Alkohol w ciąży

Alkohol łatwo przenika przez łożysko do krwioobiegu płodu. Niesie ze sobą ryzyko wystąpienia wielu zaburzeń w rozwoju dziecka. Sprawdź dlaczego warto, abyś całkowicie i kategorycznie unikała go w ciąży.

Alkohol w organizmie kobiety w ciąży

Według badań 50% kobiet deklaruje spożycie alkoholu w ciąży przed jej rozpoznaniem. Z czego 18% nie zaprzestaje jego spożywania aż do porodu. Podczas, gdy nawet najmniejsza ilość alkoholu wprowadzona do organizmu kobiety w ciąży zwiększa ryzyko wystąpienia zaburzeń w rozwoju jej dziecka.  

Przenikanie alkoholu do płodu ma miejsce już od początku jego życia wewnątrzmacicznego. Najsilniejsze działanie teratogenne, a więc toksyczne wykazuje między pierwszym a ósmym tygodniem ciąży. Zaledwie po 30 – 40 minutach od spożycia alkoholu jego stężenie we krwi płodu osiąga stężenie zbliżone do poziomu we krwi matki. Ponadto u płodu alkohol jest dwukrotnie wolniej metabolizowany niż przez organizm matki. Co jest wynikiem niedojrzałości enzymatycznej wątroby.  Alkohol w największych ilościach gromadzi się w tkankach najbardziej uwodnionych człowieka. W związku z czym na uszkodzenie poalkoholowe najbardziej narażona jest substancja szara mózgu.

Alkohol w pierwszych tygodniach ciąży

Już w pierwszych tygodniach ciąży alkohol spożyty przez kobietę może wykazywać negatywny wpływ na rozwój dziecka. W przypadku poszczególnych organów okres największej wrażliwości na uszkodzenia poalkoholowe kształtuje się następująco:

• serce : od 3,5 do 6,5 tygodnia ciąży
• kończyny: między 4 a 6 tygodniem ciąży
• oczy : od 4 do 8 tygodnia ciąży
• nos : od 7 do 7 tygodnia ciąży
• zęby : od 7 do 8 tygodnia ciąży
• podniebienie twarde i zewnętrzne narządy płciowe : między 7 a 12 tygodniem ciąży
• uszy : od 5 do 12 tygodnia ciąży
• ośrodkowy układ nerwowy : między 3 a 16 tygodniem ciąży.

Ponadto spożywanie alkoholu w pierwszym trymestrze ciąży może skutkować: deformacjami twarzoczaszki, wadami serca, uszkodzeniem wątroby, a nawet obumarciem płodu i poronieniem.

Wpływ ilości alkoholu na rozwój płodu

Nie ma bezpiecznej dawki alkoholu w ciąży, nawet najmniejsze ilość mogą wpływać na rozwój płodu. Alkohol może wyrządzić szkody nie tylko w przebiegu formowania się organów dziecka. Do uszkodzeń może dojść w okresie całej ciąży. Mogą nastąpić nieodwracalne chemiczne mikrouszkodzenia w ośrodkowym układzie nerwowym lub dotyczące nerwu wzrokowego. 

Zaburzenia w rozwoju dziecka w skutek spożycia alkoholu w ciąży

Zespół objawów chorobowych u dzieci, których matki spożywały alkohol w okresie ciąży określany jest mianem poalkoholowego spektrum zaburzeń rozwojowych. W skrócie FASD. Częstotliwość występowania FASD wynosi 1 na 100 urodzeń.

W ramach FASD klasyfikowane są następujące zaburzenia:

- FAS – płodowy zespół alkoholowy,

- FAE – płodowy efekt alkoholowy. Jest łagodniejszą formą FAS. Występuje mniejszy stopień nasilenia defektów fizycznych i psychicznych,

- ARND – neurobehawioralne zaburzenia zależne od alkoholu. Dzieci nie wykazują anomalii fizycznych twarzy. Mogą cechować się zaburzeniami rozwojowymi centralnego układu nerwowego,

- ARBD – poalkoholowy defekt urodzeniowy. Występują anomalie fizyczne budowy szkieletu, uszkodzenia serca lub zaburzenia widzenia oraz słyszenia,

- pFAS – częściowy zespół alkoholowy płodu. U dziecka pojawiają się niektóre fizyczne objawy FAS, a także uszkodzenia centralnego układu nerwowego, które związane są z trudnościami w nauce i zachowaniu.

FAS – alkoholowy zespół płodowy

Płodowy zespół alkoholowy określa szkody zdrowotne, które dotyczą układu nerwowego, odmienności w budowie ciała oraz zaburzeń w funkcjonowaniu dzieci narażonych w życiu płodowym na działanie alkoholu. Ryzyko wystąpienia FAS wskutek spożywania alkoholu wzrasta: 12, 61 i 65 krotnie odpowiednio w I, II i III trymestrze ciąży. W przypadku kobiet pijących alkohol wyłącznie w I trymestrze szansa urodzenia dziecka z płodowym zespołem alkoholowym jest 5 – krotnie niższa niż u kobiet spożywających alkohol przez całą ciążę.

FAS w zakresie anomalii w budowie twarzy może przejawiać się: skróconymi szparami powiekowymi, szeroko rozstawionymi oczodołami, szeroką nasadą nosa, brakiem rynienki pod nosowe, krótkim i zadartym nosem, brakiem czerwieni wargowej, spłaszczoną środkową częścią twarzy, słabo rozwiniętą żuchwą, opadającymi powiekami i nisko osadzonymi małżowinami usznymi. Ponadto dzieci z FAS charakteryzują się: niskim wzrostem, obfitszym owłosieniem skóry głowy, brwi oraz rzęs, nierozwiniętymi paznokciami u rąk i stóp, brakami szkliwa w zębach, krótką szyją, skrzywieniem kręgosłupa, anomaliami rozwojowymi serca, narządów płciowych, nerek czy wątroby, szybkim męczeniem się, słabą koordynacją wzrokową, ruchową, przestrzenną, widzenia, słyszenia, mięśniową, a także opóźnioną zdolnością mówienia i niezdarnością ruchową. U dzieci z FAS występuje duża rozpiętość ilorazu inteligencji w zakresie od 29 do 120 IQ. Połowa z nich wykazuje niepełnosprawność umysłową w różnym stopniu. Przejawia się ona problemami: w zapamiętywaniu treści, z koncentracją uwagi, z planowaniem, przewidywaniem oraz wykonywaniem czynności.

Toksyczny wpływ picia alkoholu w ciąży jest widoczny już w okresie niemowlęcym. Przejawia się: wadami serca, wadami układu moczowo – płciowego, defromacją genitaliów, rozszczepem kręgosłupa, anomaliami kośćca, dysmorfią twarzy, która obejmuje opadanie powieki górnej, zez, krótki, zadarty nos oraz małe oczodoły. Noworodki cierpiące na płodowy zespół alkoholowy wykazują zaburzenia zdolności adaptacyjnych. Mają także skłonność do alergii, są wrażliwe na światło i dźwięk oraz mają problem w zachowaniu naprzemiennego cyklu snu i czuwania.

Picie alkoholu w ciąży może narazić Twoje dziecko na poważne problemy zdrowotne. Szkodliwe mogą być już najmniejsze jego dawki. Dlatego warto, abyś planując ciąże ograniczyła jego spożycie i wyeliminowała alkohol całkowicie będąc w ciąży.