Wybielanie zębów w domu czy w gabinecie? Podpowiadamy!

Białe zęby, a właściwie perłowe, bo taki jest ich naturalny kolor, to dla wielu osób istotny atrybut urody, jednak niełatwo utrzymać je w takim stanie przez całe życie. Kolor zębów zmienia się z czasem, a wpływa na niego wiele czynników. Istnieją jednak skuteczne sposoby na wybielanie zębów. Jak wybielać zęby? Czy zdecydować się na wybielanie zębów w domu, czy zrobić to w gabinecie stomatologicznym? Radzimy, co lepiej wybrać.

Nawet najjaśniejszy odcień szkliwa może ulec przyciemnieniu. Wpływa na to kilka czynników, a przebarwienia mogą obejmować zarówno pojedyncze zęby jak i całe uzębienie.

Co powoduje przebarwienia zębów?

Zmiana koloru zębów jest wynikiem pojawiających się na powierzchni lub wewnątrz tkanek zęba barwników pochodzenia zewnętrznego, najczęściej pochodzących z pokarmów, napojów czy substancji smolistych z tytoniu. Zdolność substancji organicznych do selektywnej absorpcji światła widzialnego jest związana z obecnością w cząsteczkach grup atomów nazwanych chromoforami. Związki, które posiadają kilka grup chromoforowych, to chromogeny. Na ostateczny kolor przebarwionych zębów wpływ ma kombinacja chromogenów i barwników oraz właściwy dla danego pacjenta kolor zębów, który jest cechą wrodzoną i dziedziczną. 

Przebarwienia zębów mogą być wewnętrzne i zewnętrzne – w zależności od umiejscowienia chromogenów. Przebarwienia wewnętrzne wynikają ze zmian strukturalnych tkanek twardych zęba, czyli zarówno ich składu chemicznego jak grubości i powstają w okresie tworzenia się zawiązków zębów lub po ich wyrżnięciu się i uformowaniu. Wpływ na to mają różne choroby metaboliczne oraz przyjmowane leki i inne substancje, dostarczane do organizmu.

Mogą to być antybiotyki z grupy tetracyklin, także przyjmowane przez kobietę w ciąży, które wpływają na zawiązki zębów rozwijającego się dziecka, leki przeciwtrądzikowe stosowane w wieku dojrzewania czy nadmierna podaż fluoru w wodzie pitnej.  Na kolor zębów wpływa też stosowanie terapii onkologicznych, takich jak chemioterapia lub naświetlanie.

Do grupy przebarwień wewnętrznych należą również zmiany koloru zębów związane z wiekiem – w miarę upływu lat zęby stają się ciemniejsze i żółkną. 

Natomiast przebarwienia zewnętrzne mogą być skutkiem spożywania pewnych produktów, takich jak kawa, herbata, ciemne gazowane napoje, czerwone wino, a także palenia tytoniu czy fajki.  Wpływ na ich powstanie mogą mieć także składniki płukanek stosowanych w leczeniu zapalenia dziąseł czy zapalenia gardła. Składnikiem takich płukanek bywa chlorheksydyna, która jest odpowiedzialna za zmianę koloru zębów, kiedy stosowana jest dłużej niz 14 dni.

Na zmianę koloru zębów może także wpływać niedostateczna higiena jamy ustnej, czyli nieregularne mycie zębów oraz zalegający kamień nazębny i osady. 

W każdym z tych przypadków można zastosować metody powodujące rozjaśnienie szkliwa. Kolor zębów pod wpływem wybielających środków chemicznych stanie się bliższy ideałow, czyli rozjaśni się nawet o kilka tonów.

Istnieje wiele metod rozjaśniania koloru zębów, zarówno tych, które możemy zastosować samodzielnie w domu, jak i takich, którym możemy się poddać w specjalistycznym gabinecie stomatologicznym. 

Gdy zastanawiamy się, jak wybielać zęby, warto pamiętać o tym, że zabiegi wybielania możemy zastosować wyłącznie na zdrowych zębach. Jeżeli cierpimy na próchnicę lub na zębach zebrał się kamień lub osad, trzeba najpierw uporać się z tymi problemami, a dopiero potem zadbać o estetyczną stronę uśmiechu.

Zastosowanie środków wybielających na zęby z próchnicą może spowodować podrażnienie miazgi i duże dolegliwości bólowe.

Wybielanie zębów w domu

Jak wybielać zęby w domu? Najprostszym sposobem wydaje się zastosowanie jednej z wybielających past do zębów, których jest tak wiele, że zajmują całe półki w drogeriach. 

Producenci podają, że pasta ma właściwości wybielające. Jednak jest to tylko hasło marketingowe. Pasta może jedynie usunąć przebarwienia zgromadzone na powierzchni szkliwa. Nie posiada właściwości wybielających, to znaczy, że nie jest w stanie rozjaśnić obecnego koloru szkliwa. Właściwości wybielające posiadają jedynie środki chemiczne, których w paście niestety nie znajdziemy. 

Tak więc u osób, które mają skłonności do odkładania się kamienia czy osadów, lub palą tytoń, pasta wybielająca będzie wspomagała utrzymanie naturalnego odcienia zębów, nie zmieni jednak jego koloru na jaśniejszy.

Inną metodą może być zastosowanie wybielających pasków żelowych, które nakłada się na zęby, zwykle dwa razy dziennie, w sumie na kilkanaście minut. Przy ich użyciu trzeba być jednak ostrożnym. Nasączone są one specjalnymi substancjami,  które w chemiczny sposób wybielają szkliwo. Zazwyczaj są to niskoprocentowe żele zawierające na przykład nadtlenek wodoru, czy nadtlenek karbamidu. Ważne jest, aby zastosować się do instrukcji użytkowania podanej przez producenta. Niskie stężenie substancji czynnej pozwala w bezpieczny sposób delikatnie rozjaśnić odcień zębów.

Wadą pasków jest jednak to, że trudno je zamocować i nie trzymają się dobrze na zębach. Mogą także nie objąć całej powierzchni zęba, wówczas wybielanie będzie tylko częściowe, co nie da dobrego efektu.

Często na portalach internetowych możemy natknąć się na porady, jak domowymi sposobami można wybielić zęby. Papka z sody oczyszczonej, sok z cytryny czy skórka banana to tylko niektóre z kreatywnych pomysłów.

Metody te zwykle nie dają spodziewanych efektów albo ich efekty mogą być jedynie krótkotrwałe, poza tym ich stosowanie może być groźne dla zdrowia. Mogą bowiem uszkadzać błonę śluzową policzków lub dziąseł, prowadząc do bolesnych ranek lub aft, mogą także uszkadzać szkliwo i powodować trwałą nadwrażliwość zębów.

Decydując się na wybielanie zębów, trzeba rozważyć wszystkie te aspekty i zdecydować, czy nie lepiej powierzyć swój uśmiech profesjonaliście, który nie tylko zadba o jego biel, ale także zatroszczy się o zdrowie zębów i jamy ustnej. 

Wprawdzie wizyta u stomatologa będzie się wiązała z wyższymi kosztami, ale biorąc pod uwagę efekty zabiegów i co ważne, ich bezpieczeństwo, warto taki wydatek ponieść.

Profesjonalne wybielanie zębów

Jest kilka metod profesjonalnego wybielania zębów, które dostępne są w gabinetach stomatologicznych. 

Jedną z najpopularniejszych metod jest wybielanie nakładkowe. Na wizycie, po badaniu stanu uzębienia i zakwalifikowaniu do zabiegu, lekarz pobiera wyciski pod indywidualne szyny wybielające. Pacjent odbiera je na kolejnej wizycie oraz zostaje poinstruowany przez lekarza, jak ich używać. Indywidualnie dopasowany zostaje również żel i jego stężenie środka aktywnego.

Następnie pacjent stosuje nakładki samodzielnie w domu, przed ich użyciem umieszczając w nich otrzymany w gabinecie preparat wybielający. Nakładki zakładane są na ściśle określony czas i w regularnych odstępach czasowych, które określa dentysta. 

Kolejna skuteczna metoda to lampy do wybielania zębów. Mogą to być lampy z żarówkami LED. Zabieg polega na tym, że na zęby najpierw nakłada się specjalną substancję wybielającą, a następnie aktywuje się ją za pomocą światła lampy. Dzięki temu wnika ona w głąb zęba i usuwa przebarwienia. 

Bardzo skuteczne jest wybielanie zębów przy użyciu lasera. Metoda ta pozwala na usunięcie nawet głębokich, długotrwałych przebarwień. W trakcie zabiegu najpierw nakładany jest na zęby żel wybielający, który następnie aktywowany jest światłem emitowanym przez laser.

W przeciwieństwie do metody nakładkowej, które jest nieco czasochłonna i wymaga pewnego wysiłku ze strony pacjenta, wybielanie zębów lampą czy laserem daje efekty tuż po wykonanym zabiegu. W razie potrzeby zabiegi te można także powtarzać.

Specjalistyczne metody sprawdzają się także wtedy, gdy chcemy dokonać wybielania zębów martwych, które zwykle ciemnieją i odróżniają się od pozostałych, zdrowych. 

Przed zastosowaniem jakiejkolwiek metody wybielania zębów trzeba skonsultować się ze stomatologiem, który pomoże wybrać najbardziej odpowiednią dla naszego uzębienia. 

Dentysta podczas wizyty wykonuje też przegląd i ocenia, czy zęby kwalifikują się do wybielania. Pacjenci, u których stwierdzono obecność złogów kamienia czy osadu nazębnego, muszą przed planowanym wybielaniem wykonać profesjonalne oczyszczanie – skaling i piaskowanie. 

Jak utrzymać efekt wybielania zębów na długo?

Trwałość efektów wybielania zębów zależy przede wszystkim od pacjenta. Tuż po wybielaniu trzeba przez kilka dni przestrzegać tzw. białej diety, czyli unikać produktów, które mogłyby przebarwiać szkliwo. Należą do nich takie napoje, jak kawa, herbata, niektóre zioła czy czerwone wino, a także niektóre owoce, takie jak jagody, jeżyny, czarne i czerwone porzeczki czy ciemne winogrona. Niektóre przyprawy mogą także wpływać na barwę zębów, należy do nich curry, kurkuma, czerwona papryka czy sos sojowy. 

U niektórych osób po wykonaniu zabiegu wybielania może pojawić się przejściowa nadwrażliwość zębów. W tym czasie zalecane jest używanie szczoteczki z miękkim włosiem oraz specjalnych past przeznaczonych do zębów nadwrażliwych, które pomogą złagodzić dolegliwości. 

Wybielanie zębów jest usługą, po którą sięga coraz większa rzesza pacjentów. Jest to oznaka nie tylko dbania o estetykę uśmiechu, ale światowy trend dotyczący białych i zdrowych zębów. Pamiętajmy jednak, aby dobrać odpowiednią metodę podczas konsultacji ze specjalistą stomatologiem. Wówczas mamy pewność, że zabieg będzie bezpieczny dla naszego zdrowia, a efekt zadowalający i spełniający oczekiwania.

Źródła:
Kwiatkowska A., Strużycka I., Mielczarek A., Współczesne metody wybielania zębów z żywą miazgą – przegląd piśmiennictwa, Nowa Stomatologia 4/2003, s. 195-198
Eachempati P., Nagraj S., Krishanappa S., at. al., Home-based chemically-induced whitening (bleaching) of teeth in adults, Cochrane Database Syst Rev, 2018 Dec 18; 12(12)
Zimmerli B., Jeger F., Lussi A., Bleaching of nonvital teeth. A clinically relevant literature review, Schweiz Monatsschr Zahnmed,  2010; 120(4), 306-20.
Kasiak M., Kasiak M., Wybielanie i rozjaśnianie zębów - przegląd piśmiennictwa, Zakład Implantoprotetyki i Zburzeń Czynnościowych Układu Stomatognatycznego Katedry Protetyki Stomatologicznej Akademii Medycznej we Wrocławiu, Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej i Dziecięcej Akademii Medycznej we Wrocławiu.