Maskne, czyli trądzik od maseczki ochronnej

Maseczki ochronne towarzyszą nam prawie od samego początku pandemii COVID-19. W wielu krajach, w tym w Polsce, jest obowiązek zakrywania nosa i ust w przestrzeni publicznej. To jedna ze skuteczniejszych metod zapobiegania rozprzestrzeniania się wirusa SARS-CoV-2, konsekwencją noszenia maseczek może być jednak wystąpienie trądziku. Ten nowy problem skórny zyskał już swoją własną nazwę - maskne, jako połączenie dwóch słów mask (ang. maseczka) i acne ( ang. trądzik). Jaki mechanizm jest odpowiedzialny za jego powstawanie? Jak się objawia maskne? Dowiedz się, jakie błędy popełniasz i jak zapobiegać powstawaniu trądziku od maseczki ochronnej.

Maskne - jak powstaje?

Trądzik jest chorobą wieloczynnikową. Do tej pory nie ustalono żadnej konkretnej przyczyny jego powstawania. W przypadku maskne główną rolę prawdopodobnie odgrywa wzrost wilgotności i temperatury w obszarze skóry objętym maseczką. Takie warunki:

• są świetnym środowiskiem rozwoju bakterii mogących potęgować występowanie zmian, poprzez nasilenie stanu zapalnego,
• sprzyjają nadmiernej pracy gruczołów łojowych,
• prowadzą do obrzęku keratynocytów (specjalistycznych komórek), zaburzając złuszczanie się martwego naskórka.

Wszystkie te czynniki mogą doprowadzić do zapychania mieszków włosowych, ich niedrożności oraz powstawania zmian na skórze. Te przypuszczenia opiera się na badaniach dotyczących trądziku tropikalnego, które wykazują związek gorącego i wilgotnego środowiska z nasileniem trądziku.

Inną hipotezą jest zakwalifikowanie maskne jako tzw. acne mechanica, czyli trądzik mechaniczny. Podczas noszenia maseczki skóra jest narażona na podrażnienia i otarcia powodujące mikrouszkodzenia, mogące być wrotami zakażeń bakteryjnych sprzyjających powstawaniu zmian.

Maskne – objawy

Zmiany skórne mogą mieć postać od łagodnych do ciężkich stanów zapalnych. Najczęściej spotykanym objawem jest uczucie swędzenia oraz nadmierne przetłuszczanie skóry, spowodowane zwiększoną produkcją łoju. W okolicach nosa i ust, na policzkach, a głównie na linii żuchwy, czyli w miejscach mających bezpośredni kontakt z maseczką, pojawiają się zaskórniki lub wykwity grudkowo-krostkowe. Występujące zmiany mogą powodować nadmierne dotykanie twarzy lub drapanie się, co nie tylko pogarsza stan skóry, ale również zwiększa ryzyko przeniesienia wirusa SARS-CoV-2 drogą oddechową. Dlatego należy unikać takiego zachowania oraz często myć ręce ciepłą wodą z mydłem lub je dezynfekować, zwłaszcza jeśli miały kontakt z maseczką.

Jak zapobiegać trądzikowi od maseczki ochronnej?

Najważniejszym sposobem zapobiegania maskne, jest odpowiednie przestrzeganie zasad higieny związanych z maseczką ochronną. Należy zmieniać maseczki za każdym razem, gdy zrobią się wilgotne, ponieważ ciepłe i wilgotne środowisko wewnątrz maseczki sprzyja rozwojowi bakterii odpowiedzialnych za występowanie tego problemu. W zależności od warunków atmosferycznych lub tego czy w maseczce mówimy lub uprawiamy sport, konieczna może okazać się zmiana maseczki nawet co 15 minut.

Maseczki wielokrotnego użytku należy prać po każdym użyciu w pralce w co najmniej 60 stopniach przez 45 min, a następnie prasować na najwyższej temperaturze. Jeśli nie ma takiej możliwości, można prać je w ciepłej wodzie z mydłem, a następnie zalać wrzątkiem na około 1 minutę lub obficie spryskać płynem do dezynfekcji na bazie alkoholu i pozostawić do wyschnięcia. Takie postępowanie spowoduje, że zginie nie tylko wirus SARS-CoV-2, przed którym chronimy się nosząc maseczki, ale również drobnoustroje wywołujące nieestetyczne zmiany na skórze. Maseczki jednorazowe, jak sama nazwa wskazuje, po użyciu należy wyrzucić do odpowiednich pojemników lub, jeśli nie ma do nich dostępu, schować je co najmniej w woreczku foliowym, zapobiegając rozprzestrzenianiu się patogenu.

Kolejnym ważnym aspektem w zapobieganiu trądzikowi ma materiał, z którego wykonana jest maseczka. Znacznie mniej problemów będą powodowały maseczki wielokrotnego użytku z naturalnych materiałów takich jak bawełna czy len, w porównaniu ze specjalistycznymi maseczkami medycznymi, z filtrem, odprowadzającymi znacznie mniej wilgoci. Co więcej, maseczki z tworzyw sztucznych mogą zawierać elementy gumy, wywołujące alergie kontaktowe. Należy pamiętać, że maseczki materiałowe powinny być wykonane co najmniej z dwóch warstw, aby mogły zapewnić odpowiednią ochronę. Przy praniu maseczek wielokrotnego użytku zaleca się unikać płynów do płukania, które często podrażniają skórę, a to sprzyja powstawaniu zmian.

Maseczki należy nosić jedynie w momencie, gdy jest to konieczne. Jeśli jednak nasza praca wymaga długotrwałego noszenia maseczki, zaleca się 15-minutową przerwę po 2 godzinach jej noszenia, o ile mamy taką możliwość.

W przypadku noszenia profesjonalnych masek medycznych, można we wnętrzu maski umieścić kawałek materiału z naturalnej tkaniny, który będzie pochłaniał nadmiar wilgoci. Należy jednak pamiętać, że maska musi nadal dobrze przylegać do skóry twarzy.

Zaleca się zatem nie tylko zdrowy styl życia, ale też mycie skóry twarzy co najmniej dwa razy dziennie ciepłą wodą, przy użyciu delikatnych środków myjących. Należy unikać stosowania mydeł o odczynie zasadowym. Najbardziej odpowiednimi środkami będą kosmetyki o naturalnym pH skóry, które oscyluje około 5. W oczyszczaniu można też stosować środki złuszczające, ale najlepiej takie, co do których mamy pewność, że nie wywołują nadmiernego podrażnienia skóry. Należy zadbać również o nawilżenie. Warto poszukać produktów o lekkiej konsystencji, często występujących w formie żelu, nie zawierających komedogennych składników, czyli takich, które zapychają pory w skórze. Najlepiej zrezygnować z ciężkiego makijażu, zwłaszcza pod maseczkę, a decydując się na jego noszenie, należy go zmyć najszybciej, jak to możliwe, a następnie dokładnie oczyścić cerę, umożliwiając skórze swobodne oddychanie.

Jeśli powyższe metody nie są skuteczne i zmiany nadal się utrzymują, konieczna może okazać się wizyta u dermatologa i zastosowanie miejscowego leczenia przeciwłojotokowego, przeciwbakteryjnego, keratolitycznego (złuszczającego) lub przeciwzapalnego, a nawet włączenie doustnie antybiotyku hamującego rozwój zmian.

Źródła:

1. Kosasih, L.P. 2020. MASKNE: Mask-Induced Acne Flare During Coronavirus Disease-19. What is it and How to Manage it?. Open Access Macedonian Journal of Medical Sciences. 8, T1 (Oct. 2020), 411-415. DOI:https://doi.org/10.3889/oamjms.2020.5388. 
2. Gomolin, T. A., Cline, A., & Russo, M. (2020). Maskne: Exacerbation or Eruption of Acne During the COVID-19 Pandemic. SKIN The Journal of Cutaneous Medicine, 4(5), 438-439. https://doi.org/10.25251/skin.4.5.7
3. Chaiyabutr, C., Sukakul, T., Pruksaeakanan, C., Thumrongtharadol, J. and Boonchai, W. (2020), Adverse skin reactions following different types of mask usage during the COVID‐19 pandemic. J Eur Acad Dermatol Venereol. https://doi.org/10.1111/jdv.17039
4. Han C, Shi J, Chen Y, Zhang Z. Increased flare of acne caused by long-time mask wearing during COVID-19 pandemic among general population. Dermatol Ther. 2020;33(4):e13704. doi:10.1111/dth.13704
5. Elisheva  R. Adverse  effects  of  prolonged  mask  use  among healthcare professionals during COVID-19. J Infect Dis Epidemiol. 2020;6(3):19810. https://doi.org/10.23937/2474-3658/1510130
6. Jabłońska S., Majewski S. Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. Wydawnictwo lekarskie PZWL. Warszawa 2008. ISBN 978-83-200-4707-3.