Co oznacza krew utajona w kale? Przyczyny i dalsza diagnostyka

Choroby układu pokarmowego i jelit często dają niejednoznaczne objawy i bywa, że są przez nas bagatelizowane. Dolegliwości trawienne, bóle brzucha, trudności z wypróżnianiem – to tylko niektóre zaburzenia informujące nas o jakiejś nieprawidłowości w funkcjonowaniu organizmu. Jednym ze sposobów na wykluczenie poważnych chorób jelit, od których zazwyczaj rozpoczyna się diagnostykę, jest badanie kału na obecności krwi utajonej. Kiedy warto je wykonać i o czym może świadczyć dodatni wynik?

Czym jest krew utajona w kale?

Krew utajona w kale nie jest widoczna gołym okiem. W niewielkich ilościach jest wydalana codziennie, ale każdy odchył od fizjologicznej normy może być pierwszym objawem zaburzeń w pracy układu trawiennego i jelit. Krew utajoną, która nie powoduje zmiany barwy i konsystencji kału, można wykryć tylko za pomocą testów laboratoryjnych. Badanie jest proste i nieinwazyjne, ale umożliwia wczesne wykrycie chorób, leczenie i minimalizację powikłań.

Kiedy wykonać test na krew utajoną w kale?

Profilaktyczne wykonanie badania kału jest zalecane co roku wszystkim osobom po 50. roku życia, jeśli w ich rodzinie nie występowały przypadki zachorowań na raka jelita grubego. Ponadto możemy otrzymać skierowanie na obecność krwi utajonej, jeśli pojawiają się u nas różne niepokojące objawy. Badanie na krew w stolcu jest przede wszystkim narzędziem do wczesnego wykrywania raka jelita grubego, ale także stanów zapalnych w obrębie żołądka, dwunastnicy i chorób całego układu trawiennego. Jest również przydatne w diagnostyce niedokrwistości, ponieważ umożliwia wykrycie krwawienia z przewodu pokarmowego, przyczyniającego się do nieprawidłowego wyniku morfologii.

Dlatego, jeśli zauważymy u siebie jakiekolwiek niepokojące objawy, takie jak ból brzucha, zmiana rytmu wypróżnień lub utrata masy ciała, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem w celu podjęcia odpowiedniej diagnostyki i rozpoczęcia leczenia.

Krew utajona w kale – przyczyny

Na krwawienia z odcinka przewodu pokarmowego może mieć wpływ szereg różnych dolegliwości, mniej lub bardziej poważnych. Jedną z dość powszechnych przyczyn pojawiania się niewielkich ilości krwi w kale są hemoroidy, czyli żylaki w odbytnicy i okolicy odbytu, które mogą pękać i krwawić podczas wypróżniania. Towarzyszą im zwykle świąd, ból i uczucie pieczenia. Uszkodzenia błony śluzowej jelit mogą także powodować ciężkie zaparcia, polipy odbytu lub wrzody żołądka i dwunastnicy. Na pojawienie się stanu zapalnego może mieć wpływ przyjmowanie niektórych leków przeciwzapalnych i sterydowych.

Badanie na obecność krwi utajonej w kale wykonuje się także przy podejrzeniu:

• chorób zapalnych jelit, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
• celiakii, endometriozy,
• uchyłków jelita grubego,
• ngiodysplazji jelit,
• nowotworu żołądka lub jelit.

Jak przygotować się do badania na krew utajoną w kale?

Właściwe przygotowanie do badania minimalizuje ryzyko otrzymania wyniku fałszywie dodatniego lub fałszywie ujemnego. Na trzy dni przed testem należy odstawić niektóre leki, m.in. zawierające żelazo, rozrzedzające krew i o działaniu przeciwzapalnym. Przed badaniem nie należy spożywać alkoholu i innych substancji, które mogą spowodować podrażnienie układu pokarmowego, ani stosować leków zmiękczających stolec. Zaleca się również stosowanie diety bogatej w błonnik, który poprawia perystaltykę jelit, a nie ma wpływu na wynik.

Jak pobrać próbkę do badania kału?

Aby wynik badania był wiarygodny, zazwyczaj zaleca się pobranie 3 próbek kału, z trzech kolejnych dni. W aptece lub punkcie pobrań otrzymamy sterylne probówki z aplikatorem i specjalnym płynem transportowym, które należy przechowywać w lodówce i ogrzać do temperatury pokojowej bezpośrednio przed użyciem.

Kał najwygodniej oddawać do czystego pojemnika, np. jednorazowego basenu, z którego łatwo będzie pobierać próbkę. Ważne, żeby był on suchy, co zminimalizuje ryzyko rozcieńczenia materiału badawczego moczem lub wodą. Gotowe probówki przechowujemy szczelnie zamknięte w lodówce i przed upływem 6 godzin od momentu pobrania musimy odwieźć do analizy w laboratorium.

Jak czytać wyniki badania? Wynik dodatni i ujemny

Testy diagnostyczne na krew utajoną w kale pozwalają wykryć obecność hemoglobiny, czyli czerwonego barwnika krwi, lub enzymów, które ją przekształcają w próbce pobranego materiału badawczego. Prawidłowy wynik powinien mieścić się w granicach referencyjnych około 0,5 - 1,5 ml na dobę - wówczas mówimy o wyniku ujemnym. Pozytywny wynik badania przesiewowego w kierunku krwi utajonej świadczy o występowaniu nieprawidłowości w układzie pokarmowym lub toczącej się chorobie nowotworowej. Każdy dodatni wynik wymaga konsultacji lekarskiej i poddania się dalszej diagnostyce.

Źródła:

https://www.termedia.pl/showpdf.php?article_id=5854&filename=Badania+przesiewowe.pdf&priority=1

http://www.science24.com/paper/1525#gsc.tab=0