Pyłek pszczeli, pierzga, propolis - produkty pszczele i ich wpływ na zdrowie

Najstarsza pszczoła odnaleziona w bursztynie liczy sobie 80 mln lat. Od kilku tysięcy lat człowiek zajmuje się pszczelarstwem wciąż poznając możliwości, które w walce o zdrowie i odporność oferują pszczoły. Prozdrowotnie pszczoły najczęściej kojarzą się z miodem, jednak człowiek zyskuje dzięki nim znacznie więcej.  Równie cenne są pyłek kwiatowy, pierzga, propolis czy mleczko pszczele. Sprawdź, kiedy i komu mogą pomóc produkty pszczele i jakie są przeciwwskazania do ich stosowania.

Pyłek pszczeli

Pyłek kwiatowy stanowi niezwykle odżywczy produkt roślinny. Jest źródłem: białek, aminokwasów, cukrów prostych oraz złożonych, tłuszczów, steroli, karotenoidów, flawonoidów, nukleoproteidów, składników mineralnych (siarka, potas, magnez, żelazo, kobalt) i witamin ( A, E, B1, B2, B6, B12, C, PP, kwas foliowy). Zawierają również: enzymy i substancje antybakteryjne.

Pyłek kwiatowy charakteryzuje się działaniem antybakteryjnym, wspomaga powrót do zdrowia, wzmacnia w stanach wyczerpania i zmęczenia psycho – fizycznego. Poprawia apetyt, wspomaga układ odpornościowy, wzmaga wytwarzanie przeciwciał, osłania i odtruwa komórki wątroby. Obniża również stężenie trójglicerydów i cholesterolu, wykazuje właściwości przeciwzapalne, przeciwzakrzepowe, eliminuje bakterie patogenne w przewodzie pokarmowe przy jednoczesnym wspomaganiu korzystnej mikroflory jelitowej, zwiększa wydzielanie insuliny i tyroksyny w niedoczynności tarczycy. Wskazany jest w niedokrwistości z niedoboru żelaza. Co więcej każdy z pyłków, zależnie od rośliny, z której pochodzi wykazuje specyfikę działania. I tak pyłek akacjowy oddziałuje uspokajająco, z kasztanowca korzystnie wpływa na schorzenia prostaty i wątroby, rzepakowy wskazany jest przy owrzodzeniach żylakowatych, z mniszka lekarskiego przy schorzeniach nerek oraz pęcherza moczowego, z jabłoni w chorobach serca, z jeżyn przy biegunkach, ze złotokapu w stanach osłabienia, z szałwii poprawia trawienie i działa moczopędnie, a z lipy uspokajająco oraz przeciwbólowo. Przeciwwskazaniem do stosowania jest alergia, szczególnie w przypadku pyłkowicy i astmy oskrzelowej oraz atopowej. Nie wskazany jest w pierwszym trymestrze ciąży, w zaawansowanych chorobach nerek i w przewlekłych zaburzeniach żołądkowo – jelitowych przy złej tolerancji pyłku. Zaleca się podjęcie co najmniej miesięcznej kuracji. Przy kuracjach wielomiesięcznych nie należy przekraczać dobowej dawki 20g pyłku. Pyłek pszczeli zastosowanie znalazł również w pielęgnacji skóry, a to dzięki zarówno właściwościom przeciwzapalnym jak i przeciwzmarszczkowym, odnawiającym, nawilżającym, oczyszczającym, regulującym keratynizację naskórka, włosów i paznokci, hamującym wydzielanie sebum. Jest pomocny w leczeniu trądziku, łojotokowego zapalenia skóry, łysienia czy też łupieżu.

Mleczko pszczele

Mleczko pszczele stanowi wydzielinę gruczołów gardzielowych młodych pszczół robotnic. W swoim składzie zawiera: białko, węglowodany, tłuszcze, sterole, witaminy: B1, B2, B6, B12, PP, C, K, A i w niewielkich ilościach E, składniki mineralne (potas, mangan, cynk, żelazo, krzem, chrom, wapń, miedź, magnez, siarka). Jest źródłem biostymulatorów oraz składników wywierających wpływ na poprawę apetytu. Mleczko pszczele wykazuje także działanie bakteriobójcze, przeciwwirusowe, w tym przeciwko wirusowi grypy, świnki i opryszczki, uaktywnia oraz reguluje przemianę materii. Ponadto obniża poziom cholesterolu i cukru we krwi, wpływa na poprawę jakości snu, zwiększa aktywność życiową, reguluje ciśnienie krwi, działa moczopędnie i rozkurczowo na naczynia krwionośne. Charakteryzuje się właściwościami przeciwnowotworowymi, wspomaga odporność organizmu i detoksykuje. Przyspiesza gojenie się różnego rodzaju oparzeń, jest pomocne w leczeniu trądziku, łojotoku, łysienia łojotokowego i plackowatego. Przeciwskazanie do stosowania stanowi alergia, objawiająca się bólami brzucha, biegunką, nudnościami, wymiotami, zawrotami głowy, sennością, a także wysypką po zastosowaniu na skórę. Mleczka pszczelego nie należy podawać przy ostrych chorobach zakaźnych, alergicznych oraz przy chorobie Addisona.

Propolis

Propolis, inaczej kit pszczeli, jest balsamiczno – żywiczną substancją, która powstaje przy udziale pszczół z żywiczno – woskowatych wydzielin pączków topoli, wierzby, sosny, świerku, jodły, olchy, kasztanowca, osiki, dębu, wiązu, jesionu i brzozy. Z substancji biologicznie aktywnych zawierają: flawonoidy, kwasy aromatyczne (w tym benzoesowy, salicylowy), kumaryny, terpeny (karotenoidy, chlorofil), sterole, kwasy tłuszczowe, aminokwasy, witaminy z grupy B, witaminę A, C, D, enzymy oraz składniki mineralne (krzem, żelazo, mangan, magnez, potas, selen, jod, kobalt, cynk, fluor, chrom). Charakteryzuje się właściwościami przeciwbakteryjnymi, przeciwwirusowymi (szczególnie wobec wirusa grypy), przeciwgrzybiczymi, przeciwzapalnymi, przeciwutleniającymi, a także przeciwnowotworowymi.

Propolis działa znieczulająco, regenerująco, żółciotwórczo i żółciopędnie, detoksykuje organizm, stymuluje układ odpornościowy, a także rozszerza naczynia krwionośne i zmniejsza ryzyko rozwoju miażdżycy. Badania dowodzą, że propolis może wpływać uspokajająco na układ nerwowy, przyspiesza regenerację tkanek. Ponadto propolis zwiększa zdolność zapamiętywania i sprawność intelektualną u osób starszych, a także przyspiesza rekonwalescencję. Propolis znalazł zastosowanie w leczeniu takich chorób włosów jak: łysienie plackowate i łysienie uogólnione. Wykazano skuteczność propolisu w trądziku pospolitym, różowatym i ropowiczym, wspomaga też leczenie tocznia rumieniowatego, atopowego zapalenia skóry i łuszczycy. Przeciwwskazany jest jedynie w przypadku nadwrażliwości, co sprawdza się poprzez próbę skórną, spojówkową lub doustną. Objawia się ona: bólem głowy, nudnościami, rzadko podwyższoną temperaturą ciała. Propolis stosowany jest w chorobach skóry, oparzeniach, w zaburzeniach pracy przewodu pokarmowego, wrzodach żołądka i dwunastnicy, nadciśnieniu tętniczym, rwie kulszowej, w grypie oraz jej profilaktyce, w nieżycie nosa, anginie. Podawany może być w postaci nalewki leczniczej, likieru, maści, mleka propolisowego, emulsji wodno – spirytusowej i kompresów.

Pierzga

Pierzga nazywana również „chlebem pszczelim” to pyłek kwiatowy wzbogacony o miód i wydzielinę gruczołów ślinowych pszczół. Przy braku dostępu tlenu ulega fermentacji mlekowej, która go konserwuje i czyni łatwiej strawnym. Pierzga jest źródłem kwasu mlekowego i witaminy K, białka, aminokwasów, enzymów, węglowodanów. Pierzga wskazana jest przy niedokrwistości, chorobach jelit, nadciśnieniu tętniczym, w chorobach układu nerwowego, cukrzycy, przy braku apetytu, w stanach wyczerpania psycho – fizycznego, w okresie rekonwalescencji po przebytej chorobie lub zabiegu operacyjnym. Stosować należy ją przez okres jednego miesiąca w dawce 30g na dobę.

Dowiedz się więcej - Rodzaje miodu i ich wpływ na zdrowie

Źródła:

1. Gala J. Miód i produkty pszczele w profilaktyce i leczeniu. Intermedlex, 1994.
2. Kopczyńska D., Klasik – Ciszewska S., Duda – Grychtoł K. Produkty pszczele w pielęgnacji skóry. Med Rodz 2018; 21(1): 48 – 52.
3. Bąk B., Wilde J. Mleczko pszczele jako produkt dietetyczny i leczniczy. Biul. Naik. 2002; 18: 201 – 214.
4. Majewska E. et al. Wartość odżywcza i antyoksydacyjna produktów pszczelich. Bromat. Chem. Toksykol 2016; 3: 360 – 364.
5. Kędzia B., Hołderna – Kędzia E. Skład i właściwości biologiczne pyłku kwiatowego zbieranego przez pszczoły ze szczególnym uwzględnieniem możliwości zastosowania go w kosmetyce. Post Fitoter 2016; 17(2): 130 – 138.