Nie lekceważ bólu jądra! Sprawdź, co może oznaczać

Ból jądra może mieć wiele przyczyn, spośród których część wymaga bardzo szybkiej diagnostyki i leczenia. Dlatego, kiedy się pojawi nie powinniśmy go lekceważyć. Anatomia unerwienia jąder sprawia, że ich bolesność bywa także odczuwana w pachwinach i podbrzuszu. Wystąpienie bólu oraz obrzęku jądra, a także bólu brzucha zlokalizowanego poniżej pępka u chłopców i mężczyzn powinno skłonić do natychmiastowej wizyty u lekarza. Również bezbolesne powiększenie jądra powinno budzić nasze podejrzenia, ponieważ w wielu przypadkach jest ono pierwszym zauważalnym objawem rozwijającego się tam nowotworu. W takiej sytuacji wczesne rozpoznanie decyduje o dalszym rokowaniu i możliwości całkowitego wyleczenia. Niestety często zdarza się, że pacjenci zgłaszają się do lekarzy zbyt późno gdyż lekceważą niepokojące objawy lub obawiają się badania okolic intymnych. Dowiedz się więcej na temat chorób jąder, które mogą się objawiać bólem

Co oznacza ból jądra?

Ostry ból jądra o nagłym początku może świadczyć o wystąpieniu różnych zaburzeń w jego funkcjonowaniu. Jednym z najgroźniejszych jest skręt, czyli obrócenie się jądra wokół własnej osi prowadzące do zaciśnięcia zaopatrujących je naczyń krwionośnych i nerwów. Zamknięcie światła naczyń powoduje niedokrwienie jądra, które szybko zaczyna obumierać.

Skręt jądra jest bardzo bolesny i nieleczony w krótkim czasie kończy się obumarciem organu. Pierwsze nieodwracalne zmiany pojawiają się po upływie około 4 godzin, a im dłuższy czas od początku objawów do rozpoczęcia leczenia operacyjnego, tym mniejsze szanse na uratowanie jądra. Po upłynięciu 12 – 24 godzin dochodzi do całkowitej martwicy, wówczas jądro należy usunąć. Inną bolesną przypadłością okolicy krocza jest skręt przyczepka jądra lub najądrza. Przyczepki są fragmentami tkanki przyrośniętej do jąder i najądrzy pozostałymi po życiu płodowym. Nie występują u wszystkich mężczyzn, a w razie skrętu można je bez konsekwencji usunąć. Podobnie jak w przypadku skrętu jądra, skręcenie przyczepka powoduje jego niedokrwienie i silny ból, nie jest jednak tak niebezpieczne, jak skręt jądra i nie zagraża jego bezpośrednim uszkodzeniem w krótkim czasie. Nagłe wystąpienie bolesności podbrzusza, pachwiny i jąder jest także jednym z objawów uwięźnięcia przepukliny pachwinowej. Wówczas często występują również objawy niedrożności przewodu pokarmowego – nudności i wymioty oraz zatrzymanie oddawania stolca i gazów. Uwięźnięcie przepukliny jest stanem wymagającym szybkiej hospitalizacji i leczenia operacyjnego.

Ból okolicy moszny może być także spowodowany bakteryjnymi lub wirusowymi zakażeniami jąder i najądrzy. Zapalenie najądrza jest najczęściej powikłaniem zakażeń układu moczowego, a także chorób wenerycznych, głównie rzeżączki i chlamydiozy. Do zapalenia jądra dochodzi często na skutek rozprzestrzenienia się infekcji najądrza. Może się także zdarzyć, że jądro zostanie zakażone, gdy infekcja innego, nawet daleko położonego narządu, szerzy się za pośrednictwem naczyń krwionośnych. Zapalenie jądra jest charakterystycznym powikłaniem po przebyciu nagminnego wirusowego zapalenia ślinianek przyusznych, częściej nazywanego świnką. W przypadku stanów zapalnych poza bólem można zauważyć obrzęk moszny oraz jej zaczerwienienie i ucieplenie. Infekcjom towarzyszą również objawy ogólne takie jak osłabienie, uczucie rozbicia, dreszcze czy podwyższona temperatura ciała. Przewlekły jedno- lub obustronny ból jąder także nie powinien być nigdy lekceważony, nawet jeśli nie jest to ból o dużym natężeniu i nie utrudnia codziennego funkcjonowania. Może być on objawem wielu chorób np. zapalenia gruczołu krokowego, kamicy moczowodowej czy żylaków powrózka nasiennego. Te ostatnie, choć nie są stanem zagrażającym i nie wymagają pilnej interwencji chirurgicznej, stanowią jedną z ważniejszych przyczyn męskiej niepłodności. Przewlekły ból jądra jest także jednym z objawów towarzyszących nowotworom jądra i z tego powodu powinien zawsze skłonić nas do wizyty u lekarza.

Spuchnięte jądro - co robić?

Bolesny obrzęk towarzyszy stanom zapalnym zlokalizowanym w mosznie takim jak świnkowe czy rzeżączkowe zapalenie najądrzy i jąder. Jest on także obecny w przypadku skręcenia jądra oraz uwięźnięcia przepukliny pachwinowej. Również żylaki powrózka nasiennego poza uczuciem ciężkości i tępego bólu moszny mogą powodować jej opuchliznę. Alarmującym symptomem zarówno u chłopców, jak i u dorosłych mężczyzn stanowi bezbolesne powiększenie jądra. Zdarza się, że jest to objaw wodniaka, czyli niegroźnego nagromadzenia płynu w jądrze, jednak może być także pierwszym zauważalnym sygnałem świadczącym o rozwoju nowotworu. Niestety powiększenie jądra jest bardzo często lekceważone i pacjenci z nowotworami jąder zgłaszają się do lekarza w momencie, gdy całkowite wyleczenie jest już niemożliwe.

Choroby jąder i ich leczenie

Leczenie chorób jąder jest uzależnione od rodzaju występującej patologii. W przypadku skrętu jądra konieczna jest natychmiastowa operacja, w trakcie której chirurg odkręca i uwalnia zaciśnięte naczynia krwionośne. Skręt przyczepka jądra również może wymagać leczenia operacyjnego. Szybka interwencja chirurgiczna jest także konieczna, jeżeli dojdzie do uwięźnięcia przepukliny pachwinowej. W tej sytuacji uwalniane jest wpuklone do kanału pachwinowego jelito, a wrota przepukliny, czyli otwór w ścianie jamy brzusznej, przez który trzewia mogą się wydostawać pod skórę, zostaje zamknięty za pomocą specjalnej siatki. Żylaki powrózka nasiennego również są leczone operacyjnie, jednak nie jest to zabieg wykonywany w trybie pilnym jak w przypadku innych opisanych schorzeń. Leczenie chorób zapalnych polega głównie na zastosowaniu leków przeciwinfekcyjnych odpowiednio dobranych do rodzaju patogenów powodujących infekcję. W sytuacjach, kiedy stan pacjenta jest zły i istnieje ryzyko zakażenia uogólnionego, konieczne jest leczenie w szpitalu.

Źródła:

1. Borkowski A. Urologia. Podręcznik dla studentów medycyny. PZWL, Warszawa 2, 2020. ISBN 978-83-200-4924-4

2. Juszczak K. Przewlekły ból jąder - etiopatogeneza, rozpoznanie, leczenie. Przegląd urologiczny. 2014/4 (86).

3. David N. Gilbert, Henry F. Chambers, George M. Eliopoulos et al. The Sanford guide to antimicrobial therapy 2019. Antimicrobial therapy, Inc. ISBN 978-1-944272-09-8

4. Cheng L, Alberts P, Berney DM i wsp. Testicular cancer. Nat Rev Dis Primers. 2018 Oct 5; 4(1): 29

5. Gordhan CG, Sadeghi-Nejad H. Scrotal pain: evaluation and management. Korean J Urol. 2015 Jan; 56(1): 3-11