Rokitnik jest rośliną charakteryzującą się nie tylko wysoką wartością odżywczą, ale również bogactwem składników bioaktywnych, w tym antyoksydantów o dobroczynnym wpływie na zdrowie. Rokitnik jest skutecznym elementem profilaktyki oraz leczenia wielu chorób, w tym hipercholesterolemii. Wpływa także korzystnie na stan skóry.

Spis treści:

rozwiń

Rokitnik - właściwości

Rokitnik zwyczajny jest drzewem, którego każda część charakteryzuje się obecnością składników biologicznie aktywnych: witamin, flawonoidów, nienasyconych kwasów tłuszczowych, a także składników mineralnych. Sprawiają one, że rokitnik wykazuje właściwości: przeciwutleniające, przeciwnowotworowe, hepatoochronne ( działa ochronnie na wątrobę), kardioochronne, przeciwmiażdżycowe, przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwzapalne i wzmacniające odporność. Badania wskazują również, że rokitnik ma działanie przeciwnowotworowe. Sok z owoców rokitnika jest źródłem: kwasów organicznych, kwasów tłuszczowych, karotenoidów, flawonoidów, witamin ( witamina C, E, niacyna, B2, B6, B12) i składników mineralnych ( wapnia, żelaza, magnezu, potasu, miedzi, cynku, manganu). Same owoce rokitnika to dawka aż od 28 do 201 mg witaminy C w 100g owoców zależnie od odmiany, od 16 do 28mg karotenoidów ( beta – karotenu, likopenu, zeaksantyny i kantaksantyny). W 100g świeżych owoców znajduje się również od 120 do 1000mg flawonoidów.

Olej z rokietnika z kolei odznacza się wysoką zawartością takich kwasów tłuszczowych jak: omega – 3 ( kwas linolenowy), omega – 6 ( kwas linolowy), kwas oleinowy oraz palmitynowy, a ponadto bogaty jest w karotenoidy, fitosterole i tokoferole. Pochłania też promieniowanie ultrafioletowe, dlatego też jest częstym składnikiem preparatów kosmetycznych oraz wykazuje silne działanie przeciwutleniające. Natomiast liście to źródło białka o wysokiej wartości biologicznej i składników bioaktywnych, w tym w głównej mierze związków o aktywności przeciwutleniającej: flawonoidy, taniny, triterpeny, katechiny, kwas elagowy. Herbata z liści rokitnika bogata jest w: wapń, potas, magnez, żelazo, fosfor, mangan, witaminę E i beta – karoten.

Rokitnik - zastosowanie

Badania wskazują, że ekstrakty z liści rokitnika mogą zapobiegać grypie i uszkodzeniom błon śluzowych. Dobrze udokumentowane jest też lecznicze działanie preparatów z rokitnika w chorobach sercowo – naczyniowych. Obecne w rokitniku flawonoidy korzystnie oddziałują na: siłę skurczu mięśnia sercowego, zachowanie prawidłowego rytmu serca, a także hamują niszczenie kardiomiocytów, zapobiegają niedokrwieniu, obniżają ciśnienie krwi. Ponadto rokitnik reguluje poziom glukozy, zmniejsza stężenie insuliny i hemoglobiny glikowanej. Olej z rokitnika obniża stężenie cholesterolu całkowitego i jego frakcji LDL, jednocześnie podnosi poziom frakcji HDL i zmniejsza agregację płytek krwi, co zmniejsza ryzyko rozwoju miażdżycy i pomaga w jej leczeniu.

Ekstrakt wpływa także na wszelkiego rodzaju błony śluzowe: przewodu pokarmowego, układu moczowo – płciowego, skórę i śluzówkę oka. Dlatego też olej z rokitnika stosowany jest przy terapii: aft, zapalenia dziąseł o różnej etiologii, choroby wrzodowej żołądka oraz dwunastnicy, żylaków odbytu ( hemoroidów), szczelinach odbytu, pęknięciach, stanach zapalnych pochwy, spojówek, a także: w stanach po oparzeniach termicznych i chemicznych spojówek, odmrożeniach i oparzeniach skóry, odleżynach, trudno gojących się i ropiejących ranach, podrażnieniach i uszkodzeniach skóry po radioterapii. Dzięki witaminom i mikroelementom olej rokitnikowy zapobiega rozwojowi zakrzepowego zapalenia żył oraz miażdżycy i zawałom serca.

W stanach zapalnych układu pokarmowego rokitnik zmniejsza dolegliwości bólowe, wspomaga leczenie nadżerek i wrzodów. Olej z rokitnika charakteryzuje się też korzystnym wpływem na skórę: chroni przed szkodliwym działaniem promieniowania UVA i UVB, wyrównuje koloryt skóry, wykazuje właściwości przeciwzmarszczkowe i regenerujące, przeciw trądzikowe, reguluje wydzielanie sebum, ujędrnia i uelastycznia skórę. Stosowany miejscowo przyspiesza gojenie się ran, zwiększa syntezę kolagenu i powoduje wzrost stężenia hydroksyproliny oraz heksozoaminy. Znalazł również zastosowanie w leczeniu atopowego zapalenia skóry, łuszczycy, tocznia rumieniowatego, trądziku i przewlekłych dermatoz. Olej rokitnikowy wskazany jest w pielęgnacji skóry suchej, szorstkiej, z tendencją do łuszczenia się i swędzącej. Wyciągi z owoców rokitnika znajdują zastosowanie w leczeniu: ostrych i przewlekłych stanów zapalnych jamy ustnej i gardła, błon śluzowych przewodu pokarmowego, w tym: owrzodzeń jamy ustnej i wrzodów żołądka.

Olej z rokitnika - dawkowanie

Zalecana dawka oleju z rokitnika to od kilku kropel do 5 ml ( 1 łyżeczka) na dzień lub 3 razy dziennie zależnie od wybranego preparatu o czym informuje ulotka. W przypadku wątpliwości warto skonsultować dawkowanie z farmaceutą lub lekarzem, jeśli olej ma służyć celom leczniczym. W przypadku choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy można stosować pół łyżeczki oleju 3 razy dziennie przed posiłkiem, przy stanach zapalnych jamy ustnej wskazane jest 2 – 3 razy dziennie płukać jamę ustną olejem. Przy hemoroidach zaleca się smarować okolice odbytu 1- 2 razy dziennie,.

Olej rokitnikowy – przeciwwskazania

Przeciwwskazania do stosowania oleju rokitnikowego stanowią: stany zapalne wątroby oraz trzustki i ostre stany zapalne pęcherzyka żółciowego. Wszelkie wątpliwości warto rozwiać w towarzystwie lekarza lub dietetyka.

Rokitnik w kuchni

Rokitnik korzystnie wpływa na organizm nie tylko w postaci suplementów. Jego owoce czy liście można samodzielnie wykorzystać w kuchni. Owoce rokitnika doskonale nadają się do spożywania na surowo lub w postaci dżemów, galaretek, konfitur i soków. Można z nich również przygotować nalewki i wina. Sprawdzą się jako dodatek do ciast i deserów. Sok z rokitnika z powodzeniem może zastąpić sok z cytryny. Z kolei z suszonych liści rokitnika przygotować można zdrowy napar.

Spis treści:

  1. Bośko P, Biel W. Właściwości lecznicze rokitnika zwyczajnego. Postępy fitoterapii 2017; 1: 36 – 41.
  2. Cybula M., Wszelaki M. Lecznicze zastosowanie oleju rokitnikowego. Postępy fitoterapii 2001; 2-3: 24.
  3. Reisch – Kozeił L., Niemyska K. Zastosowanie oleju z rokitnika w kosmetologii. Kosmetologia estetyczna 2020; 9 (2): 187 – 191.
  4. Malinowska P., Olas B. Rokitnik – Roślina wartościowa dla zdrowia. Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych 2016; 65 (2): 285 – 292.
  5. Ulanowska K., Skalski B., Olas B. Rokitnik zwyczajny ( Hippophae rhamnoide L.) jako źródło związków o aktywności przeciwnowotworowej i radioprotekcyjnej. Postępy Hig Med Dosw 2018; 72: 240 – 252.
  6. Piłat B., Zadernowski R. Rokitnik zwyczajny w profilaktyce nowotworowej. Postępy fitoterapii 2019; 2: 111 – 117.