Jak alkohol wpływa na zdrowie?

Długotrwałe spożywanie alkoholu niezależnie czy będzie to wino, piwo bądź też wódka ma niekorzystny wpływ na organizm. Wszystko za przyczyną alkoholu etylowego, który zwiększa ryzyko rozwoju licznych schorzeń. Jednak piwo czy wino to nie tylko alkohol etylowy, w swoim składzie skrywają też inne składniki o różnorodnym działaniu. Część z nich, może znacząca wpływać na nasze zdrowie, warto wiedzieć co dzieje się w naszym organizmie pod wpływem alkoholu.

Alkohol – działanie na organizm

Działanie alkoholu na organizm zależy od masy ciała, płci, współistniejących schorzeń, rodzaju alkoholu, zawartości alkoholu etylowego (etanolu), sposobu spożywania napojów alkoholowych, czynników genetycznych, leków oaz palenia tytoniu. Dlatego jedni mogą sobie pozwolić na nieco większą jego dawkę bez odczuwalnych konsekwencji, a drudzy na mniejszą. Na toksyczne działanie alkoholu bardziej podatne są kobiety. Podobnie większe zagrożenie niesie ze sobą spożywanie dużych ilości alkoholu w krótkim czasie, jak też ciepłych lub gorących napojów alkoholowych w porównaniu do zimnych. Naukowcy podają, że ilością alkoholu, która nie jest szkodliwa dla zdrowych dorosłych osób jest:

• w przypadku kobiet 20-30g dziennie,
• w przypadku mężczyzn 40 g dziennie, co równe jest litrowi piwa, 2 kieliszkom wina o bądź też 120 ml wódki.

Nie tylko toksyczne działanie alkoholu jest zagrożeniem. Charakteryzuje się on również wysoką kalorycznością, co sprzyja nadmiernej masie ciała.

Alkohol – wpływ na zdrowie

Alkohol spożywany w nadmiernych ilościach wiążę się z poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. Działa jak trucizna: uszkadza wątrobę, mózg i serce. Niezależnie czy będzie to wino, piwo czy też wódka. Winowajcą jest alkohol etylowy. Zwiększa on ryzyko rozwoju takich chorób jak: nowotwory jamy ustnej, gardła, trzustki oraz jelita grubego, a także marskości wątroby, alkoholowego stłuszczenia wątroby, alkoholowego zapalenie wątroby, ostrego i przewlekłego zapalenia trzustki czy chorób neurodegeneracyjne. Nadużywanie alkoholu sprzyja infekcjom wirusowym i bakteryjnym. Alkohol u kobiet w ciąży ma działanie teratogenne, którego objawami mogą być wady płodu oraz rozwój alkoholowego zespołu płodowego (FAS). Naukowo udowodniono, że spożywany w nadmiarze alkohol zwiększa ciśnienie tętnicze i powoduje niekorzystne zmiany w naczyniach krwionośnych. Alkohol obniża napięcie dolnego zwieracza przełyku. Tym sposobem sprzyja rozwojowi oraz zaostrzeniu refluksu żołądkowo – przełykowego. Stymuluje również wydzielanie kwasu żołądkowego. W układzie nerwowym indukuje śmierć jego komórek.

Alkohol – czy może mieć pozytywny wpływ na zdrowie?

Część z badań wskazuje, że w niewielkich ilościach alkohol nie jest szkodliwy, a wręcz przeciwnie: może chronić serce przez obniżenie ciśnienia tętniczego oraz wpływać na poprawę gospodarki lipidowej. Analiza badań dowiodła, że spożycie do 12 g alkoholu dziennie niesie ze sobą redukcję ryzyka udaru mózgu o 20%, a 12 do 24 g o 28%. Szczególną rolę przypisuje się w tym zakresie trunkowi takiemu jak czerwone wino, a przede wszystkim zawartym w nim związkom polifenolowym. Przekroczenie dziennej dawki 60 g etanolu wiąże się z kolei ze wzrostem ryzyka udaru. Zgodnie z badaniami obejmującymi ponad 1 milion osób umiarkowane spożywanie alkoholu skutkuje redukcją umieralności o 18%. Umiarkowane spożycie oznacza 1 drink (13 – 15 g etanolu) dziennie dla kobiet i 1 do 2 drinków dla mężczyzn.

Pół litra wódki – ile to alkoholu?

50 ml wódki jest źródłem 121 kcal. W ilości 500ml zawarte jest 160g alkoholu etylowego i 1210 kcal. Dla porównania w tej samej objętości piwa 4,5% kryje się 205 kcal i 20 g alkoholu, a czerwonego wytrawnego wina 340 kcal oraz 50g alkoholu.

Piwo – źródło związków polifenolowych

Jak wskazują wyniki badań piwo jest najpopularniejszym napojem alkoholowym, po który sięgają Polacy. Wartość energetyczna piwa jest sumą zawartości w nim alkoholu, węglowodanów i białek. I tak wartość kaloryczna piwa może wahać się od 156 kcal/ 500 ml dla napojów piwnych o zawartości alkoholu 2 – 2,6%  do 266,5 kcal/ 500 ml dla piw mocnych o zawartości alkoholu powyżej 5,7%. Poza alkoholem, węglowodanami i białkami piwo zawiera też: witaminy z grupy B, składniki mineralne (potas, magnez, wapń, selen) i związki fenolowe. Ważnym surowcem dla produkcji piwa jest chmiel. Jest on źródłem wielu związków, w tym o działaniu prozdrowotnym: fenoli, polifenoli, kwasów goryczkowych i terpenów. Otrzymywany z chmielu ekstrakt wykorzystywany jest w lecznictwie. Literatura dostarcza danych o antyoksydacyjnych, przeciwzapalnych, przeciwnowotworowych i estrogennych właściwościach związków pochodzących z chmielu. Drugą ważną składową piwa jest jęczmień. Dostarcza on 70% wszystkich obecnych w piwie związków polifenolowych. Jednak na ich ostateczną ilość wpływa sposób produkcji i użyte surowce. Sumarycznie jest ich znacznie mniej niż w winie białym czy czerwonym. Piwo jako źródło krzemu zmniejsza wchłanianie glinu z przewodu pokarmowego, co prawdopodobnie może ograniczać jego kumulację w mózgu. Dzięki temu zmniejsza działanie neurotoksyczne glinu i może stanowić czynnik chroniący przed chorobą Alzheimera. Niektóre badania wskazują, że krzem wraz z lignanami może korzystnie wpływać na metabolizm kości. Część naukowców wskazuje, że kwasy goryczkowe chmielu mogą poprawiać profil lipidowy oraz chronić przed cukrzycą typu 2 i otyłością. Warto mieć jednak na uwadze, że większość z dostępnych badań to badania przeprowadzone w warunkach laboratoryjnych, a wyniki nie są jednoznaczne. Nie należy, więc traktować ich jako zachęty do spożywania piwa. Zwłaszcza, ze nie została ustalona dawka, która nie stanowiłaby zagrożenia dla zdrowia. Niezaprzeczalnym faktem jest natomiast to, że piwo wzmaga apetyt oraz ułatwia trawienie. Ma działanie moczopędne, za które odpowiedzialna jest aromatyczna żywica chmielu. Dzięki temu spożywane w niewielkich ilościach może być pomocne w leczeniu schorzeń układu moczowego i zapobiegać tworzeniu się kamieni nerkowych. Chmiel łagodzi też napięcie nerwowe, działając uspokajająco i ułatwia zasypianie.

Wino i resweratrol

Wino, poza alkoholem jest źródłem: witamin ( B1, B2, B6, B12, A, C, PP, biotyna, kwas foliowy), składników mineralnych ( fosfor, wapń, potas, sód, żelazo, selen, cynk, miedź), kwasów organicznych, antocyjanów, flawonoidów ( m.in. resweratrol) i katechin. Fenole wina chronią mięsień sercowy. Dotychczas przeprowadzone badania są dowodem, że spożywane w umiarkowanych ilościach czerwone wino poprawia metabolizm, zmniejsza przyswajanie cukrów, ryzyko zachorowania na chorobę wieńcową serca i nowotwory. Ogólnie przyjęto, że zdrowa kobieta dziennie może spożyć 250 – 300ml wina, a zdrowy mężczyzna 350 – 400ml. Każda ilość ponadto działa negatywnie. Cennym składnikiem wina jest resweratrol. Zwiększa stężenie frakcji HDL cholesterolu, zmniejsza lepkość płytek krwi, zapobiega uszkodzeniu naczyń krwionośnych, co skutkuje mniejszym ryzykiem zachorowania na chorobę wieńcową czy chorobę Alzheimera. Ponadto wykazuje działanie neuroprotekcyjne, przeciwnowotworowe oraz zapobiega otyłości. Jako przeciwutleniacz neutralizuje wolne rodniki. 100 ml białego słodkiego wina jest źródłem 81 kcal, białego półwytrawnego 81kcal, czerwonego słodkiego 106kcal, a czerwonego wytrawnego 68kcal.

Co zrobić gdy przesadzisz z alkoholem? Poznaj najlepsze sposoby na kaca!

Źródła:

1. Salamon A. Ocena wartości energetycznej piwa i napojów piwnych. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 2016; 585: 141 – 148.
2. Kołota A., Oczkowski M., Gromadzka – Ostrowska J. Wpływ występujących w piwie związków polifenolowych na organizm – przegląd literatury. Alcoholism and Drug Addiction, 2014; 27: 273 – 281.
3. Szczęch R., Narkiewicz K. Alkohol i kawa a nadciśnienie tętnicze. Choroby Serca i Naczyń 2005; 2 (2): 113 – 114.
4. Szymczak A. et al. Wpływ alkoholu na wybrane schorzenia przewodu pokarmowego. Nowiny Lekarskie 2009; 78 (3-4): 222- 227.
5. Król D. et al. Substancje antyoksydacyjne w czerwonym winie. Postępy fitoterapii 2013; 4: 260 – 262.
6. Piotrowicz Z., Ochwanowska E. Alkohol a układ nerwowy. Kosmos Problemy Nauk Biologicznych 2012; 61 (1): 133 – 142.
7. Mamcarz A., Podolec P. Alkohol w prewencji chorób sercowo – naczyniowych – fakty i mity. Forum Medycyny Rodzinnej 2007; 1 (3): 255 – 263.
8. Bąbała A., Działo J., Deptuła W. Alkohol a zdrowie. Kosmos Problemy Nauk Biologicznych 2011; 60 (1 – 2): 189 – 194.