Zdrowe zioła

Wiosna i lato to czas na świeże zioła. Ich bogactwo sprawia, że jadłospis jest zdrowy, kolorowy i obfituje w przeróżne smaki. Poza walorami smakowymi i wizualnymi świeże zioła i przyprawy są również skarbnicą zdrowia.

Szczypiorek, koperek, lubczyk czy natka pietruszki to doskonałe dodatki do kanapek, sałatek, zup i dań głównych. W ciepłych porach roku ciesz się ich smakiem i korzystnym działaniem na Twój organizm. Pamiętaj jednak, by jako przyprawę dodawać je do dań gorących na samym końcu, ponieważ wysoka temperatura powoduje niszczenie cennych składników o działaniu prozdrowotnym. Co ważne, wiele z tych ziół w doniczce możesz hodować w domowym zaciszu. 

Natka pietruszki

Natka pietruszki to źródło flawonoidów pełniących funkcję antyoksydantów, karotenoidów, witaminy A, B1, B2, C, E, K, kwasu foliowego oraz składników mineralnych. Znajdziesz w niej żelazo, potas, magnez, fosfor, selen, siarka, miedź i mangan. Każde 50 g natki pietruszki pokrywa dzienne zapotrzebowanie na witaminę C. Żelazo ze źródeł roślinnych jest przyswajane w małym stopniu, ale w towarzystwie witaminy C stopień jego wchłaniania wzrasta, dzięki czemu natka pietruszki jest jego dobrym źródłem. W liściach pietruszki zawarte są furanokumaryny. Te związki mają właściwości przeciwdrobnoustrojowe. W połączeniu z antyoksydantami, witaminą C i karotenoidami zioło wspomaga układ odpornościowy. Natka pietruszki zwiększa wydzielanie soków trawiennych, co może poprawiać proces trawienia i zmniejszać ilość produkowanych gazów jelitowych, niwelując w ten sposób wzdęcia. Wspomagająco może być więc stosowana przy kolkach. Składnikiem, który zapewnia zieloną barwę, jest chlorofil. Ma on również właściwości antybakteryjne i oczyszczające. Niweluje nieświeży oddech i zapobiega stanom zapalnym jamy ustnej. Wspomaga wytwarzanie czerwonych krwinek. Pietruszka posiada także właściwości moczopędne. Obniża ciśnienie tętnicze krwi. Przyspiesza też eliminację szkodliwych toksyn z przewodu pokarmowego.
Badania opublikowane w Journal of Allergy and Clinical Immunology wykazało, że natka pietruszki hamuje wydzielanie histaminy – substancji wytwarzanej w organizmie, odpowiedzialnej za wywoływanie objawów alergii. Zawarte w niej antyoksydanty zmniejszają ryzyko wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych: miażdżycy czy choroby niedokrwiennej serca. Wpływają pozytywnie na stan skóry oraz wzrok. Warto jednak znać umiar. Spożywane w nadmiernych ilościach zioło może sprzyjać powstawaniu kamieni nerkowych.

Koperek

Koperek jest bogaty w witaminę C, karoten oraz kwas foliowy. Stanowi źródło magnezu, żelaza, wapnia, manganu i potasu. Olejki eteryczne zwiększają wydzielanie soku żołądkowego i poprawiają proces trawienia, gdyż stymulują ruchy perystaltyczne jelit. Dzięki hamowaniu wzrostu szkodliwych drobnoustrojów w jelitach poprawiają przyswajanie składników pokarmowych oraz łagodzą biegunki. Koperek ma działanie wiatropędne, a więc przeciwdziała wytwarzaniu gazów jelitowych i wspomaga ich wydalanie. Łagodzi też kolki jelitowe. Obecne w koperku flawonoidy działają antyoksydacyjnie: zmniejszają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i spowalniają procesy starzenia. Usuwają rakotwórcze toksyny, zmniejszając ryzyko wystąpienia nowotworów. Błonnik pokarmowy reguluje pracę jelit i wspomaga proces odchudzania. Dzięki aktywności antybakteryjnej zapobiega infekcjom. Koperek działa również przeciwzapalnie. Wspomaga leczenie takich chorób, jak reumatoidalne zapalenie stawów czy dna moczanowa.

Szczypiorek

Szczypiorek jest ziołem, które zawiera witaminę C, K, karotenoidy, kwas foliowy, witaminy B1, B2, B6 i składniki mineralne: siarkę, potas, wapń, magnez, fosfor oraz błonnik pokarmowy. Ze względu na skład ma właściwości obniżające ciśnie krwi. Zwiększa wydzielanie soku żołądkowego ułatwiając trawienie. Wzmaga apetyt, działa bakteriobójczo, dzięki błonnikowi pokarmowemu zapobiega zaparciom. Podobnie jak w przypadku natki pietruszki, witamina C wspomaga układ odpornościowy, kwas foliowy i witamina B6 – wytwarzanie krwinek czerwonych, a karotenoidy poprawiają stan skóry oraz pozytywnie oddziałują na wzrok. Olejki eteryczne korzystnie oddziałują na błony śluzowe oraz struny głosowe.

Lubczyk

Lubczyk zawiera witaminę C, niacynę, potas i fosfor. Jest źródłem antyoksydantów, kumarynu o działaniu przeciwzakrzepowym oraz fitosteroli, które obniżają poziom cholesterolu we krwi. To jednak nie koniec zalet lubczyku. Wspomaga on procesy trawienia, a także hamuje fermentacje w jelitach i zmniejsza wytwarzanie gazów jelitowych. Zwiększa zarówno wydolność psychiczną, jak i fizyczną. Ma właściwości moczopędne, pomaga w profilaktyce i leczeniu kamieni nerkowych, a także detoksykuje organizm. Działa wykrztuśnie i rozluźnia flegmę. Poprawia stan skóry i przeciwdziała jej stanom zapalnym. Dzięki działaniu przeciwzapalnemu lubczyk może być stosowany wspomagająco w reumatoidalnym zapaleniu stawów czy dnie moczanowej. W ograniczonych ilościach powinny go stosować kobiety w ciąży.

Rzeżucha 

Rzeżucha, inaczej pieprzyca siewna, jest doskonałym dodatkiem do sałatek, twarogu, chleba, zup, sosów czy surówek. Jej smak i aromat to nie jedyne zalety zielonej przyprawy. Jest ona źródłem witamin A, C, B1, K i kwasu foliowego. Dostarcza również żelaza, wapnia, potasu, magnezu, miedzi, cynku, jodu i manganu. Charakteryzuje ją wysoka zawartość białka – aż 25%, a nasiona zawierają około 20–30% tłuszczu. Dzięki glukozynolanom, flawonoidom, garbnikom, sterolom i triterpenom wykazuje działanie przeciwzapalne. Może dzięki temu zmniejszać stany zapalne i bóle reumatyczne. Ponadto rzeżucha działa antybakteryjnie, ochronnie na komórki wątroby, może obniżać ciśnienie tętnicze krwi, stężenie glukozy we krwi i zmniejsza ryzyko nowotworów. Poprawia procesy trawienia. Korzystnie wpływa też na stan skóry oraz układ moczowy. Do wzrostu rzeżucha potrzebuje ciepłego i oświetlonego miejsca oraz wilgotnego podłoża. 

Mięta

Mięta nadaje charakterystyczny aromat jagnięcinie, wieprzowinie, sałatkom, serom oraz słodkim daniom. Do wzrostu potrzebuje słońca lub półcienia oraz dużego poziomu wilgotności. Nie toleruje pełnego słońca. W zimie należy trzymać ją w jasnym i chłodnym pomieszczeniu. Pomaga w łagodzeniu niestrawności, wzdęć, nudności oraz wymiotów, a także zapalenia oskrzeli i kaszlu. Zawarte w niej składniki aktywne o działaniu przeciwutleniającym zmniejszają ryzyko wielu chorób cywilizacyjnych: miażdżycy, cukrzycy, otyłości czy chorób nowotworowych. 

Rozmaryn 

Rozmaryn pasuje niemalże do każdej potrawy: pizzy, makaronu, ziemniaków, cielęciny, jagnięciny, drobiu, dziczyzny i ryb. Potrzebuje słońca oraz dużo ciepła, równomiernej i niezbyt dużej wilgotności. Rozmaryn ułatwia trawienie, hamuje stany skurczowe mięśni gładkich jelit, dróg żółciowych i moczowych. Przywraca prawidłową perystaltykę jelit. Kąpiele z jego dodatkiem są polecane w problemach z krążeniem i bólach reumatycznych. Jest źródłem związków biologicznie czynnych. Wykazują one działanie przeciwutleniające, antybiotyczne, przeciwzapalne (podobnie jak czystek), przeciwwrzodowe, a także obniżające stężenie cholesterolu. 

Majeranek

Aby móc cieszyć się majerankiem, należy zapewnić mu słoneczne i ciepłe miejsce oraz bardzo wilgotne podłoże. Wzbogaci on swoim smakiem potrawy zarówno warzywne, jak i mięsne. Może zastąpić sól. Majeranek pobudza apetyt, a także ułatwia procesy trawienia. Pobudza wydzielanie soku żołądkowego. Działa przeciwzapalnie i wiatropędnie. Ogranicza nadmierną fermentację.

Zioła w kuchni

Zioła, które dodadzą smaku potrawom i zdrowia domownikom, możesz posadzić własnoręcznie lub kupić już wyhodowane zioła w doniczkach na rynku za kilka złotych. Jeśli przesadzisz je do większej doniczki, na parapecie lub przy kuchennym oknie możesz stworzyć własny zielnik. Wszystkie wątpliwości dotyczące stosowania ziół możesz skonsultować z dietetykiem. W ich przypadku zdrowie idzie w parze z dobrym smakiem!