Zakażenie wirusem SARS-CoV-2 może powodować wiele skutków zdrowotnych, objawiających się nawet po dłuższym czasie od przebycia choroby, dlatego osoby, które chorowały na COVID-19, powinny regularnie kontrolować swój stan zdrowia, także po ustąpieniu objawów chorobowych. Może w tym pomóc pakiet badań dla ozdrowieńców, przygotowany specjalnie na potrzeby takich osób.
Spis treści:
Pakiet badań dla ozdrowieńców pozwala ocenić stan zdrowia po przebyciu choroby COVID-19 i sprawdzić, czy choroba spowodowała istotne i trwałe następstwa w organizmie. Zawiera szereg badań, od biochemicznych po obrazowe. Umożliwia także konsultację wyników tych badań ze specjalistą oraz otrzymanie zaleceń dotyczących dalszego postępowania - potrzeby pogłębienia diagnostyki, rehabilitacji, zasad rekonwalescencji oraz prozdrowotnego trybu życia.
Wykonanie badań kontrolnych jest zalecane zarówno osobom, które przeszły chorobę COVID-19 łagodnie, jak i tym, u których miała ona cięższy przebieg. Zalecenie mówi o wykonaniu takich badań minimum 4 tygodnie po zakończeniu izolacji związanej z chorobą.
Jakie mogą być długoterminowe konsekwencje COVID-19?
Wirus SARS-CoV-2 może bezpośrednio zaatakować komórki dróg oddechowych, mięśnia sercowego, naczyń krwionośnych czy przewodu pokarmowego, ale także doprowadzać do wieloukładowych uszkodzeń w sposób pośredni – w następstwie uogólnionej reakcji zapalnej toczącej się w całym organizmie. Ponadto może zaburzać prawidłowe funkcjonowanie poszczególnych układów przez zaburzenie prawidłowej funkcji układu neurohormonalnego.
To powoduje, że - mimo iż koronawirus SARS-COV-2 atakuje głównie układ oddechowy - objawy dotyczące różnych narządów lub układów mogą się pojawić już po ustąpieniu dolegliwości ze strony dróg oddechowych i mogą obejmować dolegliwości pozornie niezwiązane z przebytą infekcją.
Jedna na pięć osób, które przeszły zakażenie wirusem SARS-CoV-2, niezależnie od tego, czy było to zakażenie bezobjawowe, czy objawy były łagodne czy poważne, może doświadczyć jego skutków trwających kilka lub nawet kilkanaście tygodniu po wyzdrowieniu. Powikłania po przebyciu choroby COVID-19 mogą pojawić się także po kilku miesiącach i następnie przechodzić w stany przewlekłe.
Mówimy wtedy o tzw. długim covidzie, czyli długotrwałych skutkach choroby COVID-19.
U pacjentów, którzy przeszli COVID-19, stwierdza się często zmniejszenie zdolności dyfuzyjnej płuc, zmniejszenie siły mięśni oddechowych czy zwłóknienie płuc, jako następstwo ustępowania zmian zapalnych. Jako konsekwencja zakażenia może pojawić się nawet zatorowość płucna.
Koronawirus SARS-CoV-2 może także wpływać negatywnie na stan serca i naczyń krwionośnych, dlatego u pacjentów, którzy przeszli zakażenie, diagnozuje się na przykład:
- zapalenie mięśnia sercowego,
- zaburzenia przewodnictwa elektrycznego serca, tzw. bloki przewodzenia
- zaburzenia rytmu serca,
- początek lub nasilenie niewydolności serca,
- ostry zespół wieńcowy, czyli zawal mięśnia sercowego,
- zmiany zapalne w naczyniach,
- powikłania zakrzepowo-zatorowe,
- wahania ciśnienia tętniczego (zarówno wysokie wartości ciśnienia tętniczego, jak i hipotonia, czyli niskie ciśnienie tętnicze).
U ozdrowieńców stwierdza się także zespół posturalnej tachykardii ortostatycznej (POTS). POTS jest zaburzeniem funkcji układu autonomicznego – dotknięta nim osoba nie toleruje pozycji pionowej. Pojawia się kołatanie serca, zawroty głowy, uczucie lęku, zmęczenie, nadmierna potliwość, a nawet omdlenie. Objawy te nie występują w pozycji leżącej
Długotrwałe objawy po przechorowaniu COVID-19 mogą dotyczyć także układu nerwowego. U ozdrowieńców może wystąpić tzw. mgła mózgowa, czyli szereg objawów neurologicznych, na które składa się dezorientacja, problemy z koncentracją, skupieniem i zapamiętywaniem, chroniczne zmęczenie czy brak motywacji do działania.
Do objawów występujących u pacjentów, którzy przechorowali COVID-19, mogą także należeć objawy ze strony układu pokarmowego, takie jak biegunki, bóle brzucha, utrata apetytu, a nawet jadłowstręt.
Mogą pojawiać się zawroty głowy, obniżenie nastroju czy ataki paniki
Dlaczego warto regularnie kontrolować stan zdrowia po ozdrowieniu?
Koronawirus SARS-CoV-2 może uszkadzać nie tylko płuca, ale także szereg innych narządów, co może zwiększać ryzyko wystąpienia długotrwałych problemów zdrowotnych.
Dlatego w przypadku ozdrowieńców tak istotne jest monitorowanie stanu organizmu. Wczesne wykrycie ewentualnych powikłań daje bowiem możliwość zapobieżenia ich poważniejszym i długotrwałym skutkom.
Tak jak każdy przypadek choroby COVID-19 jest inny, tak samo każdy, kto chorował, wraca do zdrowia w różnym tempie, może także doświadczać różnych objawów.
Na co warto zwrócić uwagę? Każda osoba, która przeszła COVID-19, a u której pojawią się takie objawy jak duszność, kołatanie serca, nadmierne, nieadekwatne do wysiłku, zmęczenie, ból w klatce piersiowej czy omdlenia, powinna zgłosić się do lekarza.
Do podstawowych badań, które są wykonywane w takiej sytuacji, należy badanie osłuchowe płuc i serca, ciśnienia tętniczego krwi, tętna czy poziomu wysycenia krwi tlenem za pomocą pulsoksymetru. W razie potrzeby zlecana jest dalsza diagnostyka stosowna do podejrzewanych problemów zdrowotnych pacjenta.
Wczesna diagnoza powikłań pozwala zmniejszyć ich skutki. Mając świadomość pewnych zagrożeń, można od razu podjąć odpowiednie kroki, wdrożyć specjalną rehabilitację czy leczenie farmakologiczne.
Jednak także wtedy, gdy osoba, która przeszła COVID-19, nie odczuwa żadnych objawów, wskazane jest wykonanie badań kontrolnych. Można wówczas sprawdzić swój stan zdrowia i upewnić się, że wszystko jest w porządku.
Fakt, że mamy swój organizm niejako “pod kontrolą”, dobrze wpływa także na psychikę. Wówczas, nawet jeżeli pojawią się jakieś skutki uboczne choroby COVID-19, wiemy, jak postępować, aby sobie z nimi radzić.
Konsultacja specjalisty i przekazane przez lekarza wskazówki dotyczące trybu życia pozwalają także zachować równowagę w codziennym życiu, zadbać lepiej o kondycję i odporność, a także ograniczyć stres, który nie sprzyja dochodzeniu do zdrowia.
Jakie badania powinny wykonywać osoby po przebyciu COVID-19?
U osób, które przeszły COVID-19, zaleca się wykonanie panelu badań, które pozwalają wykryć ewentualne powikłania po chorobie i dają możliwość zapobiegania ich długofalowym skutkom.
Wszystkie te badania zawiera specjalny pakiet badań dla ozdrowieńców, które można wykonać w placówkach Enel-Med. Pełną diagnozę na podstawie wyników badań można otrzymać już w ciągu trzech dni.
Jedno z badań to morfologia krwi z rozmazem automatycznym, którego celem jest sprawdzenie liczby i budowy poszczególnych grup krwinek - białych, czerwonych oraz płytek krwi. Morfologia wskazuje poziom erytrocytów, czyli czerwonych ciałek krwi oraz poziom hemoglobiny. Wynik odbiegający od normy może być spowodowany utratą krwi w wyniku krwawienia, czy niedoborami, na przykład żelaza, kwasu foliowego czy witaminy B12.
Poziom leukocytów, czyli białych ciałek krwi, pozwala ocenić, czy w organizmie nie ma miejsca stan zapalny (wówczas stan leukocytów może być podwyższony).
W ramach kontroli po przechorowaniu COVID-19 oznacza się również białko C-reaktywne (CRP), którego poziom wzrasta, gdy w organizmie pojawia się stan zapalny.
W ocenie ogólnego stanu zdrowia uwzględnia się także poziom glukozy dla wykluczenia cukrzycy pocovidowej, aktywność enzymów wątrobowych: aminotransferazy alaninowej (ALT) i aminotransferazy asparaginianowej(AST) dla określenia dobrostanu funkcjonalnego wątroby oraz kreatyninę dla wykluczenia zaburzeń funkcji nerek. Badania obejmują również oznaczenie we krwi stężenia sodu i potasu, dla wykluczenia ewentualnych zaburzeń elektrolitowych, oraz TSH dla oceny funkcji tarczycy. Panel badań kontrolnych obejmuje także badanie ogólne moczu, którego wynik pozwala ocenić stan nerek, wątroby czy dróg moczowych.
W ramach przyjętego konsensusu pakiet post-COVID realizowany w enel-med obejmuje także wykonanie badania EKG spoczynkowego dla oceny czynności elektrycznej seca, echa (USG) serca dla wykluczenia uszkodzeń strukturalnych mięśnia sercowego, oraz RTG klatki piersiowej AP/PA+bok, które pozwala wykluczyć istotne zmiany spowodowane chorobą COVID-19.
Całość programu oceny stanu zdrowia po przechorowaniu Covid-19 zamyka konsultacja internistyczna, której celem jest odniesienie wyników powyżej opisanych badań dodatkowych do badania podmiotowego i przedmiotowego pacjenta i wydanie zaleceń dotyczących dalszego postępowania – w tym ewentualnie potrzeby pogłębienia diagnostyki, wdrożenia rehabilitacji, poinformowanie o zasadach rekonwalescencji oraz prozdrowotnego trybu życia.
Źródła:
Dani M., Dirksen A., Taraborrelli P, at al., Autonomic dysfunction in 'long COVID': rationale, physiology and management strategies, Clinical Medicine, 2021 Jan 21(1): e63-e67
NICE, National Institute for Health and care Excellence: COVID-19 rapid guideline: managing the long-term effects of COVID-19, December 20200
NHS: Your COVID Recovery. When Do I Need To Seek Help? Zalecenia NHS, England 2021
Data dodania:
Artykuły powiązane
Czy noszenie maski może chronić przed zakażeniem koronawirusem?
Rozprzestrzeniająca się epidemia koronawirusa SARS-CoV-2, która rozpoczęła się w chińskim mieście Wuhan i dotarła do Europy, spowodowała wzrost sprzedaży masek, które w opinii wielu nabywców mają ochronić ich przed chorobą. Czy to prawda? Czy noszenie maski może rzeczywiście uchronić przed zakażeniem koronawirusem?
Koronawirus (SARS-CoV-2)
Na najważniejsze pytania o koronawirus SARS-CoV-2 odpowiada specjalista chorób zakażnych dr n. med. Wojciech Basiak. Jak można się zarazić i jak zminimalizować ryzyko zarażenia? Czy produkty zamawiane z Chin przez internet mogą być niebezpieczne? Dlaczego przed podróżą warto zaszczepić się przeciwko grypie?
Koronawirus a udar - dlaczego zagrożenie wzrasta?
Udar mózgu należy w Europie do najczęstszych przyczyn zgonów i trwałej niepełnosprawności u osób po 40. roku życia. Dowiedz się, dlaczego w przebiegu COVID-19 może dojść do udaru mózgu, a także jak go rozpoznać i co zrobić w przypadku podejrzenia udaru.
Deksametazon w terapii koronawirusa. Czy jest skuteczny?
Walka z pandemią wirusa SARS-COV-2 jest prowadzona na różne sposoby – z jednej strony szczepimy się kolejnymi dawkami, z drugiej naukowcy wciąż szukają skutecznych leków mogących pomóc w walce z COVID-19. Rozwiązań poszukują także wśród znanych, sprawdzonych leków.
Koronawirus a płuca - jak choroba wpływa na ten organ?
Jak koronawirus wpływa na komórki nabłonka płuc? Czy zmiany powstałe w przebiegu COVID-19 są odwracalne? Dlaczego stosowanie się do zaleceń może uratować życie? Dowiedz się jakie jest jedno z najpoważniejszych powikłań przebycia zakażenia wirusem SARS-CoV-2 i czy można mu zapobiec.