W leczeniu otyłości brzusznej kluczową rolę odgrywa modyfikacja stylu życia, w tym odpowiedni sposób odżywiania, prowadzący do redukcji brzusznej tkanki tłuszczowej. Jakie są sposoby odchudzania przy otyłości brzusznej i na jakich zasadach powinna się opierać skuteczna dieta – o tym można przeczytać poniżej.
Spis treści:
Otyłość brzuszna to jeden z typów otyłości, który charakteryzuje się takim nagromadzeniem tkanki tłuszczowej w jamie brzusznej, że jest ono nieproporcjonalne do całkowitej zawartości tłuszczu w organizmie. Jest to głównie wisceralna tkanka tłuszczowa, czyli okalająca narządy wewnętrzne, a nie jedynie tkanka tłuszczowa podskórna.
Nie jest to stan pozytywny dla zdrowia, ponieważ nagromadzony tłuszcz nie stanowi jedynie magazynu energetycznego, ale aktywnie uczestniczy w przemianach metabolicznych. Brzuszna tkanka tłuszczowa powoduje zwiększenie produkcji hormonów, cytokin i białek regulatorowych, które uczestniczą w procesach metabolicznych.
Otyłość brzuszna stanowi główną składową zespołu metabolicznego, który obejmuje takie czynniki jak podwyższony poziom glukozy na czczo oraz jej upośledzona tolerancja, dyslipidemia (nieprawidłowe stężenie cholesterolu i trójglicerydów) oraz nadciśnienie tętnicze. Oznacza ona także zwiększone ryzyko zachorowania na niektóre nowotwory, wpływa na obniżenie płodności, sprzyja wystąpieniu refluksu żołądkowo-przełykowego, cholesterolowych kamieni żółciowych i niealkoholowego stłuszczenia wątroby. Inne negatywne skutki otyłości to zwiększone ryzyko wystąpienia bezdechu sennego, gorsza funkcja oddechowa płuc, niewydolność serca, żylna choroba zakrzepowo-zatorowa oraz choroba zwyrodnieniowa stawów.
Otyłość brzuszną stwierdzamy na podstawie pomiarów i wskaźników antropometrycznych, czyli pomiaru obwodu talii, bioder i wzrostu. Biorąc pod uwagę obwód talii, u kobiet nie powinien on przekraczać 80 cm, a u mężczyzn – 94 cm, niezależnie od wzrostu.
Wskaźnik WHR (Waist to Hip Ratio) określa stosunek obwodu talii do obwodu bioder. O otyłości brzusznej mówimy, gdy wartość tego wskaźnika wynosi > 0,85 u kobiet i > 0,9 u mężczyzn.
Do diagnostyki otyłości brzusznej służy także wskaźnik WHtR (Waist to High Ratio), który określa stosunek obwodu talii do wzrostu, jego wartość powyżej 0,50 oznacza otyłość brzuszną.
Otyłość brzuszną można skutecznie zlikwidować. Pomaga w tym modyfikacja stylu życia i diety. Jednak najpierw należy zidentyfikować jej przyczyny.
Pierwszy krok do odchudzania - zidentyfikuj przyczyny otyłości brzusznej
Otyłość brzuszna może być wyłącznie wynikiem złych nawyków żywieniowych, czyli spożywania większej ilości kalorii dostarczanych z pożywieniem niż organizm jest w stanie spalić, ale na jej rozwój mogą mieć również wpływ czynniki genetyczne, psychologiczne, hormonalne, neurohormonalne, społeczne oraz ekonomiczne.
Na powstanie otyłości może wpływać niedoczynność tarczycy i choroba Hashimoto, która powoduje spowolnienie tempa metabolizmu, co utrudnia schudnięcie. Otyłość może być związana z zaburzeniami hormonalnymi, może być tak na przykład u kobiet po menopauzie.
Otyłość może być związana również z zaburzeniami zdrowia psychicznego, depresją lub stanami lękowymi, którym towarzyszą zaburzenia regulacji zapotrzebowania na pokarm.
Pierwszym krokiem do redukcji otyłości powinna być więc diagnostyka stanu zdrowia i określenie przyczyn nadmiernego gromadzenia się tłuszczu na brzuchu. Jeżeli stwierdza się występowanie określonych chorób, należy je leczyć. Jeżeli otyłość jest wynikiem niewłaściwej diety, należy wprowadzić jej modyfikację.
Jaka dieta przy otyłości brzusznej jest najlepsza? Aby pozbyć się otyłości brzusznej, należy zastosować dietę redukcyjną, dostarczającą 1500-1700 kcal lub zawierającą co najmniej 500 kcal mniej niż wynosi dzienne zapotrzebowanie kaloryczne. Jest ono ustalane indywidualnie na podstawie wieku, wzrostu, wagi oraz prowadzonego trybu życia. Dieta na otyłość brzuszną u mężczyzn z dużym prawdopodobieństwem będzie zawierała więcej kalorii niż dieta na otyłość brzuszną u kobiet.
Gdy stosowana jest skuteczna dieta redukcyjna, podstawowe zasady mówią o tym, aby preferować w niej takie produkty jak chude mięso (indyk, kurczak, cielęcina), chude wędliny, chude ryby, chude sery i chude mleko a także sfermentowane produkty mleczne (jogurt, kefir). Głównym źródłem energii powinny być produkty zbożowe a także nasiona roślin strączkowych.
Dieta odchudzająca to także spożywane codziennie warzywa i owoce, zawierająceh błonnik. Szczególnie zalecane są rozpuszczalne frakcje błonnika pokarmowego. Dieta powinna być bogata w wapń oraz witaminę D.
Jakich produktów unikać podczas leczenia otyłości androidalnej?
Unikać należy przede wszystkim tłuszczów nasyconych, czyli ograniczyć takie produkty jak masło, śmietana, wykluczyć całkowicie boczek, smalec, słoninę, tłuste mięsa, tłuste sery, olej kokosowy, palmowy itd. Preferowane powinny być tłuszcze zawierające jedno- i wielonienasycone kwasy tłuszczowe, takie jak oliwa z oliwek, olej rzepakowy i olej słonecznikowy.
Unikać także należy produktów zawierających tłuszcze trans, takich jak margaryny twarde, potrawy smażone, ciastka, pieczywo cukiernicze, potrawy typu fast food czy zupy w proszku. Niezalecane są także produkty o wysokim indeksie glikemicznym, czyli słodycze, wyroby cukiernicze, miód, dżem, słodkie napoje, a także alkohol.
W wyborze odpowiedniej diety pomoże dietetyk, który wskaże skuteczne metody odchudzania przy figurze typu jabłko i przykładowy jadłospis, dostosowany do naszych preferencji i upodobań.
Dieta, która jest wskazana przy leczeniu otyłości brzusznej, to dieta DASH. Zawiera ona warzywa i owoce (tych drugich mniej), niskotłuszczowe produkty mleczne, produkty zbożowe, ryby, drób, nasiona roślin strączkowych, orzechy i oleje roślinne.
Dieta na otyłość brzuszną - jadłospis
Skuteczna dieta na otyłość brzuszną powinna zawierać kilka posiłków dziennie, zasady diety DASH mówią nawet o 5-6 posiłkach, spożywanych w regularnych odstępach czasu. Ważne jest także wypijanie co najmniej półtora litra płynów.
Poniżej zamieszczamy przykładowy jadłospis na oponkę na brzuchu.
Dzień 1
Śniadanie – owsianka ze świeżymi owocami
II śniadanie - kromka chleba pełnoziarnistego, chuda wędlina, pomidor, szklanka soku z pomarańczy
Obiad – zupa krem z pomidorów, dorsz pieczony z makaronem razowym i fasolka szparagowa
Przekąska – jabłko
Podwieczorek – koktajl z kefiru i z truskawek z dodatkiem siemienia lnianego
Kolacja – chudy twarożek z rzodkiewką i szczypiorkiem, dwie kromki chleba razowego, zielona herbata
Dzień 2
Śniadanie – trzy kromki chleba pełnoziarnistego z serkiem homogenizowanym, chuda wędlina, rukola, pomidor
II śniadanie – koktajl jagodowy z orzechami
Obiad – polędwica z dorsza z warzywami i kaszą jęczmienną
Przekąska – 2 morele
Podwieczorek – koktajl truskawkowy z siemieniem lnianym
Kolacja – serek ziarnisty z pomidorami i kromką razowego chleba, herbata z cytryną
Dzień 3
Śniadanie – chleb razowy z twarożkiem i pomidorem
II śniadanie –jogurt z płatkami owsianymi i owocami (orzechy, migdały, truskawki, brzoskwinia)
Obiad – łosoś pieczony z sosem jogurtowo-miętowym, sałatka z kalafiora, pomidorów koktajlowych i roszponki z tymiankiem
Przekąska – jabłko
Podwieczorek – budyń jaglany z owocami (borówki, jagody, maliny)
Kolacja – sałatka brokułowa z jajkiem, makaronem razowym, pomidorem, papryką, nasionami słonecznika i domowym sosem z jogurtu i czosnku, z dodatkiem pieprzu i koperku
Źródła:
Okręglicka K., Wiśniewska K., Zasady dietetycznego leczenia otyłości, W: Olszanecka-Glinianowicz M., Obesitologia kliniczna, Alfa Medica Press Wydawnictwo, Bielsko-Biała 2021
Sacks F.M., Campos H., Leczenie dietą w nadciśnieniu tętniczym, Kardiologia po Dyplomie 2010, tom 9 , nr 10, 12-25
Cichocka A., Dieta DASH – gwiazda wśród dieta, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej
Cichocka A., Dla nastolatek na szczupłą sylwetkę – dieta DASH, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej
Zalecenie dietetyczne – otyłość, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej
Tygodniowy jadłospis diety DASH, www.mojcatering.com.pl
Stanowisko Polskiego Towarzystwa Leczenia Otyłości - Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na otyłość, 2022
Data dodania:
Artykuły powiązane
Czy mak jest zdrowy?
Wigilia to w wielu domach czas na makiełki, kutię, makowce czy strucle. Mak jest mocno zakorzeniony w polskiej tradycji kulinarnej, szczególnie w czasie Świąt. Czy to zdrowy smakołyk?
Warzywa kapustne - porcja zdrowia na jesień i zimę
Warzywa kapustne stanowią produkty o wysokiej wartości odżywczej. Są źródłem nie tylko witamin czy składników mineralnych, ale również składników bioaktywnych o korzystnym wpływie na cały organizm. Niska kaloryczność, niski indeks glikemiczny, bogactwo błonnika i witamin, dowiedz się więcej!
Kompulsywne objadanie się – dieta
Kompulsywne jedzenie polega na przyjmowaniu dużych ilości jedzenia w krótkim czasie. Dowiedz się, jakie mogą być skutki tego zaburzenia.
Co jeść przy zatruciu?
Biegunka, ból, zmęczenie, często odwodnienie. Zatrucia pokarmowe zamieniają życie w koszmar, jak sobie z nimi radzić? Co i jak jeść po zatruciu - mówi dietetyk mgr Natalia Torchała.
Wzdęcia, niestrawność, zgaga?
Świąteczne potrawy, którym trudno się oprzeć, kuszące zapachy i dużo czasu na jedzenie. W efekcie często wzdęcia, niestrawność i zgaga. Jak sobie z tym poradzić?