Bezsenność uznaje się już za chorobę cywilizacyjną. Jej objawy występują nawet u 30–50% dorosłych. Skutki długotrwałej bezsenności mogą być bardzo poważne – tę chorobę należy więc koniecznie leczyć!

Spis treści:

Przyczyny bezsenności najprościej można podzielić na fizyczne i psychologiczne. Medyczne klasyfikacje rodzajów bezsenności z uwzględnieniem jej pochodzenia są dość rozbudowane. Z punktu widzenia jakości życia oraz możliwości efektywnego leczenia najistotniejszy wydaje się jednak podział bezsenności ze względu na czas trwania jej objawów. Bezsenność przygodna, czyli trwająca do kilku dni, i bezsenność krótkotrwała, a więc trwająca krócej niż miesiąc, są najczęściej wywoływane stresem, zmianą trybu życia oraz zakłóceniem rytmu dobowego. Mogą być też skutkiem krótkotrwałych chorób, takich jak infekcje czy bóle różnego pochodzenia.

Bezsenność przewlekła, trwająca powyżej 4 tygodni, najczęściej jest związana z:

  • zaburzeniami psychicznymi (zaburzenia lękowe, nerwica, depresja, choroba afektywna dwubiegunowa),
  • chorobami i zaburzeniami przewlekłymi (przewlekłe stany zapalne, przewlekłe zespoły bólowe, zaburzenia gospodarki hormonalnej, choroby neurologiczne czy uniemożliwiające aktywność ruchową, zastoinowa niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca, choroba refluksowa [GERD], przewlekła obturacyjna choroba płuc, astma, bezdech senny, choroba Parkinsona i choroba Alzheimera),
  • nadużywaniem leków,
  • uzależnieniami (alkohol, kofeina, inne używki),
  • elektroniką w sypialni (ekspozycja na niebieskie światło emitowane przez ekrany laptopów i smartfonów przed snem; diody sprzętu elektronicznego w sypialni),
  • brakiem przestrzegania tzw. higieny snu.

Bezsenność – objawy

Objawy bezsenności mogą się pojawiać w różnym czasie i nasileniu. Mogą to być trudności w zasypianiu, zwykle definiowane jako wydłużenie czasu zasypiania powyżej 45 minut. Bywają to również problemy w utrzymaniu snu, czyli częste budzenie się w nocy lub zbyt wczesne wstawanie nad ranem. Może to być także sen złej jakości, niedający właściwego wypoczynku i regeneracji. Jeżeli zaburzenia snu nie pozwalają pacjentom prawidłowo funkcjonować w ciągu dnia, trwają ponad miesiąc i występują trzy razy w tygodniu lub częściej, wówczas spełniają one kryteria diagnostyczne bezsenności.

Bezsenność – skutki

Chorzy odczuwają zaburzenia snu krótko lub długotrwale z różną częstotliwością. Mogą one w różny sposób wpływać na komfort ich życia. Skutki bezsenności to m.in. uczucie senności w ciągu dnia i ogólne złe samopoczucie, zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Wahania nastroju, drażliwość i lęk są częstymi objawami towarzyszącymi tej przypadłości. Bezsenność u dzieci może skutkować problemami z nauką. Niekorzystny wpływ na zdrowie przyszłej mamy i rozwijającego się dziecka ma także bezsenność w ciąży.

Sposoby na bezsenność

Na szczęście współczesna medycyna zna skuteczne sposoby na bezsenność. Niektóre rodzaje bezsenności ustępują, gdy podstawowa przyczyna jest leczona lub zanika samoistnie (np. wskutek zmniejszenia poziomu stresu lub uregulowania trybu życia). Tak więc pierwszym krokiem w leczeniu bezsenności powinna być próba ustalenia jej przyczyny.

Leczenie bezsenności obejmuje terapię poznawczo-behawioralną (CBT). Pozwala ona zmienić zachowania i nawyki prowadzące do bezsenności. Jest zalecana przede wszystkim w leczeniu bezsenności pierwotnej, ale także w przypadkach bezsenności wtórnej, czyli współistniejącej z innymi chorobami.

Oprócz interwencji behawioralnych i treningów relaksacyjnych można również skorzystać z leków na bezsenność. Obok środków dostępnych na receptę mamy do dyspozycji również ziołowe leki na bezsenność (z melisą lub walerianą) oraz melatoninę. Bardzo skutecznym sposobem na bezsenność jest również wypracowanie nowych nawyków zgodnych z zasadami higieny snu i ich konsekwentne przestrzeganie.