Czym jest przykurcz stawu łokciowego i jakie są jego rodzaje?

Przykurcz stawu łokciowego polega na ograniczeniu jego ruchomości. Ograniczenie to może występować zarówno w zakresie wyprostu, zgięcia, jak i ruchów rotacyjnych przedramienia. Przykurcz stawu łokciowego może być efektem patologii miękkich elementów stawu (torebka stawowa, blizny pourazowe), ale najczęściej kojarzy się ze skostnieniami lub wolnymi fragmentami kostnymi w obrębie stawu.

Przyczyny powstawania przykurczu i skostnień stawu łokciowego

Przyczyny powstawania przykurczu i skostnień stawu łokciowego są różnorodne, a do najważniejszych wśród nich można zaliczyć:

• przykurcz pourazowy łokcia, kiedy w wyniku złamania, zwichnięcia, lub obu tych czynników jednocześnie, pomimo zastosowanego leczenia i rehabilitacji nie udaje się odzyskać pełnego zakresu ruchów
• przykurcz zwyrodnieniowy łokcia wynikający z choroby zwyrodnieniowej stawów, urazów dokonanych w przeszłości, które nie wymagały żadnego leczenia lub chorób, którym towarzyszą zmiany zwyrodnieniowe (na przykład reumatoidalne zapalenie stawów -RZS)

Leczenie nieoperacyjne przykurczu stawu łokciowego

Podstawowe znaczenie ma szeroko pojęta rehabilitacja (ćwiczenia czynne, bierne, terapia manualna, fizykoterapia), szczególnie we wczesnym okresie pourazowym, lub przy niewielkim nasileniu przykurczu.

Jeżeli zastosowana intensywna rehabilitacja nie przynosi satysfakcjonującego efektu, a przykurcz stawu łokciowego utrzymuje się, tylko leczenie operacyjne ma szansę przynieść całkowitą, lub chociaż częściową poprawę, zwiększenie funkcjonalności kończyny, powrót do aktywności zawodowej i sportowej oraz zmniejszenie bólu w codziennym życiu.

Badania diagnostyczne niezbędne do kwalifikacji do operacji przykurczu stawu łokciowego

Podczas kwalifikacji do zabiegu operacyjnego najważniejszy jest wywiad, badanie kliniczne pacjenta oraz badania dodatkowe — głównie RTG i USG z oceną dynamiczną stawu łokciowego. Czasem, szczególnie w przypadkach pourazowych konieczne jest wykonanie badania tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego.

Leczenie operacyjne przykurczu stawu łokciowego

Zabieg operacyjny najczęściej przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym i trwa od 1,5 do 2,5 godziny. Sam zabieg polega na wycięciu przykurczonej torebki stawu łokciowego (przedniej lub tylnej — w zależności od rodzaju przykurczu), wycięciu blizn i skostnień stawowych oraz usunięciu ciał kostnych wewnątrzstawowych. Zakres operacji uzależniony jest od stwierdzonej przed i śródoperacyjnie patologii. Uzyskany zakres ruchów bada się śródoperacyjnie, dzięki czemu pacjent i jego fizjoterapeuta wiedzą, do jakiego zakresu ruchomości stawu powinna dążyć rehabilitacja pooperacyjna. Czas pobytu w szpitalu to 2 dni. Rehabilitację rozpoczyna się po 2-3 dniach od operacji i trwa ona około 6-12 tygodni. W rehabilitacji podstawowe zastosowanie znajduje szyna wymuszająca bierny ruch stawu (CPM) wynajmowana przez pacjenta do domu na okres około 2-3 tygodni.

Trzeba pamiętać, że pomimo największej staranności podczas operacji, nie zawsze udaje się przywrócić zadowalający Pacjenta zakres ruchów, co najczęściej wynika ze zmienionej pourazowo konfiguracji stawu łokciowego. W takiej sytuacji pozostaje zaakceptowanie ograniczenia ruchomości stawu lub rozważenie zabiegu całkowitej endoprotezoplastyki stawu łokciowego.