Skurcze przepowiadające poród: jak je rozpoznać i co zrobić, gdy się pojawią?

Regularne występowanie skurczy macicy w powiązaniu z odpłynięciem wód płodowych to dwa najbardziej charakterystyczne objawy rozpoczynającej się akcji porodowej. Zdarza się jednak, że na długo przed narodzinami dziecka ciężarna odczuwa tak zwane skurcze przepowiadające. Kiedy występują i co w takim przypadku powinna zrobić kobieta?

Czym są skurcze przepowiadające? Skurcze Braxtona Hicksa

Z medycznego punktu widzenia skurcze mięśni macicy pojawiają się wskutek miogennego, neurogennego lub hormonalnego pobudzenia. Jeśli dochodzi do nich mimowolnie, mówimy o samoistnej czynności skurczowej macicy i pobudzeniu miogennym związanym ze zmianą potencjału błony komórkowego, którego źródłem są poszczególne komórki.

O skurczach przepowiadających poród po raz pierwszy pisał John Braxton Hicks w 1872 roku i stąd też nazywane są one skurczami Braxtona Hicksa. Właściwie na każdym etapie ciąży można zauważyć zewnętrzne przejawy samoistnej aktywności skurczowej włókien mięśni gładkich macicy. Jednak Braxton Hicks zauważył, że wraz z rozwojem płodu, zwykle w drugiej połowie ciąży zaczynają pojawiać się mniej więcej co kilka godzin. Skurcze mięśni macicy mają podwyższoną amplitudę i często są wyczuwalne palpacyjnie, nie tylko przez lekarza ginekologa czy położną, ale i samą kobietę.

Skurcze Braxtona Hicksa są normalną, fizjologiczną aktywnością skurczową macicy. Mogą pojawiać się w odpowiedzi na:

• wysiłek fizyczny,

• zmęczenie,

• dotykanie i głaskanie brzucha,

• dużą ruchliwość dziecka w łonie matki,

• odwodnienia matki.

Jeśli więc w takich sytuacjach skurcze przepowiadające pojawiają się, albo jest już III trymestr ciąży, a ich częstotliwość nie jest duża, przyszła mama naprawdę nie ma powodów do zmartwienia. Nie oznacza to bowiem, że za chwilę przyjdzie dziecko na świat. 

Jak rozpoznać skurcze przepowiadające poród?

Skąd kobieta ma wiedzieć, że odczuwane przez nią skurcze macicy są zjawiskiem fizjologicznym i przepowiadają poród, a nie dzieje się z nią coś niepokojącego, np. nie dochodzi do przedwczesnego porodu? Otóż liczba skurczy przepowiadających nie powinna przekraczać ok. 10-12 na dobę.  Nie ma jednej, powszechnie przyjętej normy związanej z występowaniem skurczy przepowiadających, niemniej, pojawiają się one zazwyczaj w drugiej połowie ciąży, czyli po 20. tygodniu.

Skurcze Braxtona Hicksa mają to do siebie, że nie powodują skracania szyjki macicy i rozwierania jej kanału tak jak podczas rzeczywistego porodu. Nie są dla kobiety groźne, ale jeśli je odczuwa i budzi to jej niepokój, nic nie stoi na przeszkodzie, aby zgłosiła się do lekarza ginekologa, który wykona niezbędne badania.

Charakterystyczne dla skurczy przepowiadających jest to, że jeśli wszystko przebiega normalnie, czyli mamy do czynienia z ciążą fizjologiczną, to około 36. tygodnia amplituda skurczów zwiększa się. Mogą one stać się bolesne i występować nawet co 10 minut, co niekoniecznie musi oznaczać poród. Skurcze trwają ok. minutę. Dla każdej kobiety skurcze Braxtona Hicksa mogą być nieco inaczej odczuwalne. Jest to sprawą indywidualną, związaną przede wszystkim z progiem bólu. Dla wielu pań przypominają dolegliwości, jakie pojawiają się w przebiegu miesiączki. Dla innych jest to nie tyle ból, ile pewne uczucie dyskomfortu, które pojawia się sporadycznie. Zdarza się, że skurcze Braxtona Hicksa są na tyle mocne, że utrudniają lub wręcz uniemożliwiają normalne funkcjonowanie.

Ich rozpoznanie nie jest proste. Najczęściej jednak skurcz przepowiadający odczuwalny jest w górnej części brzucha, przy dnie miednicy, a następnie stopniowo przesuwa się w kierunku dolnym. Wszystko trwa od 30 do 60 sekund. Im bardziej zaawansowana ciąża, tym bóle mogą zmienić swój charakter i być odczuwalne częściej przez ciężarną. Częstsze ich występowanie w ostatnich tygodniach ciąży to znak, że zbliża się poród. Jeśli brzuch do tego zaczyna twardnieć, występuje nasilenie skurczy, warto sprawdzić u ginekologa stan dróg rodnych i to, czy nie dochodzi do rozwierania się szyjki macicy. 

O czym świadczą skurcze przepowiadające poród? Jak odróżnić je od skurczów porodowych?

To naturalne, że kobieta w ciąży, która odczuwa skurcze przepowiadające – zwłaszcza gdy zdarzają się po raz pierwszy, a ona sama oczekuje pierwszego dziecka – może czuć niepokój. Są one jednak wyłącznie sygnałem, że ciało naturalnie zaczyna przygotowywać się do porodu.

Skurcze Braxtona Hicksa czasem odczuwalne są naprawdę na długo przed właściwą akcją porodową. Macica musi przygotować się na pracę, jaką wykona w czasie porodu. Zdarza się, że skurcze przepowiadające są na tyle mocne, że kobieta panikuje i sądzi, że za chwilę zacznie rodzić. Sytuacji nie poprawia fakt, że w końcówce ciąży mogą być bardzo częste.

Jest sposób, aby trafnie rozpoznać skurcze przepowiadające i odróżnić je jednoznacznie od porodowych. Te ostatnie z godziny na godzinę się nasilają, występują częściej i są mocniejsze, podczas gdy przepowiadające z reguły zupełnie ustają po ok. 60 minutach.

Innymi objawami zbliżającego się porodu są: odejście wód płodowych, biegunka, odejście czopa płodowego oraz bóle brzucha i pleców – rozpierające i coraz silniejsze.

Jak radzić sobie ze skurczami przepowiadającymi poród?

Jeśli ciężarna odczuwa wyraźny ból przy skurczach Braxtona Hicksa dobrze, aby skonsultowała się z lekarzem. Może on zlecić pewne zabiegi, które łagodzą objawy bólowe towarzyszące skurczom przepowiadających. W tym celu należy:

• wziąć ciepłą, ale nie gorącą kąpiel,

• spacerować,

• zmienić pozycję siedzenia czy leżenia,

• zastosować techniki relaksacyjne, skupiając się na oddychaniu.

W przypadku gdy wszystkie inne sposoby uśmierzania bólu przy skurczach przepowiadających zawodzą, można zażyć leki przeciwbólowe.

Jeśli ból nie ustępuje, a skurcze nasilają się, najlepiej udać się do lekarza lub szpitala. Niewykluczone bowiem, że zaczęła się akcja porodowa. Gdyby skurczom towarzyszyło krwawienie, interwencja lekarska jest konieczna, ponieważ może to oznaczać, np. odklejanie się łożyska.

Bibliografia:

https://core.ac.uk/download/pdf/268473408.pdf