Wrastający paznokieć: objawy, przyczyny, leczenie, zapobieganie

Zrogowaciałe wytwory naskórka na opuszkach palców, których zadaniem jest między innymi ochrona opuszków. Paznokcie. Dzięki ich wyglądowi można zdiagnozować choroby w naszym organizmie. Czasami jednak zdarzy się wrastający problem. Wcale nie taki błahy, bo powodujący ból i utrudnienie w codziennym funkcjonowaniu. Wrastanie paznokcia to bardzo dokuczliwa i wbrew pozorom częsta przypadłość, do której prowadzi wiele czynników, niemniej jednak najpowszechniejszym jest błędna technika obcinania paznokci. Czym jest wrastający paznokieć, jakie są objawy, które towarzyszą tej dolegliwości, co powoduje wrastanie i jak można mu zapobiec – o tym w poniższym artykule.

Objawy wrastania paznokcia

Wrastanie paznokcia to stan, w którym krawędzie płytki paznokciowej wrastają w otaczającą ją skórę, nazywaną wałem paznokciowym. To wnikanie twardego paznokcia pod skórę powoduje nie tylko spory dyskomfort i ból, ale również tworzy ogniska zapalne, mogące  doprowadzać do powstawania ropni. (Wrastający paznokieć - ropa).
Początki wrastania paznokci nie dają jeszcze szczególnych symptomów. Do pierwszych odczuwalnych objawów wrastania paznokcia zalicza się ból, ale ten pojawia się w chwili, kiedy dojdzie do uciśnięcia wałów paznokciowych. Ból będzie narastał z każdym dniem, szczególnie podczas chodzenia w zabudowanym obuwiu, ale z czasem już zawsze podczas chodzenia. Kolejnym objawem będzie zaczerwieniona i spuchnięta skóra wokół paznokcia. Następnym stadium jest pojawienie się  wypływu treści ropnej. Jego pojawienie się w obolałym miejscu przy paznokciu wskazuje na powstały stan zapalny i infekcję.
Warto w tym miejscu dodać, że stosunkowo często wrastanie paznokcia ma charakter przewlekły z tendencją do nawrotów.

Przyczyny wrastających paznokci

Patologiczny stan, jakim jest wrastanie paznokcia najczęściej dotyczy dużego palca, tzw. palucha, ponieważ jego płytka jest bardzo twarda, a przez to wywiera silniejszy nacisk na skórę. Jednak przy paznokciach rurkowatych czy przy naturalnym starzeniu się paznokci  wrastanie paznokcia może występować także na pozostałych palcach stóp. Choroba może pojawić się w każdym wieku, ale szczególnie narażeni na jej wystąpienie są ludzie młodzi.
Etiologia obejmuje zarówno wpływ czynników anatomicznych, wewnętrznych, jak i zewnętrznych. Istnieje jednak kilka przyczyn, które zwiększają ryzyko wystąpienia tej przypadłości. Należą do nich:

• niewłaściwa technika obcinania paznokci u stóp, czyli zbyt mocne, nieprawidłowe przycinanie płytki (np. tuż po krawędzi), piłowanie na bardzo okrągły kształt w tzw. „półksiężyc” zamiast na prosto oraz zbyt głębokie wycinanie brzegów paznokcia;
• urazy i przeciążenia paznokci na skutek uderzeń, obtłuczeń (np. u osób aktywnych fizycznie);
• noszenie zbyt ciasnego obuwia, które wywołuje nacisk na płytkę paznokciową;  
• czynniki anatomiczne - przypadki nietypowej budowy płytki paznokciowej (np.: paznokcie rurkowate lub szerokie i zagięte ku dołowi), płaskostopie, koślawy paluch, długie palce u stóp, palce młoteczkowate, które zwiększają skłonność do wrastania paznokci;
• otyłość i związany z nią niewłaściwy sposób poruszania się;
• nieprawidłowa biomechanika chodu, np. przy wadach postawy;
• nawracająca grzybica paznokci;
• choroby układu krążenia (niewydolność żylna, czyli żylaki, zarostowe zapalenie tętnic);
• cukrzyca – choroba sprzyjająca schorzeniom w obrębie stóp.

Leczenie wrastających paznokci

Co na wrastający paznokieć? Jeśli chodzi o leczenie wrastających paznokci, sposobów jest wiele. Z metod nieinwazyjnych stosuje się płyn na wrastające paznokcie, który zmiękcza twardość paznokcia i niweluje uczucie dyskomfortu.
Inną możliwością są klamry na wrastające paznokcie: metalowe lub plastikowe, które przywracają prawidłowy tor wzrostu i kształt paznokcia. Działają odciągając go w górę od skóry. Wyróżniamy dwa rodzaje klamer korygujących: klamry metalowe stosowane podczas dużego zaawansowania wrastania oraz klamry plastikowe służące jako profilaktyka wrastania. Klamry metalowe zakończone są z jednej strony haczykiem, który umieszcza się pod płytką paznokcia. Druga część drutu przyklejana jest bezpośrednio do płytki paznokcia. Jest to bardzo skuteczne rozwiązanie, gdy wrastaniu towarzyszy stan zapalny. Klamra zapobiega rozprzestrzenieniu się zakażenia.
Do metod służących uśmierzaniu bólu i powstrzymaniu procesu wrastania paznokcia należy tamponada paznokcia. Można ją wykonać w domu lub u podologa. Nie jest to zabieg leczniczy, a technika mająca na celu rozszerzenie toru wzrostu płytki paznokcia oraz doraźną poprawę stanu skóry w obrębie zmiany chorobowej. Polega na podważeniu wrastającej płytki i włożeniu pod nią zwiniętego opatrunku z waty bezpyłowej.
Warto wspomnieć w tym miejscu o urządzeniu medycznym, jakim jest kostka Arkady. Służy ona do korekcji wrastających paznokci – polega na wydobyciu wrastającej części paznokcia z wałów okołopaznokciowych oraz wymuszeniu dalszego wzrostu w prawidłowej pozycji.
Do innych metod należą taping wałów paznokciowych i opuszki, aplikowanie nici dentystycznej w wały paznokciowe, zastosowanie rurek ochronnych na brzeg paznokcia, szyna cyjanoakrylowa, naklejenie sztucznego paznokcia i inne. Każdorazowo, jeśli problem jest poważny, należy udać się do lekarza, jakim jest podolog lub dermatolog.

Kiedy zdecydować się na zabieg chirurgiczny u specjalisty?

Wrastający paznokieć - zabieg. Na zabieg chirurgiczny  u specjalisty powinniśmy zdecydować się w momencie, kiedy leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatów. W zaawansowanych przypadkach chirurgiczna metoda usuwania wrośniętego paznokcia może okazać się jedynym skutecznym rozwiązaniem problemu. Polega ona na usunięciu wrastającej części płytki paznokcia wraz z jej częścią macierzystą, za pomocą skalpela oraz na założeniu kilku szwów. Zabieg jest dla pacjenta całkowicie bezbolesny, wykonuje się go w znieczuleniu miejscowym, twa około 15-20 minut. Efektem po zagojeniu rany jest powrót paznokcia na właściwy tor wyrastania.
Do wyboru mamy również metodę chirurgiczną, jaką jest plastyka wałów paznokciowych, polegająca na wycięciu kawałka skóry wraz ze zmienioną zapalnie tkanką. Po tym zabiegu zakładane są szwy, jest on również wykonywany w miejscowym znieczuleniu.
Rzadko już dzisiaj stosowaną, wysokoinwazyjną metodą jest resekcja (usunięcie) całej płytki paznokciowej. Jest ona mało skuteczna, a co więcej wymaga długiej rekonwalescencji pod okiem podologa.  

Jak zapobiec problemowi wrastających paznokci?

Wrastający paznokieć - jak wyciąć. Jak zapobiegać wrastaniu paznokci w skórę? Przede wszystkim warto delikatnie obcinać paznokcie bez zaokrąglania brzegów i obcinania ich zbyt krótko. Warto również używać do tego celu specjalnych płynów do usuwania skórek tak, żeby nie skaleczyć wału paznokciowego. Nie wycinajmy ani nie wyrywajmy fragmentów płytki paznokciowej, która wydaje się nadmiarowa, stanowi to bardzo duży uraz dla paznokcia. Wskazane jest noszenie wygodnego obuwia i skarpet. Unikajmy urazów stóp i paznokci, zwłaszcza powtarzalnych. Równie ważna jest prawidłowa masa ciała oraz dieta, która powinna być bogata w produkty zawierające dużo magnezu, cynku, krzemu, żelaza i witaminę B.

Domowe sposoby na wrastający paznokieć

Jeśli chodzi o domowe sposoby na wrastający paznokieć, mówi się o moczeniu stóp w ciepłej wodzie z sodą oczyszczoną, solą lub szarym mydłem przez około 15 minut. Trzeba jednak pamiętać, że domowe metody mogą ewentualnie zmniejszyć stan zapalny, jednak nie wyeliminują przyczyny powstawania problemu. Co więcej, osoby chorujące na niedokrwienie kończyn dolnych lub cukrzycę mogą doprowadzić do zaostrzenia choroby lub doprowadzić do komplikacji i powikłań niebezpiecznych dla zdrowia. Dlatego bardzo ważna jest szybka reakcja i właściwa diagnoza, która posłuży do rozpoczęcia odpowiedniego leczenia.

Źródła:
Bieniek M., Bieniek T., Paznokieć wrastający – aktualne możliwości leczenia, https://www.praktyczna-ortopedia.pl/artykul/paznokiec-wrastajacy-aktualne-mozliwosci-leczenia
Bryant A., Knox A., Ingrown toenails: the role of the GP. Aust Fam Physician; 2015; 44(3):102-5;
Piraccini B., Maleszka R., Choroby paznokci. Praktyczny poradnik, Wydawnictwo Czelej; Lublin; 2018.