Przepuklina pępkowa- co to jest?

Przepuklina pępkowa to przemieszczenie elementów jamy brzusznej (głównie otrzewnej i pętli jelita) pod skórą, objawiające się uwypukleniem w okolicy pępka. Może pojawić się zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych.

Przepuklina pępkowa – objawy

Przepuklina pępkowa ma postać uwypuklenia (miękkiego guzka) w okolicy pępka. Uwypukleniu ulega otrzewna ścienna (worek) wraz z treścią przez pierścień pępkowy (wrota - otwór) do tkanki podskórnej przedniej części brzucha. U dzieci nie daje praktycznie żadnych objawów klinicznych. Wykazuje również skłonność do zmniejszania się. Związane jest to z obkurczającym się pierścieniem pępkowym. U dorosłych oraz u kobiet w ciąży przepuklina pępkowa może wywoływać dolegliwości bólowe. Brak tkanki tłuszczowej w okolicy pępka prowadzi do różnego rodzaju stanów zapalnych. W przypadku przepuklin o dużych rozmiarach zawartość jest niemalże zawsze widoczna przez mniej bądź bardziej napięte powłoki. Charakterystyczne jest też powstawanie wielokomorowego worka przepuklinowego. Przy małych przepuklinach rzadko obserwowane są dolegliwości. W badaniu w pozycji stojącej wyczuwalny jest tkliwy, napięty oraz nieprzesuwalny guz w okolicy pępka. W pozycji leżącej guz ma konsystencję mniej twardą. Często zgłaszanym symptomem jest kłujący ból w okolicy pępka nawet po niewielkim wysiłku fizycznym.

Przepuklina pępkowa u dorosłych

Przyczyną przepukliny pępkowej u dorosłych jest osłabienie budowy strukturalnej powięzi poprzecznej (tzw. powięzi pępkowe)j. Dodatkowym czynnikiem zwiększającym ryzyko przepukliny pępkowej jest uszkodzenie pierścienia pępkowego podczas zabiegów laparaskopowych - to przepuklina pooperacyjna pępkowa. Przepuklina pępkowa u dorosłych jest zawsze przepukliną nabytą w przeciwieństwie do dzieci, u których może być ona również wrodzona. Stanowi ona od 3 do 6% wszystkich przypadków przepuklin, występuje 10 razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Jedynie małe przepukliny nie wymagają leczenia.

Przepuklina pępkowa u dzieci

Przepuklina pępkowa u dzieci powstaje wskutek nie zamknięcia pierścienia pępkowego. Pierścień pępkowy samoistnie obkurcza się po porodzie oraz podwiązaniu pępowiny. Zakończenie tego procesu następuje między 4. a 6. miesiącem życia. Wrodzona przepuklina pępkowa powstaje wówczas, gdy uwypuklająca się tkanka tłuszczowa podotrzewnowa utrudnia bądź uniemożliwia obkurczenie się pierścienia. Przepuklina pępkowa u dzieci charakteryzuje się tendencją do samoistnego wyleczenia. Następuje to najpóźniej do 3 – 5 roku życia.

Przepuklina pępkowa w ciąży

Przepuklina pępkowa w ciąży pojawia się najczęściej w trzecim trymestrze. Dotyka głównie kobiety z nadmierną masą ciała. Jej pojawienie się to efekt utraty wytrzymałości włókien kolagenowych wywołany przez rozwijający się płód. Naciskając na ściany brzucha powoduje nadmierne rozciąganie powłok brzusznych z równoczesnym wypychaniem przepukliny.

Przepuklina pępkowa – leczenie

U dorosłych jedyną skuteczną metodą leczenia przepukliny pępkowej jest operacja. Polega ona na wypreparowaniu worka przepuklinowego i odprowadzeniu jego treści do jamy brzusznej. Do uzupełnienia ubytku powięzi można użyć tkanek własnych pacjenta w małych przepuklinach lub siatki w przypadku dużych przepuklin. W ciąży stosuje się leczenie zachowawcze. Polegające między innymi na ograniczeniu do minimum wysiłku fizycznego oraz stosowanie specjalnych opasek zapobiegających uwypuklaniu się przepukliny. Po porodzie wykonuje się natomiast operację.

Źródła

1. Mackiewicz Z. Współczesne leczenie przepuklin brzusznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.

2. Fahmy M. Umbilicus and Umbilical Cord. Springer 2018, 145 – 161. ]

3. Kuś H., Mackiewicz Z. Przepukliny brzuszne. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1997.