Alkohol i odporność. Czy alkohol zwiększa ryzyko zarażenia wirusem SARSCoV-2?

W niewielkich ilościach alkohol może mieć dobroczynny wpływ na funkcjonowanie organizmu, jednak jego zwiększone spożycie wiąże się z ryzykiem ogólnoustrojowych oraz miejscowych zaburzeń metabolicznych. Większa ilość alkoholu osłabia organizm i zmniejsza odporność na zagrożenie jakie niosą ze sobą wirusy i bakterie. Dowiedz się kiedy alkohol może wspomagać odporność, a kiedy będzie ją obniżał. Czy alkohol zwiększa ryzyko zarażenia koronawirusem SARS-CoV-2?

Alkohol – jak wpływa na organizm

Alkohol etylowy będący składnikiem zarówno piwa, wina, jak i wódki może zmieniać funkcje organów oraz układów wewnętrznych, a także strukturę i funkcje komórek. Liczne badania dostarczają dowodów na istotną zależność między długotrwałym nadużywaniem alkoholu, generowaniem reaktywnych form tlenu (wolnych rodników) i zwiększonym ryzykiem chorób cywilizacyjnych takich jak: nowotwory, miażdżyca, nadciśnienie tętnicze oraz chorób układu nerwowego, mięśniowego i wątroby. Wysokie spożycie alkoholu może wiązać się również z niedoborami składników odżywczych, nie tylko białek czy tłuszczów, ale również witamin, składników mineralnych i antyoksydantów, co w rezultacie prowadzić może do niedokrwistości, osteoporozy, a nawet zaburzeń odporności. Alkohol, jak też produkty jego rozpadu wpływają toksycznie na komórki nerwowe, co przy długotrwałym jego przyjmowaniu skutkować może powolną ich degradacją. Przy czym należy mieć świadomość, że neurony nie mają zdolności do regeneracji, ich miejsce zajmowane jest przez płyn mózgowy i nieaktywną informacyjnie tkankę łączną. 

Alkohol – wpływ na układ odpornościowy

Uszkodzeniom komórek nerwowych towarzyszy produkcja wielu związków o charakterze prozapalnym, w tym cytokin i chemokin oraz wzrost poziomu czynników o funkcji immunologicznej. Szereg danych wskazuje, że alkohol hamuje elementy wrodzonej odpowiedzi immunologicznej i tym samym osłabia odporność na infekcje bakteryjne. Badania dowodzą również, że poprzez upośledzenie funkcji komórek NK alkohol etylowy może również zwiększać podatność na infekcje wirusowe oraz wzrost komórek nowotworowych. 

Alkohol a koronawirus

Nadmierna ilość alkoholu obniża odporność na infekcje wirusowe, w tym na koronawirusa SARS-CoV-2. Dodatkowo, wysokie spożycie alkoholu, jak wykazały badania, związane jest ze zwiększonym ryzykiem infekcji płuc. W czasie pandemii COVID-19 warto więc ograniczać ilość spożywanego alkoholu i mieć świadomość ryzyka zachorowania lub cięższego przebiegu choroby.

Alkohol – czy może być zdrowy?

W umiarkowanych ilościach (16 – 20 g etanolu) alkohol: wzmacnia wrażliwość na insulinę, zwiększa metabolizm glukozy, zmniejsza poziom czynników zapalnych, pozytywnie wpływa na metabolizm tłuszczów, działa antyoksydacyjnie. Alkohol etylowy może wywoływać pozytywny efekt immunosupresyjny w chorobach autoimmunologicznych. W badaniach na myszach wykazano, że alkohol podawany w niskiej dawce, nie powodującej uszkodzenia wątroby, znosi całkowicie objawy zapalenia stawów związanych z powstawaniem uszkodzeń powierzchni stawowej. Równocześnie dowiedziono, że w przypadku uszkodzenia ścięgien Achillesa u szczurów podawanie alkoholu skutkowało opóźnionym gojeniem się ścięgna.

Piwo a zdrowie

Piwo charakteryzuje się wysoką zawartością składników odżywczych: białek, węglowodanów, w tym błonnika pokarmowego, witamin (z grupy B), składników mineralnych (potas, magnez, krzem, selen) i antyoksydantów. Ponadto składniki ekstraktu są dobrze przyswajalne. Dodatkowo piwo to napój izotoniczny. Badania wskazują, że spożywanie piwa w umiarkowanych ilościach może wiązać się z mniejszym ryzykiem zachorowania na choroby układu krążenia, wrzody żołądka i dwunastnicy, kamicę żółciową, nerkową czy też zapalenie stawów. Dowiedziono również, że umiarkowane spożycie piwa zmniejsza częstotliwość występowania choroby wieńcowej o 20 – 40%, obserwuje się również zmniejszenie ryzyka zawałów i udarów. Pozytywnie wpływa też na nastrój, ma działanie antydepresyjne i uspokajające. Polifenole obecne w piwie wykazują właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne, przeciwzakrzepowe, przeciwalergiczne, przeciwwirusowe, bakteriobójcze i antynowotworowe. Zdrowotne zalety piwa są jednak przypisane jedynie do niewielkich ilości tego trunku.

Wino a zdrowie

Powszechnie uważa się, że wino, zwłaszcza czerwone ze względu na zawartość resweratrolu może pozytywnie wpływać na zdrowie. W badaniach wykazano, że zarówno długotrwałe picie umiarkowanych ilości czerwonego wina, jak również jednorazowe jego spożycie nie wpływa znacząco na układ odpornościowy. Wywiera jednak korzystny wpływ na inne funkcje organizmu człowieka dzięki wysokiej zawartości polifenoli. Aktywność antyoksydacyjna jednego kieliszka czerwonego wina (150 ml) równa jest aktywności antyoksydacyjnej 500 ml piwa i dwunastu kieliszków białego wina. Wino jest źródłem: składników mineralnych (potas, wapń, fosfor, magnez, żelazo, cynk, miedź, mangan), białek, witamin (C, witaminy z grupy B), garbników oraz antyoksydantów (w tym resewratrol). Te ostatnie wspierają leczenie chorób nowotworowych oraz stanowią ich cenną profilaktykę. Wino czerwone charakteryzuje się działaniem antyseptycznym, bakteriobójczym, a także ściągającym i przeciwkrwotocznym, dzięki czemu wspomaga leczenie trudno gojących się ran i miejscowych stanów zapalnych. Ponadto w umiarkowanych ilościach wino: wspomaga łaknienie, pobudza przepływ krwi, wzmaga persytaltykę przewodu pokarmowego, przyspiesza wchłanianie, zmniejsza skłonność do zakrzepicy, zmniejsza stężenie frakcji LDL cholesterolu, zwiększa poziom frakcji HDL cholesterolu, pobudza metabolizm wapnia, pobudza działanie tarczycy, spowalnia proces starzenia się, zwiększa ukrwienie mózgu, zaopatrzenie mózgu w tlen i możliwości intelektualne.

Alkohol i zdrowie - umiar jest najważniejszy

Istotą w spożywaniu alkoholu bez większych strat na zdrowiu jest umiar. W ograniczonych ilościach (kobiety do 10 g, a mężczyźni do 20 g alkoholu etylowego dziennie) alkohol nie wpływa negatywnie na funkcjonowanie organizmu, w niektórych postaciach może nawet wykazywać pozytywne oddziaływanie. Jednak jego nadużywanie wiąże się już z szeregiem negatywnych konsekwencji zdrowotnych, w tym istotnie obniża odporność organizmu. Alkohol to też wysoka dawka kalorii, co przy wyższej konsumpcji odbija się na wzroście masy ciała, prowadząc do nadwagi i otyłości.

Źródła:

1. Jankowski M. M. et al. Wpływ alkoholu na układ odpornościowy – przegląd badań. Alkoholizm i Narkomania 2013; 26 (1): 37 – 53.
2. Kordialik – Bogacka E. Wartość żywieniowa piwa. Designed Food 2011; 124 – 134.
3. Błaszczyk J. et al. Właściwości zdrowotne wina. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu 2016; 461: 11 – 18.
4. Kołota A., Oczkowski M., Gromadzka – Ostrowska J. Wpływ występujących w piwie związków polifenolowych na organizm – przegląd literatury. Alkoholizm i Narkomania 2014; 27: 273 – 281.