Ból zęba – przyczyny i domowe sposoby na złagodzenie bólu

Ból zęba może być sygnałem zmian chorobowych, dlatego gdy się pojawi, najlepiej udać się na wizytę do dentysty. W doraźnym uśmierzeniu bólu zęba mogą pomóc domowe sposoby. Jakie mogą być przyczyny bólu zęba i jak sobie z nim radzić, gdy musimy poczekać na pomoc specjalisty – o tym można przeczytać w poniższym artykule.

Najczęstsze przyczyny bólu zęba

Ból zęba może być różnie odczuwany – dolegliwości objawią się silnym bądź ledwo odczuwalnym dyskomfortem, niekiedy odnosi się wrażenie pulsowania bądź promieniowania do innych części ciała, np. uszu lub głowy. Jakie są najczęstsze powody tej przypadłości?

Próchnica

Jednym z powodów bólu zęba jest próchnica, która stanowi najczęstszą chorobę cywilizacyjną i występuje we wszystkich grupach wiekowych. W Polsce stwierdza się ją u od 60 do 90 procent dzieci w wieku szkolnym i u prawie 100 procent dorosłych. 

Próchnica jest wywoływana przez bakterie, które powodują demineralizację twardych tkanek – szkliwa, cementu i zębiny, co prowadzi do ich odwapnienia i rozpadu substancji organicznych, a w efekcie do powstania ubytku próchnicowego. Początkowo rozwijająca się próchnica nie powoduje bólu, jednak gdy ubytek się powiększa i obejmuje zębinę, mogą pojawić się dolegliwości.

Ósemki – zęby mądrości

Źródłem bólu mogą być również wyrzynające się trzecie zęby trzonowe, czyli ósemki (zwane zębami mądrości), które wyrastają jako ostanie w łuku i często powodują problemy. Na ósemce może się utworzyć kaptur dziąsłowy, który powstaje wówczas, gdy ząb ma za mało miejsca na wyrznięcie się. Jest to fragment dziąsła pokrywający niecałkowicie wyrznięty ząb. Może on powodować stany zapalne i dolegliwości bólowe.

Stan zapalny miazgi

Konsekwencją nieleczenia ubytków próchnicowych może być zapalenie miazgi, któremu towarzyszą dolegliwości bólowe nasilające się pod wpływem zimnych lub ciepłych pokarmów lub napojów.

Zapalenie dziąsła

Stan zapalny, który obejmuje dziąsła, może powodować uczucie przypominające ból zęba. Zapalenie prowadzi do zaczerwienienia, obrzęku i zwiększonej wrażliwości dziąseł np. na dotyk albo podczas jedzenia. Nieleczona przypadłość może rozprzestrzenić się na kości podtrzymujące ząb, powodując poważniejsze problemy.

Martwy ząb

Objawy bólowe może także powodować martwy ząb. Wprawdzie sam martwy ząb pozbawiony żywej miazgi nie boli, ale zmiany w nim zachodzące mogą być odczuwalne w otaczających go tkankach. Zwykle jest to mocny i pulsujący ból, na który nie działają środki przeciwbólowe.

Nadwrażliwość zębów

Nadwrażliwość zębów, odczuwalna jako ból, może się pojawić u niektórych osób na przykład po zabiegu wybielania. Jest to przejściowa dolegliwość, z którą łatwo sobie poradzić. Należy wówczas używać szczoteczki z miękkim włosiem oraz specjalnych past przeznaczonych do zębów nadwrażliwych, które pomogą złagodzić dolegliwości. Także po ekstrakcji zęba możemy odczuwać ból, który po kilku dniach mija. 

Jak złagodzić ból zęba domowymi sposobami?

Ból zęba zawsze powinien być bodźcem do szukania pomocy u specjalisty. Gdy jednak musisz poczekać na wizytę u dentysty, a nieprzyjemne objawy utrudniają ci funkcjonowanie, możesz zastosować domowe sposoby na ból zęba, które będą skuteczne w przypadku niewielkich dolegliwości. Mogą także wspomóc leczenie zlecone przez stomatologa.

Zimne okłady

Zimne okłady to sposób na różnorodne bóle, także zębów. Są skuteczne, ponieważ niska temperatura powoduje mniejsze przekrwienie tkanek i zmniejsza ucisk na nerwy. Okłady takie można wykonać z gazy zamoczonej w zimnej w wodzie albo zastosować wkład żelowy czy mrożonkę zawiniętą w ręcznik. Okładu takiego nie zaleca się stosować dłużej niż 10 minut.

Płukanie jamy ustnej – ziołowe płukanki

Domowe sposoby na ból zęba to także ziołowe płukanki. Można je przygotować z naparu szałwii i rumianku, czyli ziół, które mają właściwości bakteriobójcze i łagodzące. Po wystudzeniu do temperatury pokojowej należy kilkakrotnie wypłukać nimi jamę ustną.

W sklepach zielarskich można także kupić gotowe nalewki ziołowe, przyrządzone z suszonej lub świeżej „rośliny od bólu zęba”, czyli Acmella oleracea.

Czosnek

Jest to roślina o potwierdzonym działaniu przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym oraz uznawana za naturalny antybiotyk. Rozgnieciony czosnek można przyłożyć w okolicę bolącego zęba, żuć lub przyrządzić z niego płukankę – w tym celu rozgnieciony ząbek czosnku należy wymieszać z ciepłą wodą.

Goździki

Goździki to kolejny naturalny i szybki sposób na uśmierzenie bólu zęba, ponieważ zawierają w sobie eugenol o silnym działaniu przeciwbólowym i antyseptycznym. Jest to substancja, która pomaga zmniejszyć stan zapalny i działa znieczulająco. Aby skorzystać z właściwości przyprawy, możesz przykładowo zmiażdżyć kilka jej ziarenek, umieścić w waciku kosmetycznym i przyłożyć do bolącego miejsca.

Domowe metody na ból zęba dla dzieci i kobiet w ciąży

Domowe sposoby na ból zęba mogą stosować kobiety spodziewające się dziecka, ale decyzję o tym dobrze jest skonsultować z lekarzem prowadzącym ciążę.

W przypadku dzieci metody na złagodzenie bólu zęba mogą być podobne do tych wykorzystywanych w przypadku osoby dorosłej. Na pewno dobrze sprawdzą się zimne okłady. Małe dziecko może mieć natomiast problem z płukaniem jamy ustnej.

Trzeba pamiętać, że niwelowanie bólu zęba w domu to tylko doraźna pomoc i aby na trwale pozbyć się dolegliwości, trzeba usunąć jej przyczynę. W tym celu konieczna jest wizyta u lekarza dentysty. 

Leki na ból zęba

W oczekiwaniu na wizytę u stomatologa można spróbować uśmierzyć ból dostępnymi bez recepty lekami przeciwzapalnymi i przeciwbólowymi, np. w formie tabletek powlekanych. Najlepiej kupić je w aptece, gdzie możemy liczyć na pomoc farmaceuty, który doradzi, które produkty będą dla nas najlepsze. Trzeba przy tym stosować się do wskazówek dotyczących dawkowania leków, zawartych w załączonych ulotkach.

Leki przeciwbólowe zawierają w sobie paracetamol, ibuprofen albo kwas acetylosalicylowy, które mogą być skuteczne w niwelowaniu dolegliwości. Jeżeli jednak odczuwasz ostry ból o dużym nasileniu, którego nie da się złagodzić, nie przyjmuj kolejnej dawki leku. To oznacza, że musisz jak najszybciej skonsultować się z lekarzem stomatologiem, aby zdiagnozować źródło problemu i prawdopodobnie rozpocząć leczenie.

Kiedy konieczna jest wizyta u dentysty?

Jeżeli odczuwamy ból zęba, który nie ustępuje, konieczna jest wizyta u lekarza dentysty. Po zdiagnozowaniu przyczyny bólu wdroży on odpowiednie leczenie, co może zapobiec dalszym problemom, na przykład rozwojowi próchnicy, a nawet utracie zęba. 

Wdrożone leczenie stomatologiczne może obejmować usunięcie kaptura dziąsłowego, gdy występują problemy z wyrzynaniem się zębów, wypełnienie ubytku w przypadku próchnicy, a w razie konieczności – leczenie kanałowe lub nawet ekstrakcja zęba.

Ból zęba w ciąży także powinien skłonić do wizyty w gabinecie stomatologicznym. Rozwijająca się infekcja może bowiem przenieść się na tkanki otaczające ząb, co może być niebezpieczne dla matki i dziecka. Zapalenie miazgi zęba i będący jego efektem rozwijający się stan zapalny może prowadzić do takich powikłań ogólnoustrojowych jak choroba nerek 

FAQ – najczęstsze pytania dotyczące bólu zęba

Co na bardzo silny ból zęba?

Na bardzo silny ból zęba możesz zastosować według zaleceń podanych na ulotce niesteroidowe leki przeciwzapalne dostępne bez recepty. Obecne w nich składniki, np. ibuprofen, mogą zmniejszyć stan zapalny oraz zredukować nieprzyjemne objawy. Pomocny może być także zimny kompres przykładany do policzka w okolicy bolącego zęba. Jeżeli ból jest nie do zniesienia, warto udać się do stomatologa.

Ile można chodzić z bolącym zębem?

Wszystko zależy od indywidualnego przypadku, jeżeli ból jest nasilony, nie ustępuje i towarzyszy mu duży obrzęk wokół zęba, trzeba jak najszybciej udać się do dentysty. Pamiętaj, że im dłużej zwleka się z leczeniem, tym większe ryzyko powikłań, takich jak ropień zęba czy jego ekstrakcja. 

Co zrobić jak boli ząb, a tabletki nie pomagają?

W takiej sytuacji kluczowa jest konsultacja ze stomatologiem, ponieważ silny ból może świadczyć o poważnym problemie wymagającym natychmiastowego leczenia.

Źródła: 

• Tomaszewska M., Budowa zębów i przyzębia, Medycyna Praktyczna.

• Czerniak M., Zęby mądrości jako potencjalne ognisko infekcji pochodzącej z jamy ustnej – opis przypadku, Kardiologia po Dyplomie, 2009, Tom 8, Nr 12, 92-96.

• Kasiak M., Kasiak M., Wybielanie i rozjaśnianie zębów - przegląd piśmiennictwa, Zakład Implantoprotetyki i Zburzeń Czynnościowych Układu Stomatognatycznego Katedry Protetyki Stomatologicznej Akademii Medycznej we Wrocławiu, Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej i Dziecięcej Akademii Medycznej we Wrocławiu.

• M. Pasternak, J. Woroń, Postępowanie w bólu poekstrakcyjnym, Ból, 2020, 21 (1) 47–52.

• A. Kędzia, Przeciwdrobnoustrojowe działanie czosnku, Postępy Fitoterapii, 2010, 1, 46–52.