Zakażenie glistą ludzką. Jak wyglądają objawy, diagnostyka i leczenie glistnicy?

Zakażenia pasożytnicze są problemem, z jakim mają styczność ludzie na całym świecie. Mimo, że takie przypadki dotyczą głównie regionów słabo rozwiniętych, to zakażenia zdarzają się także w naszym kraju. Brak higieny osobistej oraz zanieczyszczenia wody i żywności są głównymi przyczynami zachorowań na glistnicę, którą wywołuje obecność glisty ludzkiej. Czym jest glista ludzka, jak wygląda, w jakich okolicznościach najczęściej dochodzi do zakażenia, jakie są objawy glistnicy i czy można ją wyleczyć – o tym w poniższym artykule.

Czym jest glista ludzka?

Glista ludzka (łac. Ascaris lumbricoides hominis) to pasożyt z grupy nicieni. Jest pasożytem układu pokarmowego, który żeruje w jelicie cienkim. Jej jedynym żywicielem jest człowiek. Glisty wykorzystują ludzkie ciało do życia, karmienia i rozmnażania. Glista ludzka wywołuje chorobę nazywaną glistnicą.

Jak wygląda glista ludzka?

Jak wygląda glista ludzka? Glista ludzka jest koloru bladoróżowego, wyglądem przypomina dżdżownicę. Ma obły kształt ciała wzdłuż którego są zauważalne cztery podłużne linie – cienkie i białe: grzbietową i brzuszną oraz brunatne i grubsze linie boczne. Jej ciało rozpoczyna się otworem gębowym z otaczającymi go trzema wargami, które pełnią rolę narządu czepnego i narządu dotyku, na jej końcu natomiast znajdują się dwa otwory: wydalniczy i odbytowy. Glista ludzka jest rozdzielnopłciowa. Samica jest dłuższa od samca - dorosła samica może osiągać nawet do 40 cm, dojrzały samiec może mieć długość około 30 cm.

Cykl rozwojowy glisty ludzkiej

Glista ludzka cykl rozwojowy. Jak wygląda cykl rozwojowy glisty ludzkiej? Samice składają w jelicie cienkim jaja. Mogą ich złożyć w ciągu doby nawet 200 tysięcy. Wydostają się one wraz z kałem poza organizm człowieka. W ciągu kilku tygodni z jaj rozwijają się larwy – postać glisty ludzkiej, którą poprzez spożycie z wodą lub pokarmem zarazi się kolejny żywiciel. Następnie trafią do jelita, gdzie uwolnią się z osłon jajowych i przedostaną się przez ściany jelita do naczyń krwionośnych. Naczyniami mogą dotrzeć do płuc. Jeśli tak się stanie, w pęcherzykach płucnych larwy linieją dwa razy. W momencie osiągnięcia rozmiaru 2 mm, rozpoczynają drogę powrotną do jelita kierując się w górę przez oskrzeliki, oskrzela, tchawicę, krtań. W ten sposób trafią do górnej części układu pokarmowego, po połknięciu przemieszczą się do żołądka i do jelita. W wieku 8 tygodni osiągną pełną zdolność do rozmnażania się.

Jak dochodzi do zakażenia glistą ludzką?

Na zakażenie glistą ludzką narażamy się podczas spożywania niedomytych warzyw i owoców, które były zanieczyszczone ludzkimi fekaliami lub na powierzchni których znajdowały się jaja glisty.  Do ryzyka zakażenia glistą ludzką może dojść również podczas kąpieli w jeziorze, rzadziej w basenie, w których woda miała styczność z kałem zakażonej osoby (ryzyko połknięcia wody). Możliwe jest również przeniesienie jaj z rąk do ust po dotknięciu zarażonych produktów. Na chorobę w największym stopniu narażone są dzieci z powodu nieprzestrzegania zasad higieny. Zaznaczamy w tym miejscu, że jaja glisty nie są widoczne gołym okiem i nie mają wpływu na wygląd, zapach ani smak pokarmów i płynów.

Objawy glistnicy

Glista ludzka objawy/Glista ludzka objawy skórne. Reakcja na obecność glisty ludzkiej to kwestia indywidualna, która zależy od wrażliwości osobniczej. Często jej przebieg jest bezobjawowy. Askarioza występuje przede wszystkim w krajach słabo rozwiniętych, w Polsce jej przypadki są sporadyczne. W przebiegu glistnicy objawy chorobowe mogą być wywołane zarówno przez wędrujące larwy, jak i dorosłe nicienie przebywające w jelicie i objawy są w dużym stopniu uzależnione jest od tego, na jakim etapie cyklu życiowego jest pasożyt.
Wyróżnia się dwa rodzaje glistnicy:
glistnica płucna – w jej przypadku larwy uszkadzają ściany naczyń krwionośnych i pęcherzyków płucnych, z towarzyszącym im naciekiem zapalnym, który tworzą przede wszystkim eozynofile (granulocyty kwasochłonne). Ten rodzaj glistnicy daje objawy: gorączki, kaszlu, duszności. W krwi obwodowej zaznaczona jest eozynofilia – podwyższony poziom granulocytów kwasochłonnych;
glistnica jelitowa – glista w jelicie cienkim wywołuje ogólne osłabienie, bóle brzucha, bruksizm, brak apetytu, nudności oraz wymioty. Zakażeniu towarzyszy także biegunka lub uporczywe zaparcia. Jeśli w jelicie obecna jest duża ilość pasożytów, mogą one zaczopować jego światło i spowodować poważne komplikacje, takie jak niedrożność jelit. Glisty ludzkie mogą również wnikać do przewodów żółciowych lub trzustkowych i wywoływać ich zapalenie. Glistnicy może również towarzyszyć bezsenność oraz – jako że jest to organizm obcy dla ludzkiego układu odpornościowego - objawy alergiczne: pokrzywka, obrzęki twarzy i rąk, świąd skóry, zapalenie spojówek, łzawienie oczu, suchy kaszel czy nieżyt nosa.

Glistnica u dzieci

Glista ludzka – objawy u dzieci. Dzieci ze względu na mniejszy stopień przestrzegania higieny są narażone na zakażenie glistnicą bardziej niż dorośli. Podstawowym objawem glistnicy u dzieci jest ból brzucha. Glista ludzka u dziecka może dawać niespecyficzne objawy, mogą nie pojawiać się jakiekolwiek dolegliwości, ale w jej przebiegu może również dojść do wystąpienia bardzo nasilonych objawów glistnicy. Głównie zakażeniu towarzyszą niespecyficzne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego: niestrawność, bóle brzucha, wymioty czy biegunka. Dziecko może być nadpobudliwe i mieć problemy ze snem. Glistnica może powodować gorączkę, a w stolcu widoczne mogą być żywe larwy pasożyta.

Badania i diagnostyka glistnicy

Glista ludzka badanie. Jeśli chodzi o badania i diagnostykę glistnicy, podstawową metodą jest wykrycie jaj pasożyta, jakim jest glista ludzka, w kale w badaniu mikroskopowym. Tym, co jest istotne jest fakt, że badanie należy wykonać przynajmniej trzykrotnie, w odstępach 2-3 dni. Diagnozę może potwierdzić również obecność dorosłych osobników glisty ludzkiej w stolcu lub wymiocinach. Na początku zachorowania mogą wystąpić odchylenia w morfologii krwi, objawiające się podwyższoną liczbą eozynofilów. Warto w przypadku podejrzenia glistnicy wykonać badanie RTG klatki piersiowej płucnej, w obrazie można bowiem stwierdzić wędrujące zacienienia, odpowiadające naciekom zapalnym, wywołanym przez wędrówkę larw pasożyta.
Warto w tym miejscu dodać, że nawet sprawdzając, jak wygląda glista po wydaleniu, w badaniu "gołym okiem", ciężko znaleźć pasożyta. Kał będzie raczej makroskopowo prawidłowy, dopóki nie dojdzie do masywnego zarażenia, a w badaniu zostanie wykryta  obecność jaj.

Leczenie glistnicy

Glista ludzka leczenie. Jeśli otrzymamy potwierdzenie laboratoryjne na glistnicę jelitową, należy zastosować leczenie farmakologiczne, które charakteryzuje bardzo wysoka skuteczność. W Polsce stosowane są leki zawierające albendazol, mebendazol lub pyrantel. Takie leczenie powoduje wydalenie dorosłych postaci pasożyta wraz z kałem. Glistnica płucna może wymagać dodatkowego zastosowania leków rozszerzających oskrzela i doustnych glikokortykosteroidów.  
Jeśli dolegliwości mających związek z układem pokarmowym nie ustępują, warto zwrócić się do specjalisty, jakim jest gastrolog.
Istnieje wiele nieprawdziwych informacji na temat tego czego nie lubi glista ludzka. Jednak nieprawdą jest, że warto spożywać czosnek czy pora, albo pestki dyni. Trzeba wiedzieć, że żadne naturalne czy domowe sposoby nie doprowadzą do wyleczenia problemu.

Czy w razie infekcji pasożytniczej glistą ludzką leczyć całą rodzinę?

Często pojawia się wątek - glista ludzka czy leczyć całą rodzinę? Odpowiadamy - w razie infekcji pasożytniczej nie ma potrzeby profilaktycznego stosowania leków przeciwpasożytniczych u domowników chorego.

Profilaktyka - jak uniknąć zakażenia glistą ludzką?

Jeśli chodzi o profilaktykę zakażenia glistą ludzką, to w trakcie leczenia i po nim należy kategorycznie przestrzegać higieny osobistej: codziennie zmieniać bieliznę osobistą, pościel, dezynfekować urządzenia sanitarne z których korzystamy, a także starannie myć owoce i warzywa, myć ręce przed posiłkami i po każdym korzystaniu z toalety, pić przegotowaną wodę.

Źródła:

Gastroenterologia Praktyczna, Najczęstsze choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego. Glista ludzka, https://gastroenterologia-praktyczna.pl/a2044/Najczestsze-choroby-pasozytnicze-przewodu-pokarmowego--Wlosoglowka.html/
Kotowska M., Albrecht P., Najczęstsze choroby pasożytnicze przewodu pokarmowego [w:] Albrecht P. (red.): Gastroenterologia dziecięca – poradnik lekarza praktyka; Wydawnictwo Czelej; 2014; s. 112;
Roundworm, https://www.nidirect.gov.uk/conditions/roundworm
Worms in humans, https://www.nhs.uk/conditions/worms-in-humans/