Wpływ warzyw i owoców na funkcje poznawcze osób starszych

Dieta i odżywianie

Odpowiednia dieta pomoże ograniczyć problemy z pamięcią, koncentracją, mową czy wyobraźnią.

Proces starzenia się organizmu związany jest z naturalnie postępującymi  zmianami fizjologicznymi, anatomicznymi i funkcjonalnymi. Dotyczą  one także mózgu, wpływają na pogorszenie funkcji poznawczych utrudniając normalne funkcjonowanie i obniżając jakość życia. Procesy te możesz ograniczyć dzięki zastosowaniu odpowiedniej diety.

Funkcje poznawcze i ich zmiany w wyniku starzenia

Funkcje poznawcze, nazywane również zdolnościami poznawczymi służą zdobywaniu wiedzy i kształtowaniu zachowań. Warunkują podstawę działania człowieka w społeczeństwie. Obejmują: percepcję, pamięć, uwagę oraz myślenie abstrakcyjne, wyobraźnię i funkcje słowne, wzrokowo – przestrzenne i wykonawcze (umiejętność planowania i kontrolowania działań umysłowych). W wyniku starzenia się organizmu następuje kurczenie się neuronów, wskutek zmian miażdżycowych niedotlenienie i zmniejszenie metabolizmu, a także zmniejszenie stężenia neuroprzekaźników. Obserwowane są też zmiany degeneracyjne w wyniku procesów zapalnych i stresu oksydacyjnego. W efekcie pojawiają się problemy z pamięcią, szybkością odbierania bodźców, zaburzeniami uwagi czy z mową.   

Wpływ czynników żywieniowych na sprawność poznawczą

Liczne badania epidemiologiczne wskazują na istotny wpływ czynników żywieniowych na sprawność poznawczą. Ryzyko wystąpienia zaburzeń zdolności poznawczych zwiększa się w wyniku stosowania diety bogatej w kwasy tłuszczowe trans. Maleje z kolei pod wpływem diety bogatej w warzywa, owoce, tłuste ryby i owoce morza. W profilaktyce zaburzeń funkcji poznawczych istotnymi są takie składniki jak: witaminy C, A, D oraz witaminy z grupy B, żelazo, jod, cynk, wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega – 3 i substancje działające antyoksydacyjnie.

Wpływ warzyw i owoców na funkcje poznawcze

Szczególną uwagę warto poświęcić warzywom i owocom. Są one bogatym źródłem folianów, witamin o działaniu antyoksydacyjnym: A, C, E oraz różnych substancji bioaktywnych, jak np. polifenole i karotenoidy. Zwiększona ilość warzyw i owoców w Twojej diecie zwiększa potencjał antyoksydacyjny i zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób neurodegeneracyjnych oraz przewlekłych takich jak: nadciśnienie tętnicze, udar i choroba niedokrwienna serca. Wiąże się również z brakiem lub mniejszym nasileniem zaburzeń poznawczych.

Polifenole i karotenoidy w warzywach i owocach a funkcje poznawcze

Polifenole to związki chemiczne syntetyzowane przez rośliny o silnych właściwościach antyoksydacyjnych i przeciwzapalnych. Przekraczają barierę krew – mózg i dzięki temu wpływają na jego funkcjonowanie. Oddziałują korzystnie na naczynia krwionośne zapewniając lepsze odżywienie mózgu i dopływ tlenu. Drugą grupa związków, czyli karotenoidy, a wśród nich szczególnie luteina i zeaksantyna poza właściwościami przeciwutleniającymi wykazują silne powinowactwo do komórek nerwowych zaangażowanych w procesy poznawcze. Obie grupy usprawniają  funkcjonowanie komórek nerwowych, poprawiają regenerację neuronów oraz stymulują powstawanie nowych komórek nerwowych. Wskutek tego poprawiają procesy poznawcze, a w tym pamięć oraz uczenie się.


Dieta osób starszych powinna być bogata w warzywa i owoce. Niech będą dodatkiem do jadłospisu każdego dnia w ilości minimum 400g, z czego ¾ powinny stanowić warzywa, a ¼ owoce.  Wśród warzyw wybieraj szczególnie zielone warzywa liściowe, warzywa krzyżowe (brokuły, kalafior, kapustę, brukselkę), warzywa pomarańczowe i żółte. Owoce szczególnie warte uwagi to owoce jagodowe (maliny, jeżyny, borówki, jagody, porzeczki) i te o barwie pomarańczowej i żółtej.

Artykuły powiązane

Dieta i odżywianie

Co jeść przy zatruciu?

Biegunka, ból, zmęczenie, często odwodnienie. Zatrucia pokarmowe zamieniają życie w koszmar, jak sobie z nimi radzić? Co i jak jeść po zatruciu - mówi dietetyk mgr Natalia Torchała.

Dieta i odżywianie

Czy mak jest zdrowy?

Wigilia to w wielu domach czas na makiełki, kutię, makowce czy strucle. Mak jest mocno zakorzeniony w polskiej tradycji kulinarnej, szczególnie w czasie Świąt. Czy to zdrowy smakołyk?

Dieta i odżywianie

Warzywa kapustne - porcja zdrowia na jesień i zimę

Warzywa kapustne stanowią produkty o wysokiej wartości odżywczej. Są źródłem nie tylko witamin czy składników mineralnych, ale również składników bioaktywnych o korzystnym wpływie na cały organizm. Niska kaloryczność, niski indeks glikemiczny, bogactwo błonnika i witamin, dowiedz się więcej!

Artykuły polecane dla Ciebie