Różyczka jest niebezpieczna

Ciąża i dziecko

Różyczka jest zakaźną chorobą wieku dziecięcego. Zachorować mogą jednak także osoby dorosłe, wówczas zakażenie może mieć cięższy przebieg z powikłaniami. Zachorowanie na różyczkę wiążę się z bardzo niebezpiecznymi konsekwencjami dla kobiet w ciąży.

dr n. med. Katarzyna Skórzewska, redaktor merytoryczna enel-zdrowie

Różyczka – co to jest?

Różyczka to choroba zakaźna. Nazywana jest również odrą niemiecką. Wywoływana jest przez wirus różyczki (Rubella virus). Przebiega zazwyczaj łagodnie. Zakażenie następuje drogą kropelkową. Okres wylęgania wynosi od 2 do 3 tygodni. Osoba chora stanowi źródło zakażenia na 7 dni przed i do 7 dni po wystąpieniu wysypki skórnej. Szczyt zachorowań przypada na późną zimę i wczesną wiosnę. 

Różyczka – objawy

Zazwyczaj objawy różyczki są łagodne. Należą do nich powiększenie węzłów chłonnych za uszami i na karku, które mogą być bolesne. Towarzyszyć może umiarkowana gorączka (poniżej 39oC). Ma to miejsce od 1 do 5 dni przed wystąpieniem wysypki. Wysypka początkowo pojawia się na twarzy. Ma postać drobnych, plamisto – grudkowych zmian o barwie różowej. Obejmuje następnie także szyję i tułów. Znacznie mniej nasilona jest na kończynach. Nie pojawia się na dłoniach oraz stopach. Wśród objawów wystąpić może również zapalenie spojówek i nudności, złe samopoczucie. 

Różyczka – leczenie

Nie istnieje sposób przyczynowego leczenia zakażenia wirusem różyczki. Wysypka ustępuje sama po około 3 dniach. W przypadku pojawienia się gorączki stosuje się leki przeciwgorączkowe. Bardzo dużą rolę odgrywa profilaktyka pierwotna (szczepienia ochronne) oraz wtórna (immunoprofilaktyka po ekspozycji na wirus u kobiet ciężarnych). Podstawą jest szczepienie preparatem skojarzonym odrze, śwince i różyczce (MMR). Nie powinno się szczepić będąc w ciąży a po zaszczepieniu przez miesiąc należy unikać zajścia w ciążę gdyż może to spowodować nieprawidłowości u płodu. 

Różyczka – u dorosłych

Nawet 50% osób dorosłych zakażonych wirusem różyczki nie występuje charakterystyczna dla tej choroby wysypka. U większości chorych objawy pojawiają się po 16 – 18 dniach po kontakcie z wirusem. Dorośli oraz młodzież w okresie dojrzewania różyczkę przechodzą ciężej niż dzieci. Znacznie częściej występują też powikłania. Występuje u nich trwający od 1 do 5 dni okres prodromalny (wczesnych, niecharakterystycznych objawów). Pojawiają się objawy ze strony układu oddechowego (zapalenie gardła, suchy kaszel, katar), gorączka, powiększenie węzłów chłonnych, ból oczu, ogólne złe samopoczucie i ból głowy. Towarzyszyć im mogą utrata apetytu, nudności i zmęczenie. Do najczęstszych powikłań różyczki u dorosłych należą dolegliwości stawowe: ból lub łagodne zapalenie drobnych stawów, zazwyczaj palców, nadgarstków oraz kolan. Poważne powikłania pojawiają się bardzo rzadko. A do najgroźniejszych należą: zapalenie mózgu, kłębuszkowe zapalenie nerek, skaza krwotoczna małopłytkowa, zapalenie mięśnia sercowego, a u mężczyzn zapalenie jąder. 

Różyczka w ciąży

Zakażenie kobiety wirusem różyczki w I i II trymestrze ciąży może prowadzić do poronienia, obumarcia wewnątrzmacicznego oraz embrio- i fetopatii, czyli zaburzeń rozwoju płodu. Może skutkować u płodu zespołem różyczki wrodzonej (CRS - congenital rubella syndrome). Szczególnie, gdy do zakażenia doszło przed 16. tygodniem ciąży. Składa się na niego: głuchota, choroby serca (zwężenie tętnicy płucnej, ubytki w przegrodzie międzykomorowej, przetrwały przewód tętniczy), wady wzroku (zaćma, retinopatia). Uszkodzenie narządu słuchu, wzroku oraz serca nazywane jest triadą Gregga. W wyniku różyczki wrodzonej wystąpić może również: opóźnienie rozwoju psychomotorycznego i małogłowie. Tuż po urodzeniu może dojść do zapalenia mózgu i opon mózgowo - rdzeniowych, a także do powiększenia śledziony i wątroby. Ciężkie powikłanie to zahamowanie wzrostu wewnątrzmacicznego, co skutkuje małą masą urodzeniową i zahamowniem rozwoju we wczesnym dzieciństwie. 

Prawdopodobieństwo zakażenia zarodka/płodu zależy od wieku ciąży:

  • tydzień   1 -10: 90% 
  • tydzień 11 -12 33%
  • tydzień 13 -14 11%
  • tydzień 15 -16 24%
  • tydzień >17   0%

Zakażenie po 22 tyg. ciąży nie jest niebezpieczne dla płodu, jednak w okresie okołoporodowym ryzyko zakażenia ponownie rośnie.

Różyczka u niemowlaka

U niemowląt do 6. miesiąca życia zachorowania na różyczkę pojawiają się bardzo rzadko. W tym okresie dzieci chronione są przez przeciwciała przekazane od matki. Pod warunkiem, że była ona zaszczepiona lub przebyła zakażenie. W późniejszym okresie przebieg zakażenia jest łagodny i charakterystyczny dla choroby. 

 

Źródła:

1. Sieroszewski P., Bober Ł., Kłosiński W. Zakażenia podczas ciąży Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia, 2012(5); 2: 65-84 
2. Drutz Jan. E. Rubella. Pediatrics in Review 2010; 31: 129-130
3. Kuchar E., Wanke – Rytt M. Ospa wietrzna i inne choroby wieku dziecięcego u dorosłych. Medycyna po dyplomie 2016; 9 
4. Lambert N., Strebel P., Orenstein W. et al. Rubella. Lancet 2015; 385 (9984): 2297-30

Artykuły powiązane

Ciąża i dziecko

Rak piersi w ciąży

Rak piersi to najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet w Polsce. Dowiedz się jak wygląda wczesna diagnostyka raka piersi i jakie są możliwości terapeutyczne z uwzględnieniem ich ryzyka dla płodu. 

Artykuły polecane dla Ciebie