Rysy na szkliwie czyli zestresowane zęby

Problem bruksizmu, czyli zgrzytania zębami dotyczy coraz większej grupy osób. Przyczyną tego typu dolegliwości jest przede wszystkim stres. Sprawdź jakie są objawy i konsekwencje bruksizmu oraz sposoby jego leczenia.

Czym jest bruksizm?

Bruksizm jest nieświadomą, nieprawidłową i utrwaloną czynnością narządu żucia, która znacznie odbiega od normalnego funkcjonowania, powodując przeciążenia całego narządu żucia. To niekontrolowane zaciskanie zębów bądź zgrzytanie zębami, prowadzące do wielu zaburzeń. Można wyróżnić bruksizm dzienny oraz nocny. Dzienny polega na zaciskaniu zębów ze znaczną siłą w zwarciu centrycznym. Nocny, występuje podczas snu i objawia się mimowolnym zgrzytaniem zębów.

Objawy bruksizmu

Objawy bruksizmu mogą pojawiać się zarówno w dzień, jak i w nocy. Z większą jednak częstotliwością zdarzają się jednak w godzinach nocnych. Należą do nich zmiany w obrębie powierzchni żujących oraz brzegów siecznych zębów. Mają postać nieprawidłowego i nadmiernego starcia, które prowadzi do obniżenia wysokości koron zębów i powstania widocznych, nieestetycznych nierówności. W efekcie może dochodzić np. do złamań zębów oraz uszkodzeń uzupełnień protetycznych i kompozytowych. Konsekwencjami bruksizmu, występującymi u zdecydowanej większości chorych, są nasilające się z czasem dolegliwości  bólowe. Zlokalizowane są one w obrębie twarzy, mięśni żwaczy, szyi, pleców, gardła i ramion. Występować mogą bóle głowy o charakterze napięciowym, a także bóle w okolicy stawu skroniowo – żuchwowego, a nawet szumy uszne. U blisko połowy pacjentów pojawia się obniżenie libido, natomiast prawie 40% dotykają zaburzenia seksualne. Zgrzytaniu zębów towarzyszą wybudzenia nocne, które wpływają na nadmierną senność w ciągu dnia, jak również spowolnienie ruchowe i deficyty uwagi. W związku z tym 55% pacjentów stwierdza odczuwanie codziennego dyskomfortu.

Przyczyny bruksizmu

Przyczyny bruksizmu w dalszym ciągu nie są w pełni jasne. Mogą być związane z zaburzeniami miejscowymi, zmianami w obrębie układu nerwowego oraz w zakresie neurotransmiterów, a także czynnikami psychicznymi.

Pierwsza grupa przyczyn, czyli zaburzenia miejscowe obejmuje: nieuzupełnione braki zębowe pojedyncze lub mnogie, wady rozwojowe, wady zgryzu. Powodują one zwiększone pobudzenie skurczu mięśni żwaczy, a w efekcie wystąpienie bruksizmu. 

Wśród przyczyn bruksizmu związanych ze zmianami w obrębie układu nerwowego wymienić można: przebyte urazy głowy, zapalenia opon mózgowo – rdzeniowych, zespoły otępienne, tężec, padaczkę z ogniskami zlokalizowanymi w obrębie płatów skroniowych. Stwierdzono występowanie bruksizmu również w zaburzeniach transmisji, w chorobie Parkinsona, w innych zespołach parkinsonowskich, w tym w polekowych.

Stres i występowanie bruksizmu

Wśród przyczyn bruksizmu istotną rolę przypisuje się czynnikom psychicznym. Badania włoskich naukowców z Uniwersytetu w Pizie wykazały, że w grupie mężczyzn z bruksizmem znacznie częściej występują zaburzenia nastroju w porównaniu do mężczyzn zdrowych. W przypadku kobiet istotnym czynnikiem wystąpienia bruksizmu okazała się nadmierna wrażliwość na stres. Naukowcy podkreślają, że w postawaniu bruksizmu ważną rolę odgrywa osobowość lękowa i nastawienie na osiąganie sukcesu. Pozostawanie w ciągłym stresie powoduje zmianę wrażliwości receptorów w mięśniach. Te nadmiernie pobudzane powodują w efekcie zwiększony oraz niekontrolowany skurcz mięśni żwaczy.

Diagnostyka bruksizmu

W diagnostyce bruksizmu ważny jest kompletny i szczegółowy wywiad lekarski. Pacjentowi pobiera się wyciski celem wykonania modeli gipsowych. Wykorzystać można również elektomiografie mięśni nadgnykowych i żwaczy. Ujawnia ona powtarzalne, fazowo wzrastające napięcie mięśni żucia.

Specjalistyczny aparat do diagnostyki bruksizmu

Skuteczną metodą w diagnostyce bruksizmu jest specjalistyczny aparat, który służy do komputerowej analizy zgryzu. Analizuje siły kontaktów zwarciowych, co pomaga w postawieniu prawidłowej diagnozy.

Leczenie bruksizmu

Ważnym aspektem leczenia bruksizmu jest nie tylko łagodzenie objawów, ale też zdiagnozowanie i wyleczenie właściwej przyczyny np. uzupełnienie braków zębowych, które najczęściej powodują tego typu dolegliwości. Jest to więc leczenie specjalistyczne i wielokierunkowe. Ważną rolę odgrywa fizjoterapia, której działania pozwalają na rozluźnienie i odciążenie nadmiernie spiętych mięśni żucia. Czasem pacjent wymaga również włączenia leczenia farmakologicznego, ze względu na nasilenie objawów bólowych lub obecny stan zapalny.

Stosuje się szyny zgryzowe czy relaksacyjne, które ograniczają ruchy żuchwy, unieruchamiają zęby przeciwstawne i relaksują stawy skroniowo – żuchwowe. Elementem leczenia jest odbudowa braków zębowych. Stosuje się również środki uspokajające, leczenie schorzeń układu nerwowego i zaburzeń oddychania w czasie snu. Jedną z metod leczenia bruksizmu jest również stosowanie injekcji toksyny botulinowej. Szczególnie pomocne w przypadku dużej utraty tkanek zęba są zabiegi fizjoterapeutyczne. Ważnym jest także przestrzeganie zaleceń higieny snu. Jeśli dotyczy Ciebie problem bruksizmu unikaj spożywania alkoholu, kawy, palenia papierosów.

Walka ze stresem sposobem na zdrowe zęby

W związku z tym, że jako jedną z głównych przyczyn bruksizmu wymienia się stres, korzystne efekty w leczeniu przynosi jego minimalizacja. Możesz to osiągnąć przez zmianę trybu życia, systematyczną aktywność fizyczną, stosowanie technik relaksacyjnych oraz fizjoterapię. Pomocna może okazać się również psychoterapia, jeśli głównym powodem powstania dolegliwości okaże się stres.