Czy stewia jest zdrowa? Sprawdź!

Stewia jest rośliną słodzącą, co zawdzięcza zawartości glikozydów, które są około 300 razy słodsze od cukru. Jej właściwości pozwalają na szerokie jej wykorzystanie zarówno w produkcji żywności, jak i przygotowywaniu ciast czy potraw. Charakteryzuje się również działaniem prozdrowotnym, dowiedz się dla kogo jest wskazana. Dlaczego i komu stewia może pomóc? Ile kalorii ma stewia? Czy spożycie stewii moe powodować skutki uboczne?

Co to jest stewia?

Stewia jest rośliną słodzącą należącą do rodziny roślin astrowatych. Mimo że zidentyfikowano ponad 230 gatunków stewii to jedynie Stevia rebaudiana uprawiana jest ze względu na smak liści. Najszybciej rośnie w temperaturze od 20. do 24. stopnii Celsjusza. Pochodzi z terenów Brazylii oraz Paragwaju. Słodki smak stewia zawdzięcza obecności glikozydów, głównie: stewiozydu, rebaudiozydu A, B, C, D, E i F, stewiolbiozydu oraz dulkozydu A. Przyjmuje się, że od sacharozy (biały cukier)jest słodsza około 300 razy. Dzięki swoim właściwościom może być powszechnie wykorzystywana kulinarnie. Jest stabilna w temperaturze 200 stopni Celsjusza, co czyni ją dobrym produktem jako zamiennik cukru w wypiekach, bardzo dobrze rozpuszcza się w wodzie i nie ulega fermentacji. Głównym składnikiem stewii są węglowodany. Ponadto w jej liściach obecne są białka, błonnik pokarmowy i w niewielkiej ilości tłuszcze. Jest źródłem takich składników mineralnych jak: potas, wapń, sód, fosfor, magnez, żelazo i cynk. W badaniach oznaczono w niej w niewielkich ilościach witaminę B2, C oraz kwas foliowy. W swoim składzie zawiera też składniki o właściwościach przeciwutleniających: kwasy fenolowe, chlorogenowe, flawonole i flawony. Niestety nie jest pozbawiona składników antyodżywczych, w małych ilościach obecne są: kwas szczawiowy i grabniki, które spożywane w większych ilościach mogą ograniczać wchłanianie niektórych składników odżywczych.

Stewia - kalorie i indeks glikemiczny

Stewia charakteryzuje się niską kalorycznością, 1g liści dostarcza zaledwie 2,7 kcal. Natomiast same glikozydy stewiolowe, które są izolowane ze stewii i stosowane jako substancja słodząca są bezkaloryczne. Dzięki czemu stewia może być stosowana zarówno przez osoby z nadwagą, jak i otyłe. Ponadto stewia ma indeks glikemiczny równy zero, zatem nie podnosi stężenia glukozy we krwi. 

Stewia - właściwości

Poza właściwościami słodzącymi stewia wykazuje również szereg właściwości prozdrowotnych. Stewiozyd będący składnikiem stewii charakteryzuje się działaniem hipoglikemizującym, a stewiol hamuje wchłanianie glukozy w jelicie cienkim. Badania dowiodły, że stewia obniża ciśnienie tętnicze krwi, nasila też diurezę, a więc wydalanie moczu. Jednak efekt hipotensyjny obserwowany jest wyłącznie w przypadku chorych z łagodnym lub umiarkowanym nadciśnieniem tętniczym. Stewia wykazuje również działanie przeciwbakteryjne wobec wielu drobnoustrojów chorobotwórczych, bakterii i grzybów. W badaniach zaobserwowano również działanie hamujące wszystkich serotypów ludzkiego rotawirusa odpowiedzialnego za wywoływanie zapaleń żołądkowo – jelitowych. Stewia posiada także właściwości przeciwutleniające i przeciwzapalne, działa immunostymulująco, a więc pobudza działanie układu odpornościowego. 

Stewia - skutki uboczne

Wspólny Komitet Ekspertów FAO/WHO ds. Dodatków do Żywności ( JEFCA) ustalił dopuszczalne dzienne spożycie na poziomie od 0 do 4 mg na kg masy ciała na dobę w odniesieniu do ekwiwalentów stewiolowych. Przeprowadzone liczne badania toksykologiczne nie dostarczają dowodów świadczących, że doustne stosowanie stewii może powodować działanie toksyczne, zatem jest ona bezpieczna. Dane literaturowe wskazują, że glikozydy stewiolowe nie mają działania rakotwórczego i nie wpływają na reprodukcję. Kupując dostępne na rynku preparaty stewii warto zwrócić uwagę na etykietę, ponieważ nierzadko zawierają one dodatek innych związków intensywnie słodzących. 

Źródła:

1. Kulczyński B., Gramza – Michałowska A., Człapka – Matyasik M. Charakterystyka żywieniowa stewii – aktualny stan wiedzy. Bromat. Chem. Toksykol. 2015; 1: 11 – 18.
2. Kolanowski W. Glikozydy stewiolowe – właściwości i zastosowanie w żywności. Bromat. Chem. Toksykol. 2013; 2: 140 – 150.
3. Bugaj B. et. al. Charakterystyka i prozdrowotne właściwości Stevia Rebaudiana Bertoni. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość. 2013; 88 (3): 27 – 38.
4. Czarnecki T., Brodziak A., Stój A. Prozdrowotne właściwości stewii. Przemysł spożywczy 2014: 68 (9): 41 – 43.