Czym jest trójkąt śmierci? Dowiedz się, jakie konsekwencje może mieć wyciskanie wyprysków w tym obszarze

Trójkąt śmierci to nazwa fragmentu anatomicznego twarzy, który położony jest między kącikami ust a nosem. Z uwagi na jego specyficzne unaczynienie wszelkie ingerencje w tym obszarze, w tym między innymi wyciskanie wyprysków, mogą skutkować poważnymi powikłaniami. Wyjaśniamy, czym jest trójkąt śmierci i jakie mogą być konsekwencje pojawiających się tutaj zakażeń.

Skóra twarzy to obszar, w którym często pojawiają się różne zmiany, najczęstsze z nich to pryszcze, czyli wypryski, często spotykane u osób w okresie dojrzewania. Zwykle trudno się hamować przed najprostszą metodą ich likwidowania, czyli wyciskaniem. Najczęściej zmiany te pozostawiają niewielkie ślady, które po pewnym czasie mijają. 

Niebezpiecznym fragmentem twarzy, jeżeli chodzi o wyciskanie pryszczy, jest obszar ograniczony kącikami ust i nosem, który z tego powodu został nazwany określeniem trójkąt śmierci.

Co leży u podstaw takiego nazewnictwa tego fragmentu twarzy?

Trójkąt śmierci – czym jest? 

Trójkąt śmierci u człowieka to obszar ograniczony kącikami ust i szczytową częścią piramidy nosa. Obejmuje on górną wargę oraz większą część nosa. 

Okolica ta jest bogato unaczyniona, co oznacza, że zakażenie pojawiające się, na przykład w wyniku infekcji po wyciskaniu wyprysku, może się szybko rozprzestrzeniać poprzez naczynia krwionośne i w rezultacie powodować powikłania wewnątrzczaszkowe.

Znajdujące się tutaj naczynia krwionośne, takie jak żyła twarzowa, żyła oczna górna i dolna oraz żyła kątowa połączone są z zatoką jamistą, która znajduje się we wnętrzu czaszki.

Poza tym fragment twarzy znany jako trójkąt śmierci charakteryzuje się tym, że znajdujące się w tym miejscu żyły i sploty żylne u większości ludzi nie mają zastawek, co może sprzyjać zwrotnemu przepływowi krwi żylnej i tym samym rozszerzaniu się zakażenia do rejonów wewnątrzczaszkowych.

Trójkąt śmierci a pryszcze 

Skóra to największy organ organizmu, który stanowi barierę przed zakażeniami i innymi zagrożeniami ze strony środowiska zewnętrznego. Przerwanie ciągłości powłok skórnych to czynnik, który może powodować rozwój zakażeń, gdyż otwiera drogę do infekcji.

Większość zakażeń pojawiających się w obrębie skóry to zmiany powierzchowne i przebiegające łagodnie, jednak pewna ich część może skutkować rozszerzaniem się stanu zapalnego na inne organy lub jamy ciała i powodować poważniejsze skutki. 

Wyciskanie pryszczy, nawet jeżeli wykonujemy je z zachowaniem zasad higieny i z dbałością o sterylność, może spowodować dostanie się bakterii do tkanek. W rezultacie nawet niewielka skórna infekcja pojawiająca się w rejonie obszaru określanego jako trójkąt śmierci może spowodować groźne dla zdrowia, a nawet życia, konsekwencje.

Bakterie mogą spowodować czyraka, czyli głębokie zakażenie skóry i tkanki podskórnej, które stanowi powikłanie zapalenia mieszka włosowego, gruczołu potowego lub łojowego. Zwykle jest ono wywoływane przez gronkowce.

Taka zmiana wymaga leczenia, aby zapobiec poważniejszemu powikłaniu, jakim jest zapalenie zatoki jamistej. Czyraka leczy się, usuwając czop martwiczy oraz stosując antybiotykoterapię.

Trójkąt śmierci – konsekwencje zakażenia

Bakterie powodujące miejscowe zakażenie wynikające z wyciskania wyprysków, mogą się także dostać za pomocą naczyń krwionośnych do zatoki jamistej.

Skutkiem zakażenia, którego źródło znajduje się w rejonie trójkąta śmierci, może być zapalenie zatoki jamistej. Jest to poważna choroba, która powoduje zarówno objawy miejscowe, jak i ogólne. 

W okolicy zatoki jamistej znajduje się wiele nerwów czaszkowych, których uszkodzenie w wyniku choroby powoduje różnorodne objawy.

W rezultacie może się pojawić wytrzeszcz gałek ocznych, zaburzenia widzenia, spowodowane uciskiem na nerwy wzrokowe, rozszerzenie źrenic oraz brak ich reakcji na światło, światłowstręt, obrzęk w okolicy gałek ocznych, a także przeczulica, czyli nadwrażliwość na bodźce odczuwane w obrębie twarzy.

Zakrzepowe zapalenie zatoki jamistej polega na powstawaniu w żyłach mózgu i zatokach opony twardej zakrzepów, które zamykają naczynia i utrudniają odpływ krwi żylnej z mózgu, wywołując jego obrzęk.

Jest to jedno z najpoważniejszych powikłań stanów zapalnych w okolicach zatok bocznych nosa, jamy ustnej i twarzy. Zakrzepica opisywana była w literaturze już w wieku XIX i zanim pojawiły się leki, śmiertelność w jej wyniku wynosiła 100 procent.

Przy podejrzeniu zapalenia zatoki jamistej wykonuje się badanie krwi oraz diagnostykę obrazową - badanie tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego w celu zbadania stanu znajdujących się tam narządów.

Wykonuje się badania laboratoryjne – badanie krwi z rozmazem, badanie czynnika OB. i CPR, badania mikrobiologiczne – posiew treści ropnej, krwi, płynu mózgowo rdzeniowego oraz badanie w kierunku obecności prątków.

Leczenie polega na pojawianiu antybiotyków, niesteroidowych leków przeciwzapalnych oraz przeciwgorączkowych. 

Powikłaniem zakrzepicy zatoki jamistej  może być porażenie obwodowe części twarzy, a nawet krwotok podpajęczynówkowy, czyli stan, w którym krew dostaje się do przestrzeni położonej między oponą pajęczą i miękką, w której znajduje się płyn mózgowo rdzeniowy. Krwotok ten może być przyczyną udaru mózgu. W takim przypadku pojawia się bardzo silny ból głowy, któremu towarzyszy nadwrażliwość na światło i hałas, nudności, wymioty, a nawet napady padaczkowe czy utrata przytomności. Jest to stan zagrażający życiu, wymagający natychmiastowego udania się na szpitalny oddział ratunkowy w celu wykonania badań diagnostycznych i podjęcia odpowiedniego leczenia.

Zakażenie pojawiające się w obrębie trójkąta śmierci może także prowadzić do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych lub do ropnia mózgu, będącego efektem infekcji ośrodkowego układu nerwowego, polegającego na wytworzeniu torebki otaczającej miejsce zmiany zapalno-ropnej.

W celu diagnostyki tych zmian wykonuje się badania obrazowe (tomografię komputerową) oraz laboratoryjne (bakteriologiczne) i wdraża się odpowiednie leczenia, najczęściej antybiotykoterapię. W niektórych przypadkach ropień wymaga usunięcia operacyjnego.

Oczywiście, tego typu zmiany, będące następstwem ingerencji w obrębie trójkąta śmierci to powikłania, które zdarzają się rzadko. Warto jednak mieć świadomość takiego niebezpieczeństwa i lepiej nie wyciskać zmian skórnych, pojawiających się w tym rejonie. 

Jeżeli zmiany te są uciążliwe i po pewnym czasie nie znikają same, najlepiej zasięgnąć porady specjalisty. 

Źródła: 
Stasiak M., Lasek J., Witkowski Z., Katarzyna Gołąbek, Zakażenia skóry i tkanek miękkich — złożony i aktualny problem diagnostyczny i  terapeutyczny lekarza każdej specjalności medycznej, Forum Medycyny Rodzinnej, T. 6, nr 4 (2012), s. 191-200
Dolapsakis Ch., Kranidioti El, Katsila S., Cavernous sinus thrombosis due to ipsilateral sphenoid sinusitis, BMJ Case Reports, 2019, January 29, 12 (1), 
Gryczyńska D., Choroby nosa zewnętrznego, Podyplomie.pl
Łebkowski W.J., Zajkowska J., Ropień mózgu, Neurologia po Dyplomie, 2013, 8 (5) 38-43
Dura W., Zakrzepica zatoki jamistej po ekstrakcji zęba: opis rzadkiego przypadku i zapomnianej jednostki, Dermatologia Praktyczna, nr 2, 2018