżonym stężeniem hemoglobiny, erytrocytów oraz hematokrytu w badaniu morfologii krwi. Może to być niedokrwistość pokrwotoczna, spowodowana niedoborem żelaza, kwasu foliowego lub witaminy B 12, albo będąca efektem przewlekłych chorób lub uszkodzenia szpiku kostnego.

Choroby tarczycy

Choroby tarczycy takie jak nadczynność lub niedoczynność tego gruczołu również mogą powodować wypadanie włosów. Przy nadczynności włosy są cienkie i charakteryzują się większym połyskiem, wypadają zwykle w okolicy czołowej lub na całej głowie. Przy niedoczynności włosy są natomiast suche, przerzedzone i łamią się. 

Brak mikroelementów i witamin

Brak mikroelementów takich jak żelazo, cynk oraz witamin z grupy B, witaminy A, C i E występuje w przypadku stosowania diet ubogich w te składniki, na przykład diet wegetariańskich (źle zbilansowanych) czy restrykcyjnych diet odchudzających lub głodówek. Skutkiem może być wówczas między innymi nadmierne wypadanie włosów.

Stres

Telogenowe wypadanie włosów może być także spowodowane stresem, który powoduje zaburzenia krążenia obwodowego. Prowadzi to do niedokrwienia mieszków włosowych, może także być przyczyną procesów zapalnych. To wszystko skraca fazę wzrostu włosa i prowadzi do jego wypadania. 

Infekcje

Nadmierne wypadanie włosów może być efektem choroby, której towarzyszy gorączka. Zwykle nie jest ono bardzo nasilone, szybko mija i następuje odrost włosów. Dotyczy to także przechorowania choroby Covid-19, czyli wieloukładowej zapalnej choroby z gorączką, wywołanej wirusem Sars-CoV-2. Wypadanie włosów po Covid może trwać nawet kilka miesięcy.

Łysienie androgenowe

Łysienie androgenowe jest spowodowane nadwrażliwością organizmu na dihydrotestosteron, który jest pochodną męskiego hormonu testosteronu. Może mieć ono podłoże genetyczne. Jest częściej spotykane u mężczyzn i nazywane jest łysieniem typu męskiego, ale można je obserwować również u kobiet, szczególnie w okresie menopauzy i ciąży, co jest spowodowane zaburzeniami hormonalnymi. Przyczyną łysienia androgenowego może być też nadmiar androgenów, który towarzyszy takim chorobom jak zespół policystycznych jajników, zespół nadnerczowo-płciowy, zespół Cushinga, guzy jajnika czy guzy nadnerczy.

W przypadku łysienia androgenowego u mężczyzn proces wypadania włosów zaczyna się w okolicach czoła i skroni (powstają tak zwane zakola), a następnie pojawia się na czubku głowy. U kobiet wypadanie włosów zaczyna się w środkowej części głowy. Łysienie androgenowe u mężczyzn prowadzi do całkowitego braku włosów, u kobiet występuje ich znaczne przerzedzenie.

Choroby skóry głowy 

Wypadanie włosów może być także jednym z objawów choroby skóry głowy. Może to być grzybica skóry, wywołana przez grzyby chorobotwórcze, takie jak dermatofity, drożdżaki i pleśnie (grzyby pleśniowe). Pozostałe objawy grzybicy to złuszczający się naskórek, świąd, pieczenie i zmiany skórne. Inne choroby skóry głowy, które mogą powodować wypadanie włosów, to między innymi łuszczyca czy łojotokowe zapalenie skóry głowy.

Przyjmowanie leków

Wypadanie włosów spowodowane może być także przyjmowaniem niektórych leków, takich jak cytostatyki, leki o działaniu immunosupresyjnym, aromatyczne retinoidy, beta-blokery, środki przeciwzakrzepowe i obniżające poziom lipidów, a także przyjmowaniem nadmiernych ilości witaminy A. Chemioterapia często powoduje utratę włosów. 

Inne przyczyny wypadania włosów to między innymi zatrucie metalami ciężkimi takimi jak ołów, tal czy rtęć i kontakt z pestycydami. Na kondycję włosów wpływają także takie choroby jak cukrzyca i nowotwory. U kobiet wypadanie włosów może następować po ciąży czy po odstawieniu środków antykoncepcyjnych. 

Leczenie wypadania włosów

Wypadanie włosów to objaw choroby, więc leczy się jego przyczynę. Jeśli utratę włosów powoduje anemia lub choroby tarczycy, należy je leczyć. Gdy jest efektem przebytej infekcji, trzeba zadbać o kondycję organizmu po chorobie. 

Leczeniem nadmiernego wypadania włosów zajmuje się dermatolog. W przypadku grzybicy owłosionej skóry głowy stosuje się leki zewnętrzne bądź doustne, mogą to być między innymi antybiotyki oraz leki na wzmocnienie odporności. Wykonuje się także regularne odkażanie skóry.

Gdy przyczyną wypadania włosów jest łysienie androgenowe, pomocne bywają środki przeznaczone do wcierania w skórę głowy, zawierające minoksydyl, związek chemiczny, który stymuluje mieszki włosowe. Kuracja za pomocą tego produktu jest długotrwała, gdyż efekt w postaci odrastających włosów pojawia się dopiero po kilku miesiącach (od 4 do 6), chociaż zahamowanie wypadania może być zauważalne już wcześniej. Produkty z zawartością tego związku chemicznego dostępne są zarówno bez recepty jak i na receptę (gdy dotyczą leku o większej zawartości czynnej substancji).

W przypadku łysienia androgenowego u kobiet stosuje się leki hamujące wydzielanie androgenów, które zawierają pochodne estrogenów, natomiast u mężczyzn – blokujące 5 alfa-reduktazę, która jest warunkiem powstawania dihydrotestosteronu, działającego negatywnie na mieszki włosowe.

Pacjentom zmagającym się z problemem wypadania włosów może także pomóc medycyna estetyczna. Mezoterapia igłowa to zabieg, który pobudza ukrwienie a co za tym idzie odżywienie mieszków włosowych. Mezoterapię można wykonać z użyciem osocza bogatopłytkowego, komórek macierzystych czy preparatów zawierających witaminy, czynniki wzrostu lub białka biomimetyczne.

Ostatecznym rozwiązaniem jest przeszczep włosów.

Domowe sposoby na wypadanie włosów - jak można zapobiec wypadaniu włosów?

Skuteczne sposoby na wypadanie włosów to między innymi:

• napary ziołowe do picia 
• płukanki ziołowe
• dbanie o stan zdrowia, także psychicznego
• odpowiednia dieta

Zioła wzmacniające włosy to najczęściej mieszanki, w skład których wchodzą między innymi: pokrzywa, skrzyp polny, kłącze tataraku, mydlnica lekarska, rzodkiew zwyczajna. Wzmacnia włosy sok z czarnej rzodkwi wcierany w skórę głowy. Podobne działania ma także masowanie skóry głowy oraz jej szczotkowanie miękką szczotką. 

Co jeszcze można polecić na wypadanie włosów? Można zadbać o ich odpowiednią pielęgnację, czyli używanie szamponów odżywek lub specjalnych kosmetyków przeznaczonych dla osłabionych włosów, nie farbować włosów, a także stosować wcierki na wypadanie włosów. Specjalne preparaty służące do tego celu można kupić bez recepty w aptece.

Warto zadbać także o odpowiednią ilość snu i odpoczynku oraz o stan psychiczny, unikając stresu i regularnie uprawiać aktywność fizyczną. Wszystko to ma wpływ na kondycję włosów.

Witaminy i suplementy na wypadanie włosów - jak zmienić swoją dietę?

W aptekach jest do wyboru wiele suplementów diety, które pomagają ograniczyć wypadanie włosów. Są to przede wszystkim środki zawierające witaminę E, witaminę B5, witaminę B1, biotynę (inaczej witaminę B7 lub witaminę H), witaminę B12, witaminę A i witaminę C czy wyciąg z owoców aceroli.

Powstrzymać wypadanie włosów mogą środki zawierające takie składniki jak cynk, miedź, selen, żelazo, L-cysteina i L-metionina (aminokwasy zawierające siarkę, biorące udział w syntezie kreatyny, składnika budulcowego włosów), L-lizynę.

Zapobiegając wypadaniu włosów, warto stosować dietę bogata w białko oraz wymienione witaminy i składniki mineralne. Są one zawarte w takich produktach jak mięso, nabiał, ryby, jajka, warzywa i owoce. 

Źródła: 

Lis A., Wcisło-Dziadecka D., Kamińska G., Fizjologia i patologia wzrostu oraz utraty włosów na głowie człowieka, Postępy Dermatologii i Alergologii, 2003, 20 (5), 260-266
Lis-Święty A., Łysienie androgenetyczne, Choroby włosów i skóry owłosionej, 2015, 125-154
Brzezińska-Wcisło L., Rakowska A., Rudnicka L., et al.; Łysienie androgenowe kobiet i mężczyzn. Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Przegląd Dermatologiczny, 2018, 105, 1-18
Marańska D., Gręda A.; Postępowanie w grzybicy strzygącej głębokiej u dzieci, Dermatologia po Dyplomie, 2020(01)