Tomografia czy rezonans?

Obie metody diagnostyki obrazowej: tomografia komputerowa (TK) oraz rezonans magnetyczny (MRI) pozwalają na uzyskanie bardzo dokładnych obrazów wnętrza ciała. Jakie są różnice i wskazania do tych badań?

Są to ważne metody diagnostyki obrazowej ukazujące struktury wewnętrzne ciała. Badania stosowane są do rozpoznania wielu chorób, Tomografia i rezonans są zupełnie odmiennymi badaniami, wykorzystują różne rodzaje promieniowania i obejmują nieco inne obszary diagnostyczne. Badania MRI – pole magnetyczne, a badanie TK – promieniowanie rentgenowskie.

Tomografia komputerowa (TK, CT)

To rodzaj diagnostyki obrazowej stosowanej do obrazowania narządów wewnętrznych przy wykorzystaniu promieniowania rentgenowskiego. Pokazuje szczegółowo centralny układ nerwowy, narządy klatki piersiowej, jamy brzusznej oraz układ kostno-szkieletowy. Wykonywana również wtedy, gdy wyniki zrobionego wcześniej USG pozostawiają wątpliwości i nie pozwalają postawić jednoznacznej diagnozy. Badanie wykonuje się na zlecenie lekarza przy pomocy tomografu, a oceną zdjęć zajmuje się radiolog. Chory, u którego wykonuje się TK wjeżdża na specjalnym stole do aparatury, a dookoła ciała na specjalnej ramie przesuwa się lampa rentgenowska robiąca zdjęcia badanego narządu czy fragmentu ciała pod różnym kątem. W efekcie powstaje kilkadziesiąt zdjęć, czasem kilkaset. Uzyskiwany jest dokładny dwu- i trójwymiarowy obraz konkretnego narządu. Do TK przystępuje się na czczo. Podczas badania należy być nieruchomym i wykonywać wszelkie polecenia technika podawane przez intercom. Istnieje możliwość podania dożylnego kontrastu – środka cieniującego – pochłaniającego promienie rentgenowskie,

Kiedy wykonać tomografię komputerową?

Badanie TK wykonuje się z wielu wskazań. W trybie pilnym obrazowanie jest wskazane:
- przy podejrzeniu krwawienia czaszkowego;
- przy podejrzeniu ropnia mózgu;
- przy urazach głowy i kanału kręgowego.
- diagnostyce poniższych narządów:
- w diagnostyce np. chorób zatok    

- klatka piersiowa i śródpiersie – przy chorobach płuc, zmianach w opłucnej i ścianie klatki piersiowej, w chorobach serca, osierdzia oraz dużych naczyń, w chorobach nowotworowych płuc i drzewa oskrzelowego;
- jama brzuszna  (tomografia komputerowa jamy brzusznej) - diagnostyka nowotworów łagodnych i złośliwych wątroby, trzustki, pęcherzyka żółciowego, nerek, śledziony, zapaleń trzustki i wątroby, guzów i zapaleń żołądka, jelit i przełyku, urazów śledziony, patologii nadnerczy;
- miednica - zlecana w przypadku nowotworów narządów rodnych kobiety oraz gruczołu krokowego u mężczyzny, guzów pęcherza moczowego.

Rezonans magnetyczny (MR, MRI)

Bardziej zaawansowana metoda obrazowania – badanie wykonywane przy użyciu pola magnetycznego, wykorzystujące magnetyczne właściwości atomów. Pole magnetyczne pobudza protony wodoru w ciele człowieka.  Badany pacjent umieszony jest w klatce izolującej (klatka Faradaya) tak, by nie docierało do niego żadne zewnętrzne pole magnetyczne. Przystępując do badania należy pamiętać o poinformowaniu lekarza o posiadanych implantach lub protezach. Nie można mieć przy sobie żadnych metalowych przedmiotów. Badanie jest bezpieczne i bezinwazyjne, w przeciwieństwie do tomografii komputerowej, gdyż nie wykorzystuje promieni RTG.
Pacjent zostaje wprowadzony na ruchomym stole do tunelu, gdzie znajduje się skaner MR. W trakcie badania nie należy się ruszać. W niektórych przypadkach podaje się kontrast. Ze względu na duży hałas można stosować stopery lub słuchawki. Obraz rezonansowy powstaje m.in. w oparciu o liczbę atomów wodoru w danej tkance. Obliczeń dokonuje komputer, a następnie pokazuje obraz badanej części ciała w wybranej płaszczyźnie, a nawet trójwymiarowo. Jest to bardziej szczegółowe badanie, informujące nawet o niewielkich patologiach.
 

Kiedy wykonać rezonans magnetyczny?

Badanie MRI wykorzystuje się do oceny struktur mózgu, analizy układu mięśniowo-szkieletowego, w diagnostyce nowotworów oraz procesów zapalnych, w diagnostyce naczyń krwionośnych, mięśnia sercowego.
Rezonans magnetyczny zaleca się w diagnostyce:
- ośrodkowego układu nerwowego – wykonywany jest w chorobach demielinizacyjnych, chorobach otępiennych, nowotworach mózgu, obrazowaniu przysadki, okolic oczodołu, udarów mózgu, guzach kanału kręgowego, w obrazowaniu zaburzeń neurologicznych niewiadomego pochodzenia;
- miednica - zlecane w przypadku nowotworów narządów rodnych kobiety oraz gruczołu krokowego u mężczyzny, guzów pęcherza moczowego.
- tkanek miękkich – urazów stawów, mięśni, więzadeł, obrazowania guzów tkanek miękkich;
- chorób zlokalizowanych w klatce piersiowej, śródpiersia – choroby naczyń, guzy mięśnia sercowego, guzy płuc;
- chorób miednicy – nowotworów narządów rodnych kobiety, nowotworów gruczołu krokowego u mężczyzny.
- ośrodkowy układ nerwowy  -  tutaj zdecydowanie lepszym badaniem jest MR – szczególnie do diagnostyki przysadki czy struktur mózgowia 

Tomografia czy rezonans?

Ze względu na cenę, częściej wykonuje się tomografię komputerową, jednak podczas tego badania używane jest promieniowanie rentgenowskie, mogące być szkodliwe dla organizmu. Rezonans magnetyczny, wykorzystujący wzbudzanie atomów przez pole magnetyczne, jest najbezpieczniejszy dla badanego. 
W przeciwieństwie do rezonansu magnetycznego, tomografię komputerową można wykonywać u pacjentów z wszczepionym rozrusznikiem serca. Na tomografię komputerową pacjent powinien zgłosić się na czczo, w przypadku rezonansu magnetycznego, bycie na czczo nie jest wymagane – jedynie wtedy, gdy będzie podawany kontrast. Tomografii nie wykonuje się u kobiet w ciąży ze względu na niekorzystny wpływ na rozwijający się płód. Natomiast w przypadku MRI nie ma dowodów naukowych na temat negatywnego działania na płód.