Poznaj ksylitol, czyli zdrowy zamiennik cukru
Ksylitol jest jednym z najbardziej popularnych i bardzo często stosowanych zamienników cukru. Występuje naturalnie w warzywach i owocach, jednak na skalę przemysłową otrzymywany jest na drodze chemicznej. Jest składnikiem takich produktów, jak gumy do żucia czy cukierki. Ksylitol charakteryzuje się korzystnym oddziaływaniem na organizm, a skutki uboczne jego stosowania występują niezwykle rzadko.

Spis treści:
rozwiń zwińKsylitol - co to jest?
Ksylitol, nazywany także cukrem brzozowym, jest substancją słodzącą należącą do polioli, czyli wielowodorotlenowych alkoholi cukrowych. W przemyśle spożywczym wykorzystywany jest również jako: emulgator, stabilizator, substancja pochłaniająca wilgoć i środek zagęszczający. Na skalę przemysłową otrzymywany jest syntetycznie. W naturze znajduje się w takich owocach jak: śliwki, truskawki czy maliny oraz w warzywach: kalafiorze, szpinaku, sałacie, cebuli i marchewce. Jest składnikiem: gum do żucia, cukierków, cukierków miętowych, produktów przeznaczonych dla diabetyków czy produktów do pielęgnacji jamy ustnej. Wyglądem ksylitol zbliżony jest do cukru: jest to biały i krystaliczny proszek bez zapachu. Jego słodkość jest porównywalna z sacharozą.
Ksylitol – właściwości
Ksylitol charakteryzuje się stabilnością w wysokich temperaturach, może być zatem wykorzystywany do pieczenia, nie ulega procesowi karmelizacji i wykazuje dobrą rozpuszczalność w wodzie. Charakterystyczną cechą ksylitolu jest efekt chłodzenia. Z dietetycznego punktu widzenia ksylitol jest niskokalorycznym zamiennikiem cukru wskazanym szczególnie osobom chorującym na cukrzycę, gdyż w jego metabolizmie nie bierze udziału insulina, spowalnia opróżnianie żołądka i ma niski indeks glikemiczny. Wspomaga rozwój prawidłowej mikroflory jelitowej dlatego uznawany jest za prebiotyk. Badania kliniczne wykazały skuteczność ksylitolu w profilaktyce próchnicy, dzięki temu, że ksylitol mając odczyn zasadowy przywraca równowagę zasadowo – kwasową w jamie ustnej, zmniejsza adhezję ( przyleganie) bakterii do powierzchni zębów i hamuje wzrost bakterii odpowiedzialnych za formowanie płytki nazębnej. Warto jednak zauważyć, że w badaniach analizie poddano działanie ksylitolu jako składnika gum, syropów i past do zębów, a nie jako części pokarmu. Stwierdzono z kolei, że ksylitol podawany w postaci tabletek nie działa ochronnie na zęby.
Naukowcy dowiedli również, że stosowanie ksylitolu przez matki znacząco zmniejsza ryzyko próchnicy u ich dzieci w wieku 19 – 31 miesięcy. Ksylitol bierze też udział w utrzymaniu równowagi wapniowo – fosforanowej w ślinie, co przekłada się pozytywnie na mineralizację szkliwa. Zwiększa przyswajanie wapnia, przez co zalecany jest w diecie osób zagrożonych oraz dotkniętych osteoporozą. Cukier brzozowy stymuluje produkcję śliny, co szczególne ważne jest dla osób starszych. Ksylitol charakteryzuje się także właściwościami: przeciwgrzybiczymi i przeciwbakteryjnymi (hamuje wzrost paciorkowców, patogenów układu oddechowego odpowiedzialnych za rozwój zapalenia ucha środkowego), dzięki czemu może być stosowany pomocniczo w grzybicy, infekcjach i stanach zapalnych (ucha środkowego i dziąseł). W przypadku działania przeciwgrzybiczego w stosunku do Candida efekt zależny jest od mikrobiotioty jelitowej. Badania wskazują, że ksylitol może obniżać stężenie cholesterolu całkowitego i jego frakcji LDL.
Ksylitol – kalorie
Ksylitol dostarcza o 40% mniej kalorii niż sacharoza (biały cukier). 1 g ksylitolu to źródło 2,4 kcal. Natomiast indeks glikemiczny ksylitolu wynosi 8, co czyni z niego idealny zamiennik cukru dla diabetyków.
Ksylitol – efekty uboczne
Ksylitol na ogół jest dobrze tolerowany. Są jednak nieliczne osoby, u których ksylitol może prowadzić do wystąpienie bólów brzucha, wzdęć, dyskomfortu i biegunek. Ze względu na to, że są to rzadkie oraz nieliczne przypadki nie została ustalona dawka dopuszczalnego dziennego spożycia ksylitolu.
Źródła:
- Grembecka M. Ksylitol – rola w diecie oraz profilaktyce i terapii chorób człowieka. Bormat. Chem. Toksykol. 2015; 3: 340 – 343.
- Kalemba – Drożdż M. Ksylitol – fakty i mity. Czy to substancja prozdrowotna, czy tylko chwyt marketingowy. Public Health Forum 2018; 45 (2): 95 – 99.
- Vasilescu R. et al. Sweeteners and metabolic diseases: xylitol as a new player. Proc. Rom. Acad. Series B. 2011; 2: 125 – 128.
- Chukwuma Ch. I., Islam M. S. Xylitol: One Name, Numerous Benefits. Springer International Publishing, Switzerland 2016.
Artykuły powiązane
Wzdęcia, niestrawność, zgaga?
Świąteczne potrawy, którym trudno się oprzeć, kuszące zapachy i dużo czasu na jedzenie. W efekcie często wzdęcia, niestrawność i zgaga. Jak sobie z tym poradzić?
Warzywa kapustne - porcja zdrowia na jesień i zimę
Warzywa kapustne stanowią produkty o wysokiej wartości odżywczej. Są źródłem nie tylko witamin czy składników mineralnych, ale również składników bioaktywnych o korzystnym wpływie na cały organizm. Niska kaloryczność, niski indeks glikemiczny, bogactwo błonnika i witamin, dowiedz się więcej!
Kompulsywne objadanie się – dieta
Kompulsywne jedzenie polega na przyjmowaniu dużych ilości jedzenia w krótkim czasie. Dowiedz się, jakie mogą być skutki tego zaburzenia.
Co jeść przy zatruciu?
Biegunka, ból, zmęczenie, często odwodnienie. Zatrucia pokarmowe zamieniają życie w koszmar, jak sobie z nimi radzić? Co i jak jeść po zatruciu - mówi dietetyk mgr Natalia Torchała.
Czy mak jest zdrowy?
Wigilia to w wielu domach czas na makiełki, kutię, makowce czy strucle. Mak jest mocno zakorzeniony w polskiej tradycji kulinarnej, szczególnie w czasie Świąt. Czy to zdrowy smakołyk?
Artykuły polecane dla Ciebie
Dieta aztecka: na czym polega i czy warto ją stosować?
Aztekowie najczęściej kojarzą nam się z osiągnięciami architektonicznymi, kulturowymi oraz naukowymi, tymczasem ten starożytny, najsilniejszy w prekolumbijskim Meksyku naród indiański słynął także ze smukłych sylwetek oraz doskonałego zdrowia. W codziennym jadłospisie tego ludu znajdowało się szereg produktów bogatych w substancje odżywcze i witaminy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Jaja i zdrowie. Czy warto jeść jajka?
Niegdyś zalecano, aby je ograniczać ze względu na wysoką zawartość cholesterolu. Dziś uważane są za dobre źródło składników bioaktywnych korzystnie oddziałujących na zdrowie. Sprawdź czy jaja są wartościowym, stałym elementem diety.
Aloes - poznaj jego różne zastosowania
Aloes to roślina o nieocenionym składzie pełnym witamin, aminokwasów, minerałów i kwasów tłuszczowych. Nie tylko korzystnie wpływa na stan skóry, ale reguluje także pracę przewodu pokarmowego i poziom cukru we krwi.
Wzdęcia, niestrawność, zgaga?
Świąteczne potrawy, którym trudno się oprzeć, kuszące zapachy i dużo czasu na jedzenie. W efekcie często wzdęcia, niestrawność i zgaga. Jak sobie z tym poradzić?
Kompulsywne objadanie się – dieta
Kompulsywne jedzenie polega na przyjmowaniu dużych ilości jedzenia w krótkim czasie. Dowiedz się, jakie mogą być skutki tego zaburzenia.
Warzywa kapustne - porcja zdrowia na jesień i zimę
Warzywa kapustne stanowią produkty o wysokiej wartości odżywczej. Są źródłem nie tylko witamin czy składników mineralnych, ale również składników bioaktywnych o korzystnym wpływie na cały organizm. Niska kaloryczność, niski indeks glikemiczny, bogactwo błonnika i witamin, dowiedz się więcej!
Czy mak jest zdrowy?
Wigilia to w wielu domach czas na makiełki, kutię, makowce czy strucle. Mak jest mocno zakorzeniony w polskiej tradycji kulinarnej, szczególnie w czasie Świąt. Czy to zdrowy smakołyk?
Co jeść przy zatruciu?
Biegunka, ból, zmęczenie, często odwodnienie. Zatrucia pokarmowe zamieniają życie w koszmar, jak sobie z nimi radzić? Co i jak jeść po zatruciu - mówi dietetyk mgr Natalia Torchała.
Komosa ryżowa – wartość odżywcza, właściwości i wpływ na zdrowie
Komosa ryżowa charakteryzuje się bardzo dobrą wartością odżywczą i jest źródłem składników prozdrowotnych. Dowiedz się dlaczego komosę ryżową warto włączyć do diety i jak wpływa na zdrowie.
Dieta aztecka: na czym polega i czy warto ją stosować?
Aztekowie najczęściej kojarzą nam się z osiągnięciami architektonicznymi, kulturowymi oraz naukowymi, tymczasem ten starożytny, najsilniejszy w prekolumbijskim Meksyku naród indiański słynął także ze smukłych sylwetek oraz doskonałego zdrowia. W codziennym jadłospisie tego ludu znajdowało się szereg produktów bogatych w substancje odżywcze i witaminy niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Jaja i zdrowie. Czy warto jeść jajka?
Niegdyś zalecano, aby je ograniczać ze względu na wysoką zawartość cholesterolu. Dziś uważane są za dobre źródło składników bioaktywnych korzystnie oddziałujących na zdrowie. Sprawdź czy jaja są wartościowym, stałym elementem diety.
Aloes - poznaj jego różne zastosowania
Aloes to roślina o nieocenionym składzie pełnym witamin, aminokwasów, minerałów i kwasów tłuszczowych. Nie tylko korzystnie wpływa na stan skóry, ale reguluje także pracę przewodu pokarmowego i poziom cukru we krwi.
Wzdęcia, niestrawność, zgaga?
Świąteczne potrawy, którym trudno się oprzeć, kuszące zapachy i dużo czasu na jedzenie. W efekcie często wzdęcia, niestrawność i zgaga. Jak sobie z tym poradzić?
Kompulsywne objadanie się – dieta
Kompulsywne jedzenie polega na przyjmowaniu dużych ilości jedzenia w krótkim czasie. Dowiedz się, jakie mogą być skutki tego zaburzenia.
Warzywa kapustne - porcja zdrowia na jesień i zimę
Warzywa kapustne stanowią produkty o wysokiej wartości odżywczej. Są źródłem nie tylko witamin czy składników mineralnych, ale również składników bioaktywnych o korzystnym wpływie na cały organizm. Niska kaloryczność, niski indeks glikemiczny, bogactwo błonnika i witamin, dowiedz się więcej!