Zespół cieśni podbarkowej – objawy, leczenie

Duża liczba struktur i funkcji pełnionych przez staw barkowy sprawia, że jest on narażony na różnego typu urazy. Zespół cieśni podbarkowej określany też jako konflikt podbarkowy i SIS to jedna z najczęstszych dysfunkcji stawu ramiennego. Wśród przyczyn wymienia się urazy, zmiany zwyrodnieniowe oraz uprawianie szczególnych dyscyplin sportu. Proces leczenia jest długi i obejmuje farmakoterapię, rehabilitację, a w ostateczności zabieg chirurgiczny. Sprawdź, na czym polega to schorzenie i jak sobie z nim poradzić.

Zespół cieśni podbarkowej – co to jest?

Bóle barku występują stosunkowo często, a jest to spowodowane złożoną budową tej części ciała. Mianem przestrzeni podbarkowej określa się wolną przestrzeń między strukturami stawu ramiennego.

Od góry cieśń podbarkowa jest ograniczona wyrostkiem barkowym, więzadłem kruczo-barkowym oraz stawem barkowo-obojczykowym. Jej dolna część jest utworzona przez powierzchnię głowy kości ramiennej i guzek większy. Przez niewielką przestrzeń (około 1-1,5 cm) przechodzi warstwa mięśni. Są to mięśnie stożka rotatorów, umożliwiające ruchy rotacyjne ramienia, zgięcie i odwiedzenie w stawie ramiennym.

W sytuacji patologicznej, kiedy zmniejszona jest przestrzeń podbarkowa, dochodzi do uciśnięcia i miażdżenia znajdujących się w niej struktur. Przyczyną zwężenia jest zachwianie równowagi mięśniowej, powodujące zbliżenie kości ramiennej do wyrostka barkowego. Takie schorzenie nazywamy zespołem cieśni podbarkowej, ciasnoty barkowej, SIS (subacromial impingement syndrome)lub konfliktem podbarkowym. Może się ono pojawić u każdej osoby ze zwężoną przestrzenią podbarkową, wykonującą ruchy kończyny górnej ponad głowę. Choroba przytrafia się najczęściej osobom po 40. roku życia. Szczególnie narażeni są na nią sportowcy uprawiający takie dyscypliny jak: tenis, siatkówka, podnoszenie ciężarów, pływanie, rzut młotem lub oszczepem. Niestety schorzenie bywa źle diagnozowane i zdarza się, że lekarze błędnie wskazują na zmiany zwyrodnieniowe lub zespół bolesnego barku. Jeśli specjalista nie rozpozna SIS i nie wprowadzi prawidłowego leczenia, może dojść do przedłużającego stanu zapalnego, a w konsekwencji poważnych uszkodzeń, przede wszystkim ścięgien, kaletki oraz pierścienia mięśni rotatorów odpowiedzialnych za ruchy ręki w stawie ramiennym.

Wśród czynników mogących doprowadzić do zespołu cieśni podbarkowej znajdują się:

• urazy obręczy barkowej i stawu ramiennego;
• dysfunkcje mięśni stożka rotatorów odpowiedzialnych za prawidłowe ustawienie głowy kości ramiennej;
• wady anatomiczne wyrostka barkowego, wyróżnia się trzy typy wyrostka: prosty, zakrzywiony i haczykowaty. Typ haczykowaty ma największy wpływ na zmniejszenie przestrzeni;
• wady postawy ciała;
• zmiany zwyrodnieniowe wyrostka barkowego lub stawy barkowo-obojczykowego;
• zmiany w budowie więzadła kruczo-barkowego;
• zapalenie kaletki podbarkowej;
• dysfunkcje tkanek miękkich tworzących zawartość przestrzeni podbarkowej;
• neuropatie.

Ze względu na stopień zaawansowania zmian patologicznych zespół ciasnoty podbarkowej dzielimy na:

• stopień I – oznacza odwracalne zmiany zapalne kaletki podbarkowej i pierścienia rotatorów, charakteryzuje się obrzękiem i krwawieniem kaletki i stożka rotatorów; najczęściej występuje u osób poniżej 25. roku życia;
• stopień II – charakteryzuje się zwłóknieniem ścięgien stożka rotatorów bez ich rozerwania, są to zmiany nieodwracalne; najczęściej stwierdza się u osób między 25. a 40. rokiem życia;
• stopień III – oznacza częściowe lub całkowite rozdarcie mięśni wchodzących w skład stożka rotatorów; najczęściej dotyczy pacjentów po 40. roku życia.

Zespół cieśni podbarkowej - objawy

Objawy cieśni podbarkowej mogą być zróżnicowane i współwystępować z innymi schorzeniami. Jednak z reguły obejmują one:

• ból określany mianem kłującego w przednio-bocznej części barku (w czasie nagłego zgięcia i odwodzenia);
• tkliwość w okolicy wyrostka barkowego;
• zaburzenie prawidłowego rytmu barkowo-obojczykowego;
• dolegliwości w czasie spania na chorym barku’
• osłabienie siły mięśniowej obręczy barkowej;
• przykurcze mięśniowe;
• zaburzenia neurologiczne.

W początkowym stadium choroby, gdy mamy do czynienia ze stanem zapalnym, ból może występować nocą.

Zespół cieśni podbarkowej – leczenie

Bardzo istotna jest dokładna diagnoza schorzenia. Rozpoznania zespołu cieśni podbarkowej polega na przeprowadzeniu pogłębionego wywiadu z pacjentem oraz badaniu fizykalnym, w którym lekarz stwierdza bolesność przy ruchach stawu ramiennego, zwłaszcza w momencie zgięcia i rotacji wewnętrznej ręki oraz bolesną palpację stawu barkowo-obojczykowego. Dodatkowo specjalista zleca diagnostykę uzupełniającą w celu potwierdzenia wystąpienia patologii. Przydatne są: USG, tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny.

Leczenie SIS polega przede wszystkim na zmniejszeniu utrudniających funkcjonowanie dolegliwości bólowych przy wykorzystaniu farmakoterapii, a następnie przywrócenie jak największej sprawności chorego stawu przy pomocy rehabilitacji. Ocenia się, że proces musi trwać przynajmniej 10 miesięcy. Jeśli takie leczenie nie przynosi efektów, konieczna jest interwencja chirurgiczna. Zabieg (najlepiej metodą artroskopową) ma na celu zwiększenie przestrzeni wewnątrz stawu, wyrównuje się wyrostek barkowy, przeprowadza się plastykę stawu barkowo-obojczykowego, ścięgna mięśnia dwugłowego lub usuwa zniszczoną kaletkę oraz więzadło kruczo-barkowe. Po operacji rękę unieruchamia się i należy rozpocząć rehabilitację.

Sprawdź też: zespół cieśni nadgarstka

Źródła:

1. Pop T., Rehabilitacja w zespole bolesnego barku. Medical Tribune, 2015(02).
2. Zarzycki M., Zarzycka K., Domżalski M., et al.; Zastosowanie techniki mobilizacji w leczeniu zespołu ciasnoty przestrzeni podbarkowej, Aktualności neurologiczne, 2013, 13(3), 189-194.
3. Tangrakulwanich B., Kapkird A.; Analyses of possible risk factors for subacromial impingement syndrome, World Journal of Orthopedics, 2012(3), 5-9.