Każdy z nas posiada pewien typ osobowości na który składają się indywidualne i niepowtarzalne cechy, zachowania i postawy. Czasem zdarza się, że cechy danej osobowości utrudniają funkcjonowanie w sytuacjach osobistych i społecznych, przez co wpływają negatywnie na jakość życia - wtedy mówimy o zaburzeniach osobowości. Dowiedz się czym jest zaburzenie osobowości o typie zależnym, jakie są jego przyczyny i jak sobie z nim radzić.
Spis treści:
Czym jest osobowość zależna?
Osoby o typie osobowości zależnej charakteryzują się stałymi schematami myślenia i zachowania, które tworzą ich ogólny wzorzec funkcjonowania w codziennym życiu. Tego typu zachowania poparte są kryteriami diagnostycznymi, które muszą zostać spełnione, aby można było zdiagnozować zaburzenie osobowości. O zaburzeniach osobowości zależnej mówimy, kiedy cechy danej osoby są powtarzalne, nieelastyczne i utrudniają codzienne funkcjonowanie. W przypadku osób z osobowością zależną najważniejszymi kryteriami podczas rozpoznania są:
- Trudności w podejmowaniu samodzielnych decyzji
- Potrzeba nadmiernej opieki przez osoby z bliskiego otoczenia
- Silna potrzeba miłości i troski ze strony innych
- Nieumiejętność sprzeciwiania się innym
- Brak pewności siebie oraz w swoje umiejętności i możliwości
- Lęk przed odrzuceniem
- Skrajnie silna obawa przed krytyką, dezaprobatą ze strony innych
Osobowość zależna - przyczyny
Najczęstszą próbą zrozumienia powstawania zaburzeń osobowości w tym osobowości zależnej psycholodzy i psychiatrzy doszukują się zarówno we wpływie czynników biologicznych, które mają wpływ na uwarunkowania temperamentu, a także wśród czynników środowiskowych, które składają się z oddziaływań zarówno rodzinnych, społecznych, jak i kulturowych. W procesie rozwojowym czynniki te przekładają się na szereg indywidualnych doświadczeń życiowych. Kluczowym w procesie kształtowania się osobowości są relacje z rodzicami bądź opiekunami i ich podejście wychowawcze. Zachowania rodzicielskie w konsekwencji wykształcają zdolność do radzenia sobie w życiu dorosłym. W przypadku rozwoju osobowości zależnej takie zachowania rodzicielskie określane są, jako nadopiekuńcze i autorytarne. Tego typu wychowanie może prowadzić do uzależnienia dzieci od innych oraz braku samodzielności. Nadmierna opieka i podporządkowywanie się zasadom stawianym przez rodziców od najmłodszych lat prowadzą do tego, że osoby z osobowością zależną nie potrafią poradzić sobie z najprostszymi czynnościami przez co uczą się fałszywych przekonań na swój temat i otaczającego ich świata: „Jestem bezradny”, „poradzę sobie tylko, wtedy kiedy ktoś mi pomoże”, „sam nie dam sobie z tym rady”. Tego typu przekonania napędzają myśli automatyczne, które często mają negatywny stosunek do siebie samego oraz utwierdzają takie osoby w przeświadczeniu o braku własnych kompetencji. Nadmierna troska może hamować w dzieciństwie takie osoby przed eksploracją nowych rzeczy, co może nie tylko stłumić ich naturalną ciekawość świata i innych, ale także wzbudzać lęk przed porzuceniem przez rodzica/ opiekuna, czego konsekwencją w życiu dorosłym jest nieuzasadniony lęk i strach przed życiem w samotności. Tego typu zachowania, które mają początek w dzieciństwie mają swoje konsekwencje w życiu dorosłym takich osób i wpływają na jakość ich życia w każdej jego sferze.
Osobowość zależna - leczenie
Jedną z możliwości leczenia osób z zaburzeniami osobowości o typie zależnym jest psychoterapia w nurcie poznawczo - behawioralnym (CBT), która w swoim procesie terapeutycznym skupia się na pracy nad konkretnymi negatywnymi przekonaniami, nie przystosowawczymi schematami myślenia, a także na zachowaniach, które charakterystyczne są dla osób z zaburzeniami osobowości. W przypadku osobowości zależnej główny cel terapii to uzyskanie większej niezależności i samodzielności przez pacjenta. Terapeuta wykorzystuje w terapii również techniki behawioralne takie jak: prace domowe, trening asertywności, czy trening relaksacji.
Źródła:
- Cierpiałkowska, L. (2015). Psychopatologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
- Cierpiałkowska, L., Soroko, E. (2014). Zaburzenia osobowości. Problemy diagnozy klinicznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM
- Faith, C. (2009). Dependent Personality Disorder: A Review of Etiology and Treatment. Graduate Journal of Counseling Psychology: Vol. 1:Issue 2, Article 7.
- Seligman, M.E.P., Walker, E.F., D.L., Rosenhan. (2001). Psychopatologia. Poznań: Wyadwnictwo Zysk i S-ka.
- Sęk, H. (2005). Psychologia kliniczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Data dodania:
Artykuły powiązane
Jadłowstręt psychiczny - anoreksja
Jadłowstręt psychiczny, to choroba klasyfikowana jako zaburzenie odżywiania. Zagraża nie tylko zdrowiu fizycznemu, lecz również życiu. Poznaj jej przyczyny, objawy i sposób leczenia.
Czym jest jesienna chandra?
Jesienna chandra i gorsze samopoczucie o tej porze roku to często sezonowe zaburzenia afektywne. Sprawdź jakie są objawy jesiennej depresji i jak poradzić sobie z chandrą. Dowiedz się jak można pomóc sobie lub bliskim nam ludziom zmagającym się sezonową obniżką nastroju, zanikiem radości i optymizmu.
Terapia poznawczo-behawioralna
Często można się spotkać z postrzeganiem psychoterapii jako jakiegoś metafizycznego procesu. Nic bardziej mylnego. W terapii poznawczo- behawioralnej wszystkie techniki, modele teoretyczne i protokoły terapeutyczne są sprawdzone i poparte licznymi badaniami.
Fobia społeczna - czym jest?
Dziś często mamy do czynienia ze strachem, którego nasilenie jest niezwykle silne w stosunku do przeżywanej sytuacji. Ogranicza on codzienne funkcjonowanie, zaburza koncentrację uwagi i powoduje wiele uciążliwych objawów somatycznych. Dowiedz się czym jest fobia społeczna, jakie są jej objawy i w jaki sposób można ją leczyć.
Uzależnienie od kofeiny - czy rzeczywiście istnieje?
Kofeina jest substancją szeroko dostępną pod postacią nie tylko kawy, ale również herbaty, napojów energetyzujących czy czekolady. Należy do substancji psychoaktywnych, która spożywana przewlekle w dużych dawkach może skutkować uzależnieniem.
