Cukrzyca a koronawirus - co warto wiedzieć?

W oparciu o ogólnoświatowe badania uznano, że cukrzyca nie zwiększa możliwości zakażenia koronawirusem. Cukrzyca wpływa jednak na przebieg COVID – 19 w aspekcie zwielokrotnienia ryzyka rozwoju ciężkich powikłań, jak też zgonu. Dowiedz się czy typ cukrzycy wpływa na ryzyko i przebieg zakażenia koronawirusem. Jak cukrzyca wpływa na ryzyko infekcji bakteryjnych i w jaki sposób się przed nimi bronić? Czy używki takie jak papierosy czy alkohol są dla cukrzyków szczególnie niebezpieczne w czasie pandemii koronawirusa?

Koronawirus - cukrzyca jako czynnik ryzyka

Osoby chorujące na cukrzycę wykazują zwiększone predyspozycje do infekcji zarówno bakteryjnych, jak i wirusowych, co związane jest z upośledzoną odpornością. Stwierdzono, że cukrzyca nie zwiększa prawdopodobieństwa zakażenia koronawirusem. Zauważono jednak, że osoby chorujące na cukrzycę, w sytuacji braku kontroli metabolicznej, charakteryzują się wyższym ryzykiem rozwoju COVID-19, jak też ciężkich powikłań oraz zgonu niż osoby zdrowe. Co więcej każda choroba towarzysząca zwiększa to ryzyko. Szczególnie chorzy z cukrzycą typu 1 zagrożeni są gwałtownym wzrostem stężenia glukozy oraz zwiększonym ryzykiem rozwoju cukrzycowej kwasicy ketonowej (CKK) w przebiegu COVID-19.

Brak jest danych świadczących o tym, by typ cukrzycy miał wpływ na ryzyko zakażenia koronawirusem i rozwoju COVID-19. Istotne natomiast jest to, że zależnie od danego typu cukrzycy pacjenci różnią się powikłaniami i sposobem kontroli choroby podstawowej. Na przebieg COVID-19 wpływ ma występowanie mikroangiopatii (zmiany w małych naczyniach krwionośnych) cukrzycowej, która negatywnie oddziałuje na wymianę gazową. U diabetyków występują również zmiany w oddychaniu rzutujące na objętość płuc i ich zdolność dyfuzyjną. Co więcej, niekorzystnym zjawiskiem jest utrzymująca się hiperglikemia, ponieważ pogarsza ona wynik leczenia. Ponadto prowadzi do gwałtownego pogorszenia funkcji spirometrycznych. Niewskazana jest też hipoglikemia, wykazano bowiem, że zwiększa śmiertelność ogólną, jak również z przyczyn sercowo – naczyniowych wskutek nasilania agregacji płytek krwi i stanu zapalnego. Równocześnie zakażenie koronawirusem utrudnia kontrolę glikemii.

Cukrzyca typu 1 a koronawirus

Początkowe badania wskazywały na pogorszenie rokowań w przypadku zakażenia koronawirusem głównie u osób z cukrzycą typu 2. Nowsze badania dowodzą, że również cukrzyca typu 1 predysponuje do ciężkich powikłań COVID – 19, jednak z dwukrotnie mniejszą częstotliwością i nieco łagodniejszym przebiegiem. Co może być wynikiem młodszego wieku chorych z cukrzycą typu 1. Niektóre badania wskazują także, że koronawirus niszczy komórki beta w trzustce, upośledzając w ten sposób wydzielanie insuliny, co przedkłada się na możliwość wystąpienia świeżej cukrzycy typu 1 w trakcie zakażenia SARS-CoV-2, pogorszenia wyrównania cukrzycy już zdiagnozowanej oraz wystąpienia powikłań np. cukrzycowej kwasicy ketonowej.

Koronawirus a cukrzyca typu 2

Cukrzyca typu 2, zwłaszcza przy niekontrolowanej hiperglikemii, zwiększa ryzyko hospitalizacji wskutek zakażenia koronawirusem, konieczności intensywnej terapii oraz śmiertelności z powodu COVID-19. Niekorzystnie wpływa również towarzysząca często cukrzycy typu 2 nadwaga i otyłość. Jest czynnikiem wpływającym na częstość stosowania wentylacji mechanicznej. Ryzyko zgonu z powodu COVID-19 rośnie również wraz z wiekiem, a cukrzyca typu 2 w przeciwieństwie do cukrzycy typu 1 dotyczy przede wszystkim osób dorosłych.

Zapobieganie COVID-19 u osób z cukrzycą

W przypadku cukrzycy ważnym elementem profilaktyki zakażenia koronawirusem jest kontrola glikemii poprzez: regularne przyjmowanie leków, regularne monitorowanie stężenia glukozy oraz kontrolę stężenia ketonów szczególnie przy utrzymującej się hiperglikemii. Drugim istotnym czynnikiem zmniejszającym ryzyko COVID – 19 jest prowadzenie zdrowego stylu życia, do którego zalicza się: prawidłową dietę ( regularne posiłki, ograniczenie cukrów prostych), aktywność fizyczną, unikanie palenia papierosów oraz spożywania alkoholu, a także zminimalizowanie stresu. Jako trzeci element profilaktyki wymienia się kontrolę chorób współistniejących (np. nadciśnienie tętnicze, hipercholesterolemię) oraz poddawanie się zalecanym szczepieniom (m.in. przeciwko pneumokokom i grypie).

Źródła:

• Stelmach M. Związek cukrzycy z koronawirusem. Kurier medyczny 2020, 4: 10 – 11.
• https://cukrzyca.info.pl/aktualnosci/nowy_koronawirus_sars_cov_2_covid_19_a_cukrzyca
• Ugwueze C.V. et al. COVID-19 and Diabetes Mellitus: The Link and Clinical Implications. Dubai Diabetes Endocrinol J 2020;26: 69 – 77. 
• https://cukrzyca.info.pl/menu/informacje_dla_pacjentow
• Apicella M. et al. COVID-19 in people with diabetes: understanding the reasons for worse outcomes. Lancet Diabetes Endocrinol 2020; 8: 782 – 792. 
• Gregory J. M. et al. COVID-19 Severity s Tripled in the Diabetes Community: A Prospective Analysis of the Pandemic's Impact in Type 1 and Type 2 Diabetes. https://care.diabetesjournals.org/content/diacare/early/2020/12/01/dc20-2260.full.pdf
• Chowdhury S., Goswami S. COVID-19 and type 1 diabetes: dealing with the difficult duo. International Journal of Diabetes in Developing Countries 2020; 40 (3): 315 – 320. 
• Muniyappa R., Gubbi S. COVID-19 pandemic, coronaviruses, and diabetes mellitus. Am J Physiol Endocrinol Metab 2020; 318: E736 – E741. 
• Katulanda P. et al. Prevention and managment of COVID – 19 among patients with diabetes: an appraisal of the literature. Duabetologia 2020; 63: 1440 – 1452.