Co to jest bostonka?

Bostonka, choroba bostońska, a w prawidłowym nazewnictwie choroba dłoni, stóp i jamy ustnej ( HFMD) to łagodna, zakaźna infekcja spowodowana enterowirusami. Najczęściej wirusem Coxsackie A16, 75, 7, 9, 10 i enterowirusem 71. Występuje również pod nazwami: enterowirusowe zapalenie jamy ustnej z wysypką, enterowirusowe pęcherzykowe zapalenie jamy ustnej z wypryskiem i enterowirusowa gorączka wysypkowa. Nazwa "choroba bostońska" pochodzi od nazwy miasta, w którym zanotowano pierwszą jej epidemię. Przeważnie spotykana jest u dzieci między 2 a 10 rokiem życia, w okresie letnio – jesiennym. Może również pojawić się u starszych dzieci i dorosłych.

Bostonka – objawy

Pierwsze symptomy choroby to: gorączka, złe samopoczucie, brak apetytu, ból gardła, rzadziej biegunka czy wymioty. Charakterystycznymi objawami są zmiany w obrębie jamy ustnej oraz wysypka ( zazwyczaj pęcherzykowa) na dłoniach i stopach. Pęcherzyki mogą też pojawić się na pośladkach, w okolicy narządów płciowych, rzadziej na twarzy, kończynach i tułowiu. Zmiany w jamie ustnej mają postać pęcherzyków średnicy 1-3 mm. Zajmują tylną ścianę gardła, dziąsła, podniebienie miękkie i błonę śluzową policzków. Łatwo pękają, wskutek czego powstają ostro odgraniczone nadżerki na czerwonym podłożu. Często bolesne, co przekłada się na niechęć do jedzenia. Na skórze pęcherzyki są podłużne o barwie szarej na czerwonym podłożu. Zmianom może towarzyszyć powiększenie węzłów chłonnych szyjnych.

Bostonka - ile trwa?

Okres inkubacji choroby bostońskiej wynosi od 3 do 5 dni. Najbardziej zakaźna jest w pierwszym tygodniu. Chociaż chory zarażać może jeszcze przez kilka tygodni po ustąpieniu symptomów choroby. Wirus jest jeszcze obecny w kale oraz ślinie. Całkowity czas trwania choroby to od 7 do 10 dni.

Bostonka u dzieci

Choroba bostońska u dzieci ma łagodny, samoograniczający się przebieg. Nie pozostawia następstw. Rzadko dochodzi do powikłań. Sporadycznie opisywane są przypadki zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych oraz ostrych zapaleń płuc czy mięśnia sercowego.

Bostonka u dorosłych

U dorosłych choroba bostońska występuje bardzo rzadko. Jednak przebieg ma bardziej uciążliwy i długotrwały niż u dzieci. Możliwe jest też wystąpienie ogólnoustrojowych powikłań kardiologicznych i neurologicznych.

Bostonka w ciąży

Bardzo mało jest informacji dotyczących wpływu choroby bostońskiej na płód. Zarówno u osób dorosłych, jak i kobiet ciężarnych bostonka zdarza się rzadko. Uznaje się, że choroba kobiety w ciąży nieznacznie zwiększa ryzyko poronienia w pierwszym trymestrze. W przypadku zarażenia pod koniec ciąży istnieje możliwość wystąpienia choroby u noworodka, w większości z łagodnymi objawami. Niektórzy specjaliści uważają, że choroba w ciąży może skutkować wrodzonymi wadami serca i innymi anomaliami. Zaleca się, aby kobieta w ciąży, która miała kontakt z chorobą lub u której rozwija się jakakolwiek wysypka skonsultowała się z lekarzem.

Bostonka – leczenie

W leczeniu objawowym ważne jest odkażenie nadżerek oraz owrzodzeń, zarówno skóry, jak i błon śluzowych. Służą temu miejscowo stosowane preparaty i barwniki antyseptyczne. Istotne jest, aby nie rozdrapywać pęcherzyków i nie wyciskać ich treści. Prowadzić może to do wtórnych zakażeń bakteryjnych. W celu przeciwdziałania świądowi i pieczeniu włącza się leki przeciwhistaminowe. W przypadku gorączki, także lekarz internista może zalecać leki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne. W ciężkich przypadkach konieczne może być leczenie szpitalne, są to jednak sporadyczne sytuacje.

Źródła:

1. Rutter P. Opieka farmaceutyczna. Objawy, rozpoznanie i leczenie. Edra Urban&Partner, Wrocław 2018.
2. Kuchciak – Brancewicz M., Bienias W., Kaszuba A. Choroba Bostońska. Dermatologia Praktyczna 2014; 1: 9 – 23.
3. Ślebioda Z., Dorocka – Bobkowska D. Hand, foot and mouth disease as an emerging public health problem: Case report of familial child-to-adult transmission.  Dent Med Probl. 2018; 55 (1): 99–104.