W czym może pomóc tajemnicza echinacea?

Echinacea, czyli jeżówka jest najbardziej znana ze swoich właściwości immunostymulujących. Wykazuje jednak także wiele innych korzystnych działań w odniesieniu do ludzkiego organizmu. Dowiedz się kiedy i w jakiej postaci warto stosować echinacea oraz w jakich dawkach jej używać, aby uzyskać zamierzony efekt.

Czym jest echinacea?

Echinacea to inaczej jeżówka, należy do rodziny astrowatych. W lecznictwie wykorzystuje się głównie trzy gatunki jeżówki: purpurową, wąskolistną i bladą. Jest źródłem: polisacharydów, polifenolokwasów, izobutyloamidów, flawonoidów, glikoprotein, olejów eterycznych, poliacetylenów i amin. Surowiec zielarski stanowi ziele i korzeń. Ziele zbiera się w czasie kwitnienia w lipcu oraz sierpniu, korzeń natomiast jesienią. Poza zastosowaniem leczniczym jeżówka znalazła swoje miejsce także w kosmetologii. 

Jeżówka - kwiat o wielu właściwościach

Jeżówka purpurowa stymuluje układ odpornościowy, działa przeciwzapalnie, przeciwbólowo, przeciwgorączkowo, napotnie, przeciwgrzybiczo, przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo. Najsilniej immunostymulująco działają obecne w jeżówce polisacharydy oraz izobutyloamidy, które aktywują komórki układu odpornościowego. Są też odpowiedzialne za hamowanie tworzenia leukotrienów i prostaglandyn stanowiących mediatory stanu zapalnego oraz indukcję cytokin pro- i przeciwzapalnych. Jeżówka stosowana jest w leczeniu: zapalenia zatok, chorób układu oddechowego, anginy, trądziku, chorób wenerycznych i czyraków. Właściwości przeciwwirusowe echinacea wykorzystywane są zarówno w profilaktyce, jak i terapii: grypy, odry, ospy, różyczki, przeziębień, opryszczki i półpaścca. Ponadto jeżówka przyspiesza przemianę materii, stymuluje procesy regeneracji komórek, chronią błony komórkowe, połączenia międzykomórkowe oraz kolagen przed niszczeniem. Działa żółciotwórczo i żółcopędnie, rozkurczowo, przyspiesza produkcję soku żołądkowego, trzustkowego, a także jelitowego. Dzięki antyoksydantom neutralizuje wolne rodniki. Jeżówka znalazła zastosowanie w leczeniu trudno gojących się ran, chorób pasożytniczych, odleżyn, oparzeń, stanów zapalnych układu moczowego  i płciowego, zapalenia dziąseł. Jeżówka jest pomocna w terapii niektórych alergii, może łagodzić objawy atopowego zapalenia skóry. Ze względu na swoje właściwości echinacea jest składnikiem kosmetyków do pielęgnacji ust, kremów, żeli, toników. Jeżówka aktywuje regenerację komórek, stymuluje syntezę kolagenu, zapobiega powstawaniu zmarszczek, wygładza i chroni usta przed pękaniem, a ponadto poprawia nawilżenie naskórka, zapobiega i neutralizuje stany zapalne skóry. 

Echinacea: tabletki, nalewka czy napar?

Jeżówka wykazuje skuteczność działania zarówno w postaci nalewki, naparu czy preparatów farmaceutycznych. Poddając jeżówkę obróbce należy pamiętać by jej nie gotować, jak również nie stosować do niej alkoholi wysokoprocentowych (zalecane alkohole do 40%), ponieważ składniki bioaktywne tracą wówczas swoje właściwości. 

W celu przygotowania nalewki należy 100g suchego i rozdrobnionego ziela bądź korzeni zalać 500ml alkoholu 40% w dużym słoiku, a następnie odstawić na tydzień. Po tym czasie nalewkę przecedza się, przelewa do butelki i przechowuje w chłodnym oraz ciemnym miejscu. Aby terapia nalewką była skuteczna należy ją stosować co drugi dzień po 2 łyżeczki.

Do sporządzenia naparu wystarczy 1 łyżka suchego ziela jeżówki oraz szklanka wrzątku. Po zalaniu wodą napar należy odstawić na 20 minut, a następnie przecedzić. Warto dodać też do niego 1 łyżeczkę miodu. Napar zaleca się spożywać w ilości pół szklanki dwa razy dziennie. Preparaty farmaceutyczne echinacea mogą zawierać z kolei w swoim składzie suchy ekstrakt, sproszkowane ziele lub korzeń jeżówki. Stosować należy je zgodnie z zaleceniami producenta lub po konsultacji z lekarzem. 

Preparaty z echinacea przeciwwskazane są w przypadku stosowania leków immunosupresyjnych, w chorobach autoimmunologicznych, AIDS, białaczce, w ciąży oraz przy alergii na jeżówkę. Co istotne, aby uzyskać efekt stymulujący układ odpornościowy preparatów echinacea nie należy stosować zbyt długo, jak wskazują badania podawanie jeżówki dłużej niż 10 dni w jednej dawce dziennie lub dłużej niż 20 dni przy dawce dwa razy dziennie wiąże się z efektem immunosupresji, czyli obniżeniem odporności. 

Źródła:

• Baraniak J., Kania M. Surowce roślinne i inne wybrane składniki preparatów prozdrowotnych przeznaczone do stosowania u dzieci. Postępy Fitoterapii 2014; 1: 48 – 53. 
• Fijołek M. Zioła na odporność. Wydawnictwo Esprit, Kraków 2016.
• Skopińska – Różewska E. Działanie biologiczne wodnego ekstraktu ziela jeżówki purpurowej. Panacea, 2004; 4: 23 – 26. 
• Segiet-Kujawa E., Mścisz A. Jeżówka (Echinacea)- nowoczesny immunokosmetyk. Wiad. Ziel. 2000, 3.