Zapalenie tchawicy - przyczyny, objawy i leczenie

Wirusowe i bakteryjne choroby zapalne dróg oddechowych powszechnie występują w naszej populacji. Ilość zachorowań jest znacznie zwiększona w okresie jesienno-zimowym, sprzyjającym rozprzestrzenianiu się infekcji przenoszonych drogą kropelkową. Ludzie przebywający w zamkniętych, niewietrzonych pomieszczeniach łatwo zarażają się od siebie różnymi gatunkami wirusów atakujących drogi oddechowe. Niskie temperatury panujące na zewnątrz sprzyjają ich namnażaniu się w błonach śluzowych, osłabiają także ogólną odporność. Zapalenie tchawicy w porównaniu z zapaleniem gardła i migdałków czy też zatok przynosowych nie jest częstą dolegliwością, jednak jego objawy mogą być dla chorego bardzo uciążliwe. Dowiedz się więcej o zapaleniu tchawicy i zobacz jak radzić sobie z jego objawami.

Zapalenie tchawicy - przyczyny

Tchawica jest narządem umiejscowionym w śródpiersiu, stanowiącym przedłużenie krtani biegnące aż do rozwidlenia na dwa główne oskrzela. W związku z położeniem, izolowane zapalenie tchawicy występuje bardzo rzadko. O wiele częściej pojawia się ono razem z zapaleniem krtani, zdarza się także, że proces zapalny rozprzestrzenia się na oskrzela. Dzieje się tak głównie wtedy, kiedy jest on zbyt późno diagnozowany lub nieprawidłowo leczony.

Podobnie jak w przypadku zapalenia krtani, również zapalenie tchawicy najczęściej jest spowodowane przez wirusy oddechowe np. wirus RSV, paragrypy czy adenowirus. O wiele rzadziej przyczyną jest infekcja bakteriami atypowymi. Choroba występuje zarówno u dzieci jak i u dorosłych. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową, gdy osoba chora przebywająca w naszym towarzystwie kaszle lub kicha. Mikroorganizmy mogą zostać także przeniesione do dróg oddechowych na rękach, jeżeli wcześniej dotykaliśmy przedmiotów, na które upadły zawierające je mikroskopijne kropelki wydzieliny chorego. Na rozwój choroby znacznie bardziej narażeni są palacze tytoniu, u których wskutek ciągłego działania szkodliwego dymu dochodzi do uszkodzeń nabłonka dróg oddechowych, co ułatwia wnikanie patogenów i ich rozwój. Palacze są także narażeni na cięższy przebieg choroby i większe ryzyko powikłań.

W rzadkich przypadkach do stanu zapalnego w obrębie tchawicy może dojść kiedy wdychamy środki chemiczne działające drażniąco na drogi oddechowe takie jak rozpuszczalniki czy żrące środki myjące.

Duszący kaszel i inne objawy zapalenia tchawicy

Zapaleniu tchawicy towarzyszą ogólne objawy obecne przy każdej infekcji – poczucie rozbicia, osłabienie oraz gorączka. Często występuje także chrypka i ból gardła, związane ze współistniejącym zapaleniem krtani. Najbardziej uciążliwy dla chorych jest jednak suchy, duszący, uporczywy kaszel obecny zarówno w dzień jak i nocą. W niektórych przypadkach może się pojawić uczucie nasilonej duszności, a także bólu za mostkiem i w obrębie szyi. Nie należy tego lekceważyć, silna duszność a także ból zamostkowy zawsze powinny skłonić nas do pilnego kontaktu z lekarzem. U osób cierpiących na przewlekłe schorzenia układu oddechowego zapalenie tchawicy może szybko przejść w zapalenie oskrzeli lub płuc więc te osoby wymagają szczególnej uwagi. W przypadku powikłania jakim jest zapalenie płuc czasem wymagają nawet leczenia szpitalnego.

Leczenie zapalenia tchawicy

Wirusowe infekcje dróg oddechowych wymagają wyłącznie leczenia objawowego i kilkudniowego wypoczynku. Pomocne są leki przeciwgorączkowe i przeciwzapalne, takie jak paracetamol czy ibuprofen. Lekarz laryngolog może stosować także preparaty rozrzedzające wydzielinę z dróg oddechowych ułatwiając jej odkrztuszanie, ale nie w początkowej fazie suchego kaszlu .

Jeżeli zapalenie tchawicy jest wynikiem zakażenia bakteryjnego, poza leczeniem objawowym konieczne jest zastosowanie antybiotyku. Należy pamiętać, że o włączeniu antybiotykoterapii zawsze decyduje lekarz na podstawie wykonanych badań. Nie należy samodzielnie stosować antybiotyków np. pozostałych po leczeniu innych infekcji.

Przy bardzo nasilonych dusznościach lekarz może zdecydować o podaniu wziewnych glikokortykosteroidów lub leków rozszerzających drogi oddechowe. W skrajnych sytuacjach konieczne jest przyjęcie chorego do szpitala, w celu zastosowania tlenoterapii lub inwazyjnych technik wspomagania oddychania.

Duszący kaszel w nocy - domowe sposoby

Poza klasyczną farmakoterapią istnieją domowe sposoby poprawiające samopoczucie pacjenta i zmniejszające nasilenie objawów. Przede wszystkim, jak w trakcie każdej choroby warto zapewnić sobie możliwość kilkudniowego odpoczynku w domu. Pomoże on naszemu organizmowi w pełni zmobilizować się do walki z patogenami. Poza tym ograniczenie kontaktów z innymi osobami jest konieczne żeby zminimalizować ryzyko rozprzestrzeniania się choroby. W łagodzeniu duszności i kaszlu pomoże utrzymanie właściwej wilgotności powietrza w pomieszczeniu gdzie przebywa chory. W tym celu można użyć nawilżacza powietrza, a jeżeli nie posiadamy takiego urządzenia, położyć wilgotne ręczniki na kaloryferach. Pomocne mogą się okazać także inhalacje pary wodnej z olejkiem np. sosnowym lub eukaliptusowym. W aptekach dostępne są gotowe zestawy do inhalacji, możemy też posłużyć się kuchennym naczyniem z zagotowaną wodą. Należy pamiętać o spożywaniu dużej ilości płynów, utrata wody z organizmu jest bowiem znacznie większa podczas gorączki i kaszlu. W okresie choroby powinno się unikać wystawiania dróg oddechowych na wszelkie czynniki drażniące takie jak mroźne powietrze, dym tytoniowy czy żrące środki higieniczne. Mogą one znacznie nasilać duszność i kaszel wydłużając okres powrotu do zdrowia.

Źródła:

1. A Boroń – Kaczmarska, A Wiercińska – Drapało. Choroby zakaźne i pasożytnicze. PZWL, Warszawa 2017. ISBN: 978-83-200-5422-4
2. M Blot, P Bonniaud-Blot, N Favrolt i wsp. Update on childhood and adult infectious tracheitis. Med Mal Infect. 2017 Nov; 47(7): 443-452.
3. W Hryniewicz, P Albrecht, A Radzikowski. Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2016. ISBN 978-83-938000-5-6
4. Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna, Kraków 2019. ISBN: 9788374305686