Objawy zapalenia mięśnia sercowego – dowiedz się, jak je rozpoznać

Objawy choroby kardiologicznej, jaką jest zapalenie mięśnia sercowego mogą być nietypowe i przypominać dolegliwości towarzyszące wielu innym jednostkom chorobowym. Zwykle rozpoznaje się je u młodych osób z pojawiającymi się nagle objawami niewydolności serca lub uporczywą arytmią, ale nie są to jedyne przypadki. Przebieg choroby może być łagodny, niemniej jednak każdorazowo jest to sytuacja zagrażająca nawet zyciu, wymagająca konsultacji z kardiologiem. Czym jest zapalenie mięśnia sercowego, jakie są objawy towarzyszące tej chorobie, czy można ją leczyć i jakie są rokowania przy jej wystąpieniu – o tym w poniższym artykule.

Zapalenie mięśnia sercowego – co to jest?

Zapalenie mięśnia sercowego co to? Zapalenie mięśnia sercowego zalicza się do chorób układu krążenia. W trakcie jej przebiegu proces zapalny obejmuje nie tylko komórki mięśnia sercowego, ale dodatkowo może dojść do zapalenia także naczyń krwionośnych, a niekiedy nawet worka osierdziowego. Szacuje się, że co roku na całym świecie występuje około 1.5 miliona przypadków zapalenia mięśnia sercowego. Choroba najczęściej dotyczy osób młodych, jednak jej przebieg jest w tej grupie zazwyczaj dość łagodny. O wiele bardziej na jej poważny przebieg narażone są osoby ze współistniejącymi chorobami, które mogą wpływać na zaburzone funkcjonowanie układu odpornościowego, w tym z zakażenie wirusem HIV, które prowadzi do rozwoju nabytego zespołu niedoboru odporności (AIDS). Najczęstszą przyczyną występowania zapalenia mięśnia sercowego są wirusy, w tym wirus SARS-CoV-2, grypy, opryszczki, półpaśca czy wirusowego zapalenia wątroby typu C. Do rozwoju zapalenia mięśnia sercowego może dojść w przebiegu m.in. tocznia rumieniowatego układowego lub sarkoidozy.
Warto poruszyć w tym miejscu wątek zapalenie mięśnia sercowego a zawał - objawy zapalenia mięśnia sercowego mogą być nietypowe i przypominać dolegliwości towarzyszące wielu innym chorobom, jak na przykład zawał mięśnia sercowego czy dychawica sercowa/astma sercowa. Dlatego właśnie zapalenie mięśnia sercowego bardzo często rozpoznaje się po przebytej infekcji po wykluczeniu innych schorzeń zagrażających życiu. Bez względu na przebieg choroby oraz jej podłoże, w każdym przypadku stanowi ona poważną sytuację, która wymaga jak najszybszej konsultacji lekarskiej oraz wdrożenia właściwego postępowania medycznego.

Jakie są objawy zapalenia mięśnia sercowego?

Jakie są objawy zapalenia mięśnia sercowego? Jeśli chodzi o wątek zapalenie mięśnia sercowego – objawy, do typowych przy tej chorobie należą:

• duszność wysiłkowa (nawet po niewielkiej aktywności);
• bóle w klatce piersiowej o różnym charakterze (ostre, kłujące);
• zaburzenia rytmu serca;
• kołatania serca.

Objawy zapalenia mięśnia sercowego mogą powodować różny przebieg choroby. Od nagłego początku z bardzo szybkim rozwojem objawów niewydolności serca (jak w tzw. piorunującym zapaleniu mięśnia sercowego, które jest stanem zagrożenia życia), po podostre i przewlekłe zapalenie mięśnia sercowego, w którym objawy postępują przez dłuższy czas, prowadząc do uszkodzenia serca i jego przewlekłej niewydolności. W badaniach laboratoryjnych zwracają uwagę przyspieszone OB, leukocytoza, wzrost stężenia markerów uszkodzenia mięśnia sercowego (CK-MB i sercowego troponiny) oraz wzrost miana swoistych dla danego wirusa immunoglobulin.
Dodatkowo w przebiegu zapalenia mięśnia sercowego mogą występować inne objawy, związane z infekcjami, które doprowadziły do wywołania zapalenia. Charakterystyczne objawy dla chorób wirusowych to gorączka, pogorszenie samopoczucia, nudności, bóle głowy, mięśni i stawów, bóle gardła i kaszel. Warto jednak wiedzieć również, że przebieg zapalenia mięśnia sercowego może być całkowicie bezobjawowy.

Leki na zapalenie mięśnia sercowego i rokowania

Leczenie zapalenia mięśnia sercowego – w większości przypadków jest to leczenie objawowe, uzależnione od przebiegu zapalenia mięśnia sercowego i etapu choroby:

• w sytuacji, gdy pacjent przychodzi do lekarza z infekcją wirusową, ale bez objawów zapalenia mięśnia sercowego leczy się infekcję. Dodatkowo pacjent powinien ograniczyć aktywność fizyczną (uważa się, że wysiłek fizyczny zwiększa tempo namnażania się wirusów), unikać stosowania niesterydowych leków przeciwzapalnych oraz ograniczyć picie alkoholu;
• gdy pacjent trafia do lekarza po przebytej infekcji, kiedy ma już objawy niewydolności serca, stosuje się odpowiednią diagnostykę i leczenie (jak w przypadku niewydolności serca);
• jeśli pacjent jest w stanie ciężkim i wykazuje objawy zapalenia mięśnia sercowego o piorunującym przebiegu, wymaga pilnej hospitalizacji i klasycznego leczenia w celu powstrzymania rozwoju niewydolności serca. Istnieje możliwość zastosowania urządzenia do mechanicznego wspomagania krążenia. W bardzo rzadkich przypadkach może jednak zaistnieć konieczność przeszczepienia serca.

Zapalenie mięśnia sercowego EKG - diagnostyka mięśnia sercowego polega na dokładnie zebranym wywiadzie chorobowym oraz obserwacji charakterystycznych objawów. Kardiolog może zadecydować o konieczności przeprowadzenia dodatkowych badań laboratoryjnych i obrazowych. Podstawowym badaniem dodatkowym w diagnozowaniu chorób serca jest EKG, czyli elektrokardiogram. Dodatkowe badania są niezbędne, ponieważ ból w klatce piersiowej może być spowodowany zarówno sytuacją taką jak zawał, który pojawi się jako świeży zawał serca w opisie EKG, jak i łagodnymi schorzeniami wynikającymi z przeciążenia mięśni klatki piersiowej u osób pracujących fizycznie lub uprawiających dyscypliny sportowe wymagające intensywnego wysiłku fizycznego.
EKG polega na pomiarze aktywności elektrycznej serca z wykorzystaniem elektrod, które są przypinane do ciała pacjenta – może wykazać nieprawidłowości, które pozwalają na wstępne potwierdzenie rozpoznania zapalenia mięśnia sercowego oraz wykluczenie innych przyczyn dolegliwości pacjenta.
Jeśli chodzi o wątek leki na zapalenie mięśnia sercowego, to leczenie tej choroby ma na celu kontrolę zaburzeń rytmu serca, ale także odciążenie mięśnia sercowego za pomocą leków z grupy inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACEI) lub beta-blokerów. Jeśli zapalenie jest wywołane przez określone wirusy lub doszło do niego w przebiegu chorób autoimmunologicznych możliwe jest wdrożenie terapii celowanej, która ma na celu leczenie przyczyny schorzenia. Zapalenie mięśnia sercowego śmiertelność – w przypadku ZMS nie wolno podawać niesteroidowych leków przeciwzapalnych z grupy NLPZ (np. aspiryna lub ibuprofen), których stosowanie w przebiegu tej choroby jest przeciwwskazane Leki z tej grupy mogą obniżać zdolności obronne organizmu, pogarszać stan zdrowia chorego oraz zwiększają ryzyko rozwoju powikłań zapalenia mięśnia sercowego.
Jako ciekawostkę poruszymy tu wątek zapalenie mięśnia sercowego – leczenie naturalne, jako że jest to jednostka chorobowa, prowadząca do uszkodzenia serca w wyniku procesu zapalnego warto stosować mieszanki z zawartością np. owoców głogu, który wzmacnia mięsień sercowy, częstotliwość skurczu serca, normalizuje rytm pracy serca, obniża ciśnienie krwi. Warto sięgnąć też po lubczyk, który zwiększa wydalanie toksyn i moczu z organizmu, serdecznik, bo działa uspakajająco, przeciwskurczowo, hipotensyjnie oraz krwawnik działający rozkurczająco na mięśnie oraz przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie.
Zapalenie mięśnia sercowego rokowania. Przebieg zapalenia mięśnia sercowego najczęściej jest łagodny, a większość chorych powraca do pełni zdrowia. W nielicznych przypadkach proces zapalny może jednak spowodować trwałe uszkodzenie mięśnia sercowego i rozwój tzw. kardiomiopatii pozapalnej.
Zapalenie mięśnia sercowego zwykle podejrzewa się u osób młodych z nagle pojawiającymi się objawami niewydolności serca, uporczywą arytmią lub cechami zawału serca przy prawidłowym obrazie koronarografii (badanie tętnic wieńcowych). Większość tych chorych podaje w wywiadzie przebyte zakażenie wirusowe i poczucie, że po chorobie nie wrócili do pełnej sprawności, np. deklarują, że wcześniej normalnie wchodzili na wyższe piętra, po czym męczą się czy dostają zadyszki już w drodze na niższe kondygnacje.
Rozpoznanie zapalenia mięśnia sercowego nie zawsze jest łatwe. Czasem dopiero rezonans magnetyczny może ostatecznie wskazać, że mamy do czynienia z pozapalnym uszkodzeniem mięśnia sercowego. Zapalenie mięśnia sercowego u młodych ludzi zdarza się jednak rzadko – jak wynika z danych epidemiologicznych, po wprowadzeniu ogólnodostępnych szczepień ochronnych, w tym przeciwko wirusowi grypy, odnotowano znaczne zmniejszenie liczby zachorowań na zapalenie mięśnia sercowego wtórne od zakażeń wirusowych.

Źródła:
Braunwald E., Goldman L., Kardiologia, Wydawnictwo Urban & Partner; Wrocław; 2005;
Dziubek K., Bąkowski D., Wożakowska-Kapłon B., Zawał serca czy zapalenie mięśnia sercowego. Ostry zespół wieńcowy naśladujący zapalenie mięśnia sercowego imitujące zawał, Choroby serca i naczyń; 6; 2012;
Mahfoud F., Ukena C., Kandolf R., et al., Predictors of outcome in patients with suspected myocarditis, Circulation; 118(6); 2008;
Szpotowicz A., Gorczyca-Michta I., Krzciuk M., et al., Zapalenie mięśnia sercowego jako groźne powikłanie infekcji dróg oddechowych, Folia Cardiologica; 2; 2017.